PL
W artykule omówiono zagadnienie intelektualnych i osobowościowych uwarunkowań sukcesów szkolnych i wyników egzaminacyjnych. Analizie poddano argumenty na rzecz tezy, że zdolności poznawcze warunkują osiągnięcia szkolne. W efekcie podjętych rozważań sformułowano wniosek, że inteligencja stanowi potencjał, którego znaczenie zależy od etapu edukacyjnego – mocniej koreluje z osiągnięciami szkolnymi we wczesnych etapach kształcenia. Na wyższych poziomach edukacji istotniejszy jest nie sam poziom inteligencji ogólnej, lecz specyficzne zdolności poznawcze i ich dopasowanie do wymagań zadania. Co więcej, realizacja potencjału poznawczego w postaci wysokich wyników akademickich nie jest dana sama z siebie oraz wymaga pracy i wytrwałości. Zależy więc od czynników osobowościowych, w tym przede wszystkim od sumienności uwzględnionej w modelu tzw. Wielkiej Piątki.
EN
The article discusses the issue of intellectual and personality factors affecting school performance and exam results. Arguments for the claim that cognitive abilities condition academic achievements were analyzed. In result it was concluded that intelligence constitute a kind of potential which significance depends on education level – stronger relations are observed in case of early stages of education. At the higher ones more significant is not the level of general intelligence but particular kind of intellectual abilities and their relevance to the exam task. Moreover analysis demonstrated that realization of intellectual potential is not given as such but depends on work and persistence determined by personality factors such as conscientiousness included in the so-called Big Five model.