Samoocena a gotowość do zachowań asertywnych wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej

• Authors: Konrad Kawala

Abstracts

EN

The aim of the article is to determine the relationship between the self-esteem of alumni of institutional foster care and their readiness for assertive behavior. Alumni of these institutions usually spend several years there; they end this stage of their lives with different experiences and personal resources. Their life, both now and in the future, will depend on how they have been prepared to cope with life, and what personal qualities and social skills have been developed in them. Self-esteem is an important feature of a person, which largely determines his functioning, activities undertaken, life goals, and social relations. It is a feature on which a person’s assessment of the current situation depends, as well as his vision of his own future. Among the key social skills is assertiveness, which enables a person to function in harmony with oneself, achieve personal goals, and protect one’s own rights while respecting the respect and rights of others. In the case of alumni of institutional foster care, there are many indications that the family environment, peer group or comparing oneself with others can adversely affect their self-esteem, the formation of aggressive or submissive behavior.

PL

Celem artykułu jest określenie zależności między samooceną wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej a ich gotowością do zachowań asertywnych. Wychowankowie tych placówek zazwyczaj spędzają w nich kilka lat; kończą ten etap swojego życia z różnym bagażem doświadczeń i różnymi zasobami osobistymi. Od tego, jak zostali przygotowani do radzenia sobie w życiu, jakie cechy osobiste oraz umiejętności społeczne zostały w nich rozwinięte, zależeć będzie ich życie, zarówno obecne, jak i przyszłe. Samoocena stanowi istotną cechę człowieka, w dużym stopniu warunkującą jego funkcjonowanie, podejmowane aktywności, cele życiowe i relacje społeczne. Jest cechą, od której zależy ocena przez człowieka aktualnej sytuacji, a także wizja własnej przyszłości. Do kluczowych umiejętności społecznych należy asertywność, umożliwia bowiem funkcjonowanie człowieka w zgodzie z samym sobą, realizację osobistych celów, ochronę własnych praw przy respektowaniu szacunku i praw innych ludzi. W przypadku wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej istnieje wiele przesłanek, które wskazują na to, że środowisko rodzinne, grupa rówieśnicza czy porównywanie siebie z innymi może niekorzystnie wpływać na ich samoocenę, kształtowanie się zachowań agresywnych bądź submisyjnych.

Keywords

EN

self-esteem; assertiveness; alumni; foster care; social skills

PL

samoocena; asertywność; wychowanek; opieka zastępcza; umiejętności społeczne

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2023
• Volume: 36
• Issue: 1
• Pages: 93-108

Dates

published

2023

Contributors

author

Konrad Kawala

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Pedagogiki i Psychologii

References

• Branden, N. (2020). 6 filarów poczucia własnej wartości. Łódź: Wydawnictwo JK.
• Castanyer, O. (2002). Jak docenić samego siebie. Asertywność jako wyraz zdrowej samooceny. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
• Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar SES. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Fensterheim, H., Baer, J. (1976). Don’t Say Yes When You Want to Say No: Making Life Right When It Feels All Wrong. London: Futura Publication Ltd.
• Ferguson, J. (2000). Asertywność doskonała. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Grabowiec, A. (2011). Samoocena dzieci krzywdzonych w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kirenko, J. (2002). Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością. Ryki: WSUPiZ.
• Król, J. (1992). Postawy rodziców a struktura „Ja” i poziom samoakceptacji u młodzieży. Psychologia Wychowawcza, (1), 46–56.
• Kulas, H. (1986). Samoocena młodzieży. Warszawa: WSiP.
• Lindenfield, G. (1999). Asertywność, czyli jak być otwartym, skutecznym i naturalnym. Łódź: „Ravi”.
• Mądrzycki, T. (2002). Osobowość jako system tworzący i realizujący plany. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Niebrzydowski, L. (1976). O poznawaniu i ocenie samego siebie. Na przykładzie młodzieży dorastającej. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Poprawa, R. (2000). Co znaczy być asertywnym. W: B. Kaja (red.), Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja (T. 2; s. 106–121). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
• Poprawa, R. (2017). Asertywność. Główne założenia, zasady i procedury asertywnego radzenia sobie w życiu. Wrocław: Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Sęk, H. (1988). Rola asertywności w kształtowaniu zdrowia psychicznego. Ustalenia terminologiczne i metodologiczne. Przegląd Psychologiczny, (3), 787–808.
• Szpitalak, M., Polczyk, R. (2015). Samoocena. Geneza, struktura, funkcje i metody pomiaru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Wojciszke, B. (2015). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wosik-Kawala, D. (2007). Korygowanie samooceny uczniów gimnazjum. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wosik-Kawala, D. (2020). Samoocena młodzieży stojącej u progu dalszego kształcenia lub tranzycji na rynek pracy – na przykładzie uczniów lubelskich szkół ponadpodstawowych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(2), 243–257. DOI: 10.17951/lrp.2020.39.2.243-257
• Wosińska, W. (2004). Psychologia życia społecznego. Gdańsk: GWP.
• Zubrzycka-Maciąg, T. (2001). Trening asertywności. W: M. Łobocki (red.), Z zagadnień modernizacji kształcenia pedagogicznego studentów (s. 73–83). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Zubrzycka-Maciąg, T. (2011). Trening asertywności w kształceniu pedagogicznym. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2023.36.1.93-108

Biblioteka Nauki

33958533