Zachowania suicydalne wśród osób starszych

• Authors: Łukasz Świerczewski

Abstracts

EN

In Polish society, the very word “suicide” evokes many extreme emotions in people, such as fear, uncertainty, but also hostility, and even reluctance and embarrassment. Sometimes it is sadness and regret. Most people prefer to avoid this topic and live under the illusion that this problem affects only a small part of the population. However, this phenomenon exists and affects all social and age groups to an increasing extent, including the elderly, who theoretically should enjoy life to the fullest. Suicidal behavior among seniors in recent years has become a growing problem, which systematically grows stronger every year, which is clearly confirmed by the increasing number of attempts and successful suicide attacks carried out by the elderly. The aim of this article is to present the scale of the suicide phenomenon among representatives of the age group over 65, with particular emphasis on the general outline of the issue, its etiology and symptomatology. The conclusion presents in detail the models of preventive interventions that take into account social, psychological, psychiatric, criminological and victimological factors that can effectively reduce the occurrence of the phenomenon in the discussed social group.

PL

W polskim społeczeństwie już samo słowo „samobójstwo” wywołuje wiele skrajnych emocji, takich jak strach, niepewność, ale również wrogość, a nawet niechęć i zażenowanie. Czasami są to smutek i żal. Większość ludzi woli unikać tego tematu i żyć w złudnym przekonaniu, że problem ten dotyczy tylko niewielkiej części populacji. Zjawisko to jednak istnieje i w coraz większym stopniu dotyka wszystkie grupy społeczne i wiekowe, w tym także osoby starsze, które teoretycznie powinny cieszyć się życiem i w pełni z niego korzystać. Zachowania suicydalne wśród seniorów na przestrzeni ostatnich lat stają się coraz większym problemem, który z roku na rok systematycznie przybiera na sile, co wyraźnie potwierdza zwiększająca się liczba przypadków prób i skutecznych zamachów samobójczych dokonywanych przez osoby starsze. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie skali zjawiska samobójstw wśród reprezentantów grupy wiekowej powyżej 65. roku życia, ze szczególnym uwzględnieniem ogólnego zarysu problematyki zjawiska, jego etiologii i symptomatologii. W zakończeniu szczegółowo zaprezentowano modele oddziaływań prewencyjnych, które uwzględniając czynniki społeczne, psychologiczne, psychiatryczne i kryminologiczno-wiktymologiczne, mogą skutecznie wpłynąć na wydatne ograniczenie występowania zjawiska w omawianej grupie społecznej.

Keywords

EN

suicide; elderly; suicidal behavior; preventive interventions

PL

samobójstwo; osoby starsze; zachowania suicydalne; oddziaływania prewencyjne

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2022
• Volume: 35
• Issue: 4
• Pages: 89-104

Dates

published

2022

Contributors

author

Łukasz Świerczewski

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach. Wydział Nauk Społecznych

References

• Araszkiewicz, A., Chatizow, J. (2007). Psychiatryczny model zapobiegania samobójstwom. Suicydologia, 3(1), 29–39.
• Baumann, K. (2008). Problemy aktów samobójczych wśród osób w starszym wieku. Gerontologia Polska, 16(2), 80–88.
• Bińczycka-Anholcer, M. (2005). Zachowania suicydalne osób w starszym wieku. Suicydologia, 1(1), 7–87.
• Brazinova, A., Moravansky, N., Gulis, G. (2017). Suicide Rate Trends in the Slovak Republic in 1993–2015. International Journal of Social Psychiatry, 63(2), 161–168. DOI: 10.1177/0020764016688715
• Brodniak, W.A. (2006). Współczesne społeczno-kulturowe koncepcje i teorie samobójstw. Suicydologia, 2(1), 17–25.
• Brodniak, W.A. (2008). Problemy i kontrowersje wokół zapobiegania samobójstwom. Remedium, (9), 1–3.
• Hołyst, B. (1983). Samobójstwo – przypadek czy konieczność. Warszawa: PWN.
• Hołyst, B. (2002). Suicydologia. Warszawa: PWN.
• Hołyst, B. (2016). Kryminologia. Warszawa: Wolters Kluwers.
• Hołyst, B. (2021). Wiktymologia społeczna. Warszawa: PWN.
• James, R.K., Gilliland, B.S. (2005). Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpa.
• Jusko, P., Kozubik, M., Tokovska, M. (2019). How Can Suicidal Behaviour in the Elderly Be Prevented? A Scoping Review of the Visegrad Group Countries. SW Czech and Slovak Social Work. ERIS Journal, 19(4), 19–31.
• Kołodziej, W. (2008). Zaburzenia psychiczne i ryzyko samobójstw u osób w starszym wieku. W: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych (s. 87–97). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Konieczna-Woźniak, R. (2005). Seniorzy w społeczeństwie wiedzy i informacji. W: A. Fabiś (red.), Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczności. Wybrane zagadnienia współczesności gerontologii (s. 59–70). Sosnowiec: Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu.
• Nowa encyklopedia powszechna. (2004). Warszawa: PWN.
• Rembowski, J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Ringer, E. (1993). Samobójstwa – apel do innych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Profi.
• Rosa, K. (2013). Zachowania samobójcze w domach pomocy społecznej. Psychiatria, 10(2), 91–100.
• Tucholska, S. (2006). Ryzyko zachowań samobójczych osób starszych. W: S. Stauden, M. Marczuk (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia (s. 133–143). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Turecki, G., Brent, D.A. (2016), Suicide and Suicidal Behaviour. The Lancet, 287, 1227–1239. DOI: 10.1016/S0140-6736(15)00234-2
• Twardowska-Rajewska, J. (red.). (2005). Przeciw samotności. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Witkowska, H. (2021). Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• World Health Organization (WHO). (2021). Suicide Worldwide in 2019. Global Health Estimates. Geneva.
• Komenda Główna Policji (KGP). (2022). Informacja statystyczna dotycząca zarejestrowanych zamachów samobójczych w latach 2017–2021. Pobrane z: https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html
• Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). (2021). Suicide Rates 2020. Pobrane z: https://data.oecd.org/healthstat/suicide-rates.htm
• Rozporządzenie Rady Ministrów. (2021). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025 (Dz.U. 2021 poz. 642).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2022.35.4.89-104

Biblioteka Nauki

33952072