Samoocena i poczucie prężności a struktura potrzeb osób pochodzących z rodzin alkoholowych

• Authors: Aleksandra Duda

Abstracts

EN

A disturbed family relationship resulting from alcohol problems has a significant impact on human identity, leaving an indelible mark on his personality. The research drew attention to self-esteem, the sense of resilience and the needs of people growing up in alcoholic families. The need for affiliation, the need for humiliation and the need for perseverance were used. The main research problem concerns the relationship between self-esteem and the sense of resilience and the selected needs of people growing up in alcoholic families. Self-assessment was measured using the Rosenberg SES Self-Assessment Scale. Sense of resilience was examined using the SPP-25 Scale of Measuring Sense of Resilience by Ogińska-Bulik and Juczyński. In the context of needs, the Adjective Checklist (ACL) by Gough was performed, from which individual needs were selected. A group of 60 people aged 20–40 took part in the study. The first group was made up of 30 people who brought up in families with an alcohol problem, and the next – 30 people who brought up in healthy families. Research has confirmed the relationship between self-esteem and selected needs. It has been proven that as self-esteem increases, the need for perseverance and affiliation increases, while when self-esteem decreases, the need for humiliation increases. The research results also showed a significant relationship between a sense of resilience and self-esteem. In the examined group, the resilience also increases with the increase of self-esteem.

PL

Zaburzona relacja rodzinna wynikająca z problemów alkoholowych wywiera znaczny wpływ na tożsamość człowieka i pozostawia niezatarty ślad w jego osobowości. W badaniach zwrócono uwagę na samoocenę, poczucie prężności i potrzeby osób wychowujących się w rodzinach alkoholowych. Wykorzystano potrzebę afiliacji, potrzebę poniżania się oraz potrzebę wytrwałości. Główny problem badawczy dotyczy związku między samooceną i poczuciem prężności a wybranymi potrzebami osób wychowujących się w rodzinach alkoholowych. Pomiaru samooceny dokonano za pomocą Skali Samooceny Rosenberga SES. Poczucie prężności zbadano za pomocą Skali Pomiaru Poczucia Prężności SPP-25 Ogińskiej-Bulik i Juczyńskiego. W kontekście potrzeb dokonano badania Testem Przymiotnikowym ACL Gougha, z którego zostały wybrane poszczególne potrzeby. W badaniu wzięło udział 60 osób w wieku 20–40 lat. Pierwszą grupę utworzyło 30 osób, które wychowały się w rodzinach z problemem alkoholowym, a kolejną – 30 osób, które wychowały się w rodzinach funkcjonujących prawidłowo. Badania potwierdziły związek pomiędzy samooceną a wybranymi potrzebami. Dowiedziono, że wraz ze wzrostem samooceny zwiększa się potrzeba wytrwałości oraz afiliacji, natomiast gdy samoocena maleje, to rośnie potrzeba poniżania się. Wyniki badań wykazały również istotny związek pomiędzy poczuciem prężności a samooceną. W grupie badanych wraz ze wzrostem samooceny zwiększała się też prężność.

Keywords

EN

self-esteem; sense of resilience; needs; alcoholic families

PL

samoocena; poczucie prężności; potrzeby; rodziny alkoholowe

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2021
• Volume: 34
• Issue: 2
• Pages: 159-176

Dates

published

2021

Contributors

author

Aleksandra Duda

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych

References

• Anastazi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• Baumeister, R.F., Campbell, J.D., Krueger, J.I., Vohs, K.D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1–44. DOI: https://doi.org/10.1111/1529-1006.01431
• Bradshaw, J. (1994) Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Warszawa: Instytut Psychologii Trzeźwości i Zdrowia.
• Ciałkowska-Kuźmińska, M., Kiejna, A. (2012). Potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi – perspektywa psychologiczna wobec psychiatrycznej. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 21(4), 277–282.
• Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• Gough, H., Helibrum A.B. (1965). The Adjective Check List: Manual. Palo Alto: Consulting Psychologist Press.
• Grabowiec, A. (2018). Samoocena młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym. Wychowanie w Rodzinie, 18(2), 325–337.
• Hall, J.C. (2007). An Exploratory Study of the Role of Kinship Ties in Promoting Resilience among African American Adult Children of Alcoholics. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 15(2), 61–78. DOI: https://doi.org/10.1300/J137v15n02_05
• Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
• Hinson, R.C., Becker, L.S., Handal, P.J., Katz, B.M. (1993). The heterogeneity of children of alcoholics: Emotional needs and help-seeking propensity. Journal of College Student Development, 34(1), 47–52.
• Jakubik, A., Zegarowicz, E. (1998). Samoocena, poczucie kontroli i kontrola emocjonalna u dorastających córek mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1(30), 73–83.
• Lee, T.Y., Cheung, C.K., Kwong, W.M. (2012). Resilience as a Positive Youth Development Construct: A Conceptual Review. The Scientific World Journal. DOI: https://doi.org/10.1100/2012/390450
• Matkowski, M. (1984). Test Przymiotników jako narzędzie do badania struktury potrzeb jednostki. Przegląd Psychologiczny, 27(2), 519–536.
• Mujeeb, A., Zubair, A. (2012). Resilience, Stress, Anxiety and Depression among Internally Displaced Persons Affected by Armed Conflict. Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, 9(3), 20–26.
• Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala Pomiaru Poczucia Prężności (SPP-25). Nowiny Psychologiczne, 3, 39–53.
• Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2014). Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(19), 7–24. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019
• Olechnicki, K., Załęcki, P. (1997). Słownik socjologiczny. Toruń: Wydawnictwo Graffiti.
• Oleś, P. (2008). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Oleś, P., Drat-Ruszczak, K. (2008). Osobowość. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia (T. 1; s. 651–764). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Siek, S. (1984). Rozwój potrzeb psychicznych mechanizmów obronnych i obrazu siebie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
• Sobolewska, Z. (1992). Odebrane dzieciństwo. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP.
• Trojan, K. (2007). Potrzeby psychiczne i wartości oraz ich implikacje religijne. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Uchnast, Z. (1997). Prężność osobowa. Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 45(4), 27–49.
• Woititz, J.G. (1992). Dorosłe dzieci alkoholików. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2021.34.2.159-176

Biblioteka Nauki

33952447