Audiodeskrypcja w percepcji sztuki przez osoby z niepełnosprawnością wzroku

• Authors: Zofia Palak , Karolina Tukiendorf
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Audiodeskrypcja, czyli słowny opis obrazów i treści wizualnych, umożliwia osobom z niepełnosprawnością wzroku pełniejszą i bardziej adekwatną percepcję sztuki filmowej, teatralnej, plastycznej. Audiodeskrypcja poprzez krótkie, precyzyjne i obiektywne opisy scen umożliwia widzom z niepełnosprawnością wzroku samodzielną interpretację treści wizualnych, pozwala podążać za rozwijającym się wątkiem historii oraz usłyszeć i zrozumieć, co dzieje się na ekranie. W filmie, audycjach telewizyjnych audiodeskrypcja przybiera postać dodatkowej ścieżki dźwiękowej umieszczanej między dialogami. Jest to technika wspomagająca. Nie zastępuje ona umiejętności obserwacji osób niewidomych i słabowidzących. Pomaga rozwijać wyobraźnię osób niewidomych, ułatwia rozumienie przekazu sztuki, pozwala na udział w życiu kulturalnym i społecznym. Tworzenie dobrej audiodeskrypcji jest niezmiernie trudnym, czasochłonnym i kosztownym przedsięwzięciem. Mimo dużej różnorodności potrzeb, oczekiwań oraz posiadanych doświadczeń życiowych odbiorców audiodeskrypcji konieczne jest wyznaczenie obowiązujących uniwersalnych standardów i zasad tworzenia opisu, aby optymalizować percepcję sztuki mimo utrudnień sensorycznych. Audiodeskrypcja jest dużą wartością i szansą dla niewidomych, gdyż wzbogaca proces kompensacji werbalnej, której istota polega na większym wykorzystaniu poznawczej funkcji mowy.

EN

Audio description, i.e. verbal description of images and visual content, enables people with visual impairments to have wider and more adequate perception of a film, theater and fine arts. Audio description through short, precise and objective descriptions of the scenes enables visually impaired viewers to interpret the visual content themselves, allows to follow the developing plot of the story and to hear and understand what is happening on the screen. In film and television presentations, audio description takes the form of an additional soundtrack slipped in between portions of dialogues. This is a supportive technique and it does not replace the ability of blind and visually impaired people to make their own observations. It helps to develop the imagination of blind people, facilitates understanding of art, participation in cultural and social life. Creating a good audio description is an immensely difficult, time-consuming and expensive undertaking. Despite the large variety of needs, expectations and the life experiences of audio description recipients, it is necessary to set universal standards and principles for creating a description to optimize the perception of art despite sensory difficulties. Audio description is a great value and chance for the blind, for it enriches the process of verbal compensation, the essence of which consists in a greater use of the cognitive function of speech.

Keywords

PL

niepełnosprawność wzroku; percepcja; audiodeskrypcja; sztuka audiowizualna

EN

visual impairment; perception; audio description; audiovisual art

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2020
• Volume: 33
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-06-29

Contributors

author

Zofia Palak

author

Karolina Tukiendorf

References

• American Council of the Blind’s Audio Description Project (2009).
• Benecke, B. (2007). Audio Description: Phenomena of Information Sequencing. LSP Translation Scenarios: Conference Proceedings.
• Braun, S. (2007). Audio Description from a discourse perspective: a socially relevant framework for research and training. Linguistica Antverpiensia, New Series – Themes in Translation Studies, (6), 357–369.
• Cronin, B.J., King, S.R. (1990). The Development of the Descriptive Video Service. Journal of Visual Impairment and Blindness, 84(10), 503–506.
• Dykcik, W. (2009). Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Georgakopoulou, Y. (2008). Audio Description Guidelines for Greek: A Working Document. W: S. Rai, J. Greening, L. Petré, A Comparative Study of Audio Description Guidelines Prevalent in Different Countries (s. 105–108). London: RNIB, Annexe 5.
• Hernández-Bartolomé, A., Mendiluce-Cabrera, G. (2004). Audesc: Translating images into words for Spanish visually impaired people. Meta: journal des traducteurs / Meta: Translators’ Journal, 49(2), 264–277. DOI: https://doi.org/10.7202/009350ar
• Independent Television Commission (ITC). (2000). Guidance on Standards for Audio Description.
• Jutrzyna, E. (2003). Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Matamala, A., Orero, P. (2007). Designing a Course on Audio Description and Defining the Main Competences of the Future Professional. Linguistica Antverpiensia, New Series – Themes in Translation Studies, (6), 329–344.
• Mendruń, J. (1984). Jak poznajemy – oglądanie dotykowe a wzrokowe. Przegląd Tyflologiczny, (1), 30–41.
• Orero, P. (2005). Audio Description: Professional Recognition, Practice and Standards in Spain. Translation Watch Quarterly, 1(1), 7–18.
• Orero, P. (2007). Audio Description Precursors: Ekphrasis and Narrators. Translationwatch Quarterly, 3(2), 49–60.
• Perez-Amat, R., Perez-Ugena, A. (2005). Sociedad, integracion y television en Espana. Madrid: Universitat Autonoma de Barcelona.
• Szarkowska, A. (2007). Nowe podejścia metodologiczne w przekładzie audiowizualnym. W: K. Hejwowski, A. Szczęsny, U. Topczewska (red.), 50 lat polskiej translatoryki (s. 591–602). Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Szymańska, B., Strzymiński, T. (2010). Standardy tworzenia audiodeskrypcji do produkcji audiowizualnych. Białystok: Fundacja Audiodeskrypcja, Szymańska B.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. 2011, nr 43, poz. 226 z późn. zm.).
• Walter, N. (2007). Nowe media dla niewidomych i słabowidzących. Poznań: Wydawnictwo UAM.
• http://joeclark.org/access/description/ad-principles.html (dostęp: 16.12.2018).
• www.audiodescribe.com/about/articles (dostęp: 15.12.2018).
• www.audiodeskrypcja.pl/obrazslowemmalowany.html (dostęp: 14.01.2019).
• www.audiodeskrypcja.pl/ogolnezasady.html (dostęp: 17.12.2018).
• www.audiodeskrypcja.pl/sztukiplastyczne.html (dostęp: 9.01.2019).
• www.audiodeskrypcja.pl/werbalizacjaobrazufilmowego.html (dostęp: 10.01.2019).
• www.ii.uj.edu.pl/archiwum/Dzienne_tyflo.html (dostęp: 12.01.2019).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2020.33.2.149-168