O doświadczaniu choroby Parkinsona. Socjologiczne spojrzenie na chorego

• Authors: Beata Szluz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Z uwagi na proces starzenia się społeczeństw częstość występowania zespołów otępiennych stale wzrasta. Choroba Parkinsona jest jedną z najczęstszych chorób neurozwyrodnieniowych i dotyczy przede wszystkim pacjentów po 50. roku życia. Głównymi objawami choroby Parkinsona są zaburzenia w postaci spowolnienia ruchowego, drżenia spoczynkowego i wzmożenia napięcia mięśni typu plastycznego. Głównym celem przeprowadzonego badania było poszukiwanie odpowiedzi na pytania o indywidualny sens doświadczeń, relacje z innymi oraz zmianę zachowań ukierunkowanych na podejmowanie działań życiowych. Poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jakie znaczenie nadaje respondentka treści swoich doświadczeń? Jak reaguje na wiadomość o chorobie przewlekłej? Jak choroba zmienia życie człowieka? Jak życie z chorobą przewlekłą wpływa na tożsamość jednostki? Badanie zostało przeprowadzone w lutym 2019 r. przez autorkę artykułu za pomocą metody biograficznej i techniki wywiadu narracyjnego. Badania naukowe w zakresie nauk społecznych nad doświadczaniem chorób przewlekłych koncentrują się bezpośrednio na kluczowych graczach w służbie zdrowia – ludziach chorych. Badania nad chorobą przewlekłą ukazują, jak ludzie postrzegają siebie jako osoby przewlekle chore i jak choroba wpływa na ich życie.

EN

Due to the aging of societies, the increased prevalence of patients with dementia is observed. Parkinson’s disease is one of the most frequent neurodegenerative disorders and occurs mainly in people in age over 50 years. The core symptoms of Parkinson’s disease are bradykinesia, tremor and plastic rigidity. The main purpose of the study was to looked for answers to questions about the individual sense of experience, about relationships with others, and to change behaviours focused on taking life actions. The following research questions were sought: What meaning does the respondent give to her experience? How does she respond to news of chronic illness? How does illness change a person’s life? How does living with a chronic disease affect an individual’s identity? The study was conducted in February 2019 by the author of the article, using the biographical method and narrative interview technique. Social scientific research on experiencing chronic illness focuses directly on pivotal players in health care – people who are sick. The research on experiencing chronic illness emphasizes how people come to view themselves as chronically ill, and how illness affects their lives.

Keywords

PL

nauki społeczne; socjologia; choroba; choroba przewlekła; choroba Parkinsona

EN

social sciences; sociology; disease; chronic disease; Parkinson’s disease

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2020
• Volume: 33
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-03-27

Contributors

author

Beata Szluz

References

• Bertaux, D. (2012). Analiza pojedynczych przypadków (au cas par cas). W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii (s. 309–333). Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Bisschop, M.I., Kriegsman, D.M.W., Beekman, A.T.F., Deeg, D.J.H. (2004). Chronic disease and depression: The modifying role of psychosocial resources. Social Science and Medicine, 59(4), 721–733. DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2003.11.038
• Charmaz, K. (1983). Loss of self: A fundamental form of suffering in the chronically ill. Sociology of Health and Illness, 5(2), 168–195.
• Charmaz, K. (2000). Experiencing chronic illness. W: G.L. Albrecht, R. Fitzpatrick, S.C. Scrimshaw (eds.), The Handbook of Social Studies in Health and Medicine (s. 277–292). Thousand Oaks: Sage Publications Ltd.
• Chodkowska, M. (1985). Konsekwencje gruźlicy dla sytuacji małżeńsko-rodzinnej chorego. Problemy Rodziny, 11–12, 18–27.
• Corbin, J., Strauss, A. (1985). Managing chronic illness at home. Three lines of work. Qualitative Sociology, 8(3), 224–247. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00989485
• Giddens, A. (2008). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2002). Zdrowie – choroba jako kategoria opisu położenia społecznego. W: W. Piątkowski, A. Titkow (red.), W stronę socjologii zdrowia (s. 221–234). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2009). Rodzina – zdrowie – choroba. Kontekst społeczny i zakres badań empirycznych. Podejmowane problemy, kategorie analizy. W: A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny (s. 189–210). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Ostrowska, A. (2008). Rozprawa z czasem w chorobie przewlekłej. W: W. Piątkowski (red.), Socjologia i antropologia medycyny w działaniu (s. 21–32). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
• Pilch, T., Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Rieman, G., Schütze, F. (2012). „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów (s. 389–413). Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Robinson, I. (1990). Personal narratives, social careers and medical courses. Analysing life trajectories in autobiographies of people with multiple sclerosis. Social Science and Medicine, 30(11), 1173–1186. DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(90)90257-S
• Sławek, J. (2018). Choroba Parkinsona. Pobrane z: https://neurologia.mp.pl/choroby/151060,choroba-parkinsona (dostęp: 30.07.2018).
• Strauss, A. (1969). Mirrors and Masks. The Search for Identity. San Francisco: The Sociology Press.
• Strauss, A. (1993). Continual Permutation of Action. New York: Aldine the Gruyter.
• Strauss, A.L., Fagerhaugh, S., Suczek, B., Wiener, C. (2012). Trajektorie choroby. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów (s. 373–387). Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Szluz, B. (2016). Дитина з ускладненою інвалідністю в сім’ї. Дослідження випадку. Вісник Львівського Університету. Серія Педагогічна, 31, 362–370.
• Tobiasz-Adamczyk, B. (2009). Jakość życia uwarunkowana stanem zdrowia. Nowe spojrzenie na chorego. W: A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny (s. 113–144). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Zięcina, M. (1978). Założenia, organizacja i metodyka kształcenia zawodowego młodzieży ze schorzeniami układu krążenia, reumatycznymi, z padaczką, z cukrzycą i innymi schorzeniami przewlekłymi. W: A. Hulek (red.), Kształcenie zawodowe młodzieży z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi (s. 149–158). Warszawa: Instytut Badań Pedagogicznych MOiW.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2020.33.1.209-218