Tatuowanie ciała w środowisku wolnościowym i więziennym – marginalizacja w kontekście społeczno-kulturowym

• Authors: Mariusz Snopek

Abstracts

EN

The permanent body’s imprinting (decorating and branding) has been known since the dawn of history. The tattoo phenomenon (as one of many forms of body modifications) goes beyond the bounds of some marginal social groups. Nowadays, it is ascribed to many other social milieus and, by implication, it became an inherent element, not only underculture or subculture but also pop culture. In Poland, three types of tattoos can be distinguished: artistic, amateurish, and prison. For the purpose of the article, the types of tattoos occurring in Poland were divided into two groups: the tattoo made on freedom (artistic and amateurish tattoo) and the tattoo made in insulating establishment (prison tattoo). People with tattoos, independently of its types, function in a specific environment that presents an attitude of acceptance or negation. The risk of marginalisation appears differently in the case of freedom tattoo and in the case of prison tattoo. The article shows the main determinants conducing to localisation of an individual in a group liable to marginalisation. The conclusion of the text are the results of research conducted in 2005–2018 both in freedom and insulated milieu.

PL

Trwałe naznaczanie (zdobienie i piętnowanie) ciała znane jest od zarania dziejów. Zjawisko tatuażu (jako jednej z wielu form modyfikacji ciała) przekroczyło kręgi pewnych marginalnych grup społecznych. Współcześnie przypisywane jest wielu innym środowiskom, a tym samym stało się nieodłącznym elementem nie tylko podkultury czy subkultury, lecz także popkultury. W Polsce można wyszczególnić trzy typy tatuażu: artystyczny, amatorski i więzienny. Na potrzeby artykułu typy tatuażu występujące w Polsce zostały podzielone na zjawisko tatuażu wykonywanego w warunkach wolnościowych (tatuaż artystyczny i amatorski) oraz zjawisko tatuażu wykonywanego w placówkach o charakterze izolacyjnym (tatuaż więzienny). Osoby posiadające tatuaże, niezależnie od jego typu, funkcjonują w określonym środowisku, które prezentuje postawę akceptacji lub postawę negującą. Ryzyko marginalizacji inaczej jawi się w przypadku tatuażu wolnościowego, a inaczej w przypadku tatuażu więziennego. W artykule ukazano główne determinanty przyczyniające się do umiejscowienia jednostki w grupie narażonej marginalizacją. Konkluzję tekstu stanowią wyniki prezentowane w oparciu o badania prowadzone w latach 2005–2018 zarówno w środowisku wolnościowym, jak i w środowisku izolowanym.

Keywords

EN

tattoo; body decorating; body branding; risk of marginalization; artistic tattoo; prison tattoo

PL

tatuaż; zdobienie ciała; piętnowanie ciała; ryzyko marginalizacji; tatuaż artystyczny; tatuaż więzienny

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2022
• Volume: 35
• Issue: 3
• Pages: 219-235

Dates

published

2022

Contributors

author

Mariusz Snopek

• Uniwersytet Opolski. Wydział Nauk Społecznych

References

• Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: PWN.
• Bałandynowicz, A. (2010). Dehumanizacja kary pozbawienia wolności. W: S. Przybyliński (red.), Niebanalny wymiar resocjalizacji penitencjarnej. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji (s. 11–35). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Bożyczko, Z. (1972). Przestępstwo i życie. Wrocław: Ossolineum.
• Braun-Falco, O., Plewig, G., Wolff, H.H., Burgdorf, W.H.C. (2004). Dermatologia (T. 2). Lublin: Wydawnictwo Czelej.
• Brzeziński, J. (2015). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.
• Ciosek, M. (1993). Izolacja więzienna. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Dróżka, W. (2010). Triangulacja badań. Badania empiryczne ilościowo-jakościowe. W: S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice (s. 124–135). Gdańsk: GWP.
• Gołąbek, E. (2005). Inwazja przekłuwaczy ciał. Wychowawcze problemy tatuażu i piercingu u nastolatków. Horyzonty Wychowania, 4(8), 251–266.
• Iwański, Z.S. (2003). Wprowadzenie do pedagogiki resocjalizacyjnej. Płock: Instytut Prasy i Wydawnictw „Novum”.
• Jelski, A. (1993). Tatuaż. Warszawa: Wydawnictwo Alfa.
• Jelski, A. (1995). Zjawisko tatuażu. Plastyka i Wychowanie, (2), 28–29.
• Kamiński, M.M. (2006). Gry więzienne – tragikomiczny świat polskiego więzienia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe? Metodologia praktyczna. Warszawa: WSiP.
• Kruszewski, Z. (2004). Mały słownik subkultur młodzieżowych. Na czatach i w oazie. Warszawa: Wydawnictwo Rhetos.
• Krüger, H.H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu. Gdańsk: GWP.
• Lombroso, C. (1891). Człowiek zbrodniarz w stosunku do antropologii, jurysprudencji i dyscypliny więziennej (T. 2). Warszawa.
• Łobocki, M. (2006). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Łobocki, M. (2009). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Maszke, A.W. (2008). Metody i techniki badań pedagogicznych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Moczydłowski, P. (2002). Drugie życie więzienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Nawój, J. (2001). Przemoc wewnątrzwięzienna w niektórych typach zakładów karnych. W: B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo – nowe wyzwania (s. 418–440). Warszawa: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej.
• Pilch, T., Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Pochmara-Wysoczyńska, Z. (1981). Tatuaż w podkulturze przestępczej. Szkoła Specjalna, (1), 32–39.
• Przybyliński, S. (2005). Podkultura więzienna – wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Przybyliński, S. (2007). Dziara, cynkówka, kolka – zjawisko tatuażu więziennego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Snopek, M. (2009). Tatuaż. Element współczesnej kultury. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Snopek, M. (2015). Nowa moda, nowe trendy – współczesne oblicze tatuaży w więziennej twórczości. Resocjalizacja Polska, (9), 69–95.
• Snopek, M. (2018). Więźniowie poszkodowani – psychospołeczne funkcjonowanie osób zdegradowanych w przestrzeni penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Szałański, J. (1998). Wybrane korelaty osobowościowe uczestnictwa w podkulturze więziennej. W: B. Urban (red.), Problemy współczesnej patologii społecznej (s. 57–70). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Szaszkiewicz, M. (1997). Tajemnice grypserki. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.
• Szczygieł-Rogowska, J., Tomalska, J. (1990). Historia kosmetyki w zarysie. Z dziejów kosmetyki i sztuki upiększania od starożytności do połowy XX w. Białystok: Wyższa Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku.
• Kodeks karny wykonawczy. (1997). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997, nr 90, poz. 557, ze zm.).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2022.35.3.219-235

Biblioteka Nauki

33957531