Psychologiczne uwarunkowania kształcenia instrumentalnego w szkole muzycznej

• Authors: Urszula Bissinger-Ćwierz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Muzyczne kształcenie instrumentalne w Polsce to autonomiczny typ kształcenia, ze specyficznymi celami, zadaniami i efektami. Do najbardziej charakterystycznych sytuacji dydaktyczno-wychowawczych należą instrumentalne egzaminy, konkursy i przesłuchania oraz lekcje gry na instrumencie. Przygotowanie do realizacji tych zadań wymaga uwzględnienia dwóch wymiarów: muzycznego i psychologicznego, które tworzą holistyczną perspektywę kształcenia muzycznego. Owo całościowe podejście obejmuje w zakresie wymiaru specyficznie muzycznego takie zagadnienia, jak zdolności muzyczne, sprawności wykonawcze, umiejętności artystyczne i osiągnięcia muzyczne. Natomiast wymiar psychologiczny dotyczy dyspozycji ogólnych (fizycznych, intelektualnych, emocjonalnych i społecznych), postaw, zainteresowań, potrzeb, aspiracji, samooceny itd. Przygotowanie zawodowe nauczyciela szkoły muzycznej obejmuje w obszarze: a) muzycznym – kwalifikacje i kompetencje; b) psychologicznym – samopoznanie, autorefleksję, zasoby osobiste, akceptację siebie w roli pedagoga; c) dydaktycznym – przygotowanie do zajęć, dostosowanie metod pracy do wieku rozwojowego i możliwości ucznia. Wchodzące w skład ostatniego obszaru metodyczne kompetencje psychopedagogiczne nauczyciela w klasie instrumentalnej to wiedza i umiejętności z zakresu relacji i komunikacji z uczniem, umiejętności motywowania, pomocy w opanowaniu tremy i stresu oraz refleksji pedagogicznej.

EN

Musical instrumental education in Poland is an autonomous type of education with specific goals, tasks and effects. The most characteristic didactic and educational situations include instrumental exams and competitions as well as instrumental lessons. Preparation for the implementation of these tasks requires consideration of two dimensions: musical and psychological, which form a holistic perspective of musical education. This holistic approach covers issues such as musical abilities, performance skills, artistic skills and musical achievements in the field of a specific musical dimension. On the other hand, the psychological dimension concerns physical, intellectual, emotional and social resources, attitudes, interests, needs, aspirations, self-esteem and others. The vocational training of a music school teacher includes in the area of: a) musical – qualifications and competences; b) psychological – self-reflection, personal resources, self-acceptance as a teacher; c) didactic – preparation for classes, adaptation of working methods to developmental age and student’s opportunities. The teacher’s psychopedagogical competences are knowledge and skills in relationship and communication with the student, motivational skills, help in mastering stage fright and pedagogical reflection.

Keywords

PL

holistyczne kształcenie muzyczne; kwalifikacje i kompetencje nauczycieli-muzyków; metodyka psychopedagogiczna w klasie instrumentalnej

EN

holistic music education; qualifications and competences of teachers-musicians; psychopedagogical methodology in the instrumental class

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2020
• Volume: 33
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-06-29

Contributors

author

Urszula Bissinger-Ćwierz

References

• Bissinger-Ćwierz, U. (2008). Kompetencje zawodowe nauczyciela szkoły muzycznej. W: W. Limont, B. Didkowska (red.), Edukacja artystyczna a metafora (s. 201–211). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Bissinger-Ćwierz, U. (2011). Nowe wymiary osiągnięć artystycznych uczniów szkół muzycznych. Chowanna, 1(36), 115–132.
• Bissinger-Ćwierz, U. (2016). Psychopedagogiczne metody pracy z uczniem najmłodszym oraz uczniem ryzyka dysleksji w szkole muzycznej. Poradnik dla nauczycieli klas instrumentalnych zawierający ponad 50 ćwiczeń i zabaw wspomagających grę na instrumencie. Warszawa: Wydawnictwo CEA.
• Bissinger-Ćwierz, U., Nogaj, A.A. (2018). Strategie radzenia sobie z tremą w kształceniu muzycznym oraz w zawodzie muzyka. Warszawa: Difin.
• Chałas, K. (2017). Wartości w programie wychowawczym szkoły służące integralnemu rozwojowi i wychowaniu uczniów. W: M. Konopczyński, J. Borowik, P. Chlebowski, M. Kolemba, K. Szorc, J. Szada-Borzyszkowska, M. Wieczorek, Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły i placówki oświatowej (s. 10–20). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Chmurzyńska, M. (2014). Style nauczania i kompetencje psychopedagogiczne nauczycieli instrumentu ze szkół muzycznych I stopnia. W: J. Kaleńska, R. Lawendowski (red.), Psychologia muzyki. Współczesne konteksty zastosowań (s. 93–109). Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Gliniecka-Rękawik, M. (2009). Relacja z obserwacji indywidualnych lekcji gry na instrumencie w klasach 0–3 szkoły muzycznej I stopnia. W: Z. Konaszkiewicz (red.), Szkoła muzyczna (s. 37–65). Warszawa: UMFC.
• Głowacka, E. (1991). Samoocena a przeżycie tremy egzaminacyjnej przez studentów-instrumentalistów. W: K. Miklaszewski, M. Meyer-Borysewicz (red.), Psychologia muzyki: problemy, zadania, perspektywy. Materiały Międzynarodowego Seminarium Psychologów Muzyki (s. 495). Warszawa: AMFC.
• Gordon, E.E. (1999). Podstawowa miara słuchu muzycznego i średnia miara słuchu muzycznego. Test uzdolnień muzycznych dla dzieci w wieku 5–9 lat. Podręcznik. Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, CEA.
• Grzywak-Kaczyńska, M. (1985). Zdrowie psychiczne nauczyciela. W: K. Dąbrowski (red.), Zdrowie psychiczne (s. 324–340). Warszawa: PWN.
• Hallam, S. (2006). Music Psychology in Education. London: University of London.
• Hamer, H. (1994). Klucz do efektywności nauczania. Warszawa: Veda.
• Harnoncourt, N. (1995). Muzyka mową dźwięków. Warszawa: Fundacja „Ruch muzyczny”.
• Jamrożek, B., Sobczak, J. (2000). Komunikacja interpersonalna. Poznań: eMPi2.
• Konaszkiewicz, Z. (2001). Szkice z pedagogiki muzycznej. Warszawa: AMFCH.
• Konaszkiewicz, Z. (2009). Osobowościowe uwarunkowania pracy nauczyciela szkoły muzycznej. W: Z. Konaszkiewicz (red.), Szkoła muzyczna (s. 11–35). Warszawa: UMFC.
• Miklaszewski, K. (1990). Uczenie się muzyki. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki (s. 189–215). Warszawa: WSiP.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. 2018, poz. 1574).
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych, placówek kształcenia artystycznego i placówek doskonalenia nauczycieli (Dz.U. 2014, poz. 784).
• Sękowski, A.E. (1989). Osobowość a osiągnięcia artystyczne uczniów szkół muzycznych. Wrocław: PAN.
• Szyszko-Bohusz, A. (2013). Pedagogika holistyczna oraz samodoskonalenie osobowości i bezpieczeństwo w dobie globalizacji. The Polish Journal of the Arts and Culture, 7(4), 201–217.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 1982, nr 3, poz. 19).
• Wierszyłowski, J. (1981). Psychologia muzyki. Warszawa: PWN.
• www.gov.pl/web/kultura/szkoly-artystyczne (dostęp: 10.05.2020).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2020.33.2.117-130