Aspekt relacji w konstruktywistycznej edukacji wczesnoszkolnej – analiza doświadczeń nauczycieli

• Authors: Anna Jarkiewicz , Elżbieta Szulewicz

Abstracts

EN

This article presents the results of our own research. Qualitative analysis was made of interviews in which early childhood education teachers, who declare and use a constructivist approach in their work, talk about their experiences in introducing and working with this approach. The interviews were conducted in 2022 with five female teachers. The analysis of the empirical material concerned the identification of challenges, difficulties, and limitations in implementing the constructivist approach in early childhood education. The focus was on the resulting modifications in the relationship between the teacher and other parties, i.e. teacher–school, teacher–student, and teacher–parent. The research results indicate that a relatively simple relationship conversion occurs in the teacher–school interaction (the favourable attitude of the school management of course determines the simplicity of this modification). Much more difficult modifications concern teacher–student or teacher–parent interactions, which are conditioned by a number of elements, including the specific socio-cultural context and the attitudes to education and teachers ascribed by the participants within it.

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych. Jakościowej analizie poddano wywiady, w których nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, deklarujący i stosujący w swojej pracy podejście konstruktywistyczne, opowiadają o swoich doświadczeniach we wprowadzaniu i pracy w tym podejściu. Wywiady zostały przeprowadzone w 2022 r. z pięcioma nauczycielkami. Analiza materiału empirycznego dotyczyła wyodrębnienia wyzwań, trudności i ograniczeń we wprowadzaniu podejścia konstruktywistycznego w edukacji wczesnoszkolnej. Skupiono się na wynikających z tej zmiany modyfikacjach w relacjach pomiędzy nauczycielem i innymi stronami, czyli nauczyciel–szkoła, nauczyciel–uczeń i nauczyciel–rodzic. Wyniki badań wskazują, że relatywnie prosta modyfikacja relacji następuje w interakcji nauczyciel–szkoła (o prostocie tej modyfikacji decyduje oczywiście przychylne nastawienie dyrekcji). Znacznie trudniejsze przekształcenia dotyczą kontaktów nauczyciel–uczeń czy nauczyciel–rodzic, co uwarunkowane jest wieloma elementami, w tym specyficznym kontekstem społeczno-kulturowym i przypisywanym przez uczestników w jego ramach stosunkiem do edukacji i nauczycieli.

Keywords

EN

constructivism; early childhood education; relationship; teachers

PL

konstruktywizm; edukacja wczesnoszkolna; relacja; nauczyciele

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2023
• Volume: 36
• Issue: 2
• Pages: 71-87

Dates

published

2023

Contributors

author

Anna Jarkiewicz

• Uniwersytet Łódzki. Wydział Nauk o Wychowaniu

author

Elżbieta Szulewicz

• Uniwersytet Łódzki. Szkoła Doktorska Nauk Społecznych

References

• Arnstein, S. (1969). A Ladder of Citizen Participation. Journal of the American Planning Association, 35(4), 216–224. DOI: 10.1080/01944366908977225
• Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN.
• Balicki, B., Lewiński, D., Ryż, B., Szczerbuk, E. (red.). (2010). Radykalny konstruktywizm. Antologia. Wrocław: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bogner, A., Litting, B., Menz, W. (2009). Interviewing Experts. London: Palgrave Macmillan. DOI: 10.1057/9780230244276
• Bruner, J.S. (1957). Going Beyond the Information Given. New York: Norton.
• Bruner, J.S. (1960). The Process of Education. Cambridge: Harvard University Press.
• Bruner, J.S. (1961). The Act of Discovery. Harvard Educational Review, 31, 21–32.
• DeLorenzo, R.A., Battino, W., Schreiber, R., Carrion, B. (2009). Delivering on the Promise. Bloomingham: Solution Tree Press.
• Derenowska, U. (2008). Działania nauczyciela a wiedza pojęciowa uczniów. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• DeVries, R., Zan, B. (1994). Moral Classrooms, Moral Children: Creating a Constructivist Atmosphere in Early Education. New York–London: Teachers College Press.
• Dewey, J. (1907). The School and Society. W: The School and Social Progress (s. 19–44). Chicago: University of Chicago Press.
• Dylak, S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształcenia nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli (s. 63–82). Warszawa: WSP ZNP.
• Dylak, S. (2013). Architektura wiedzy w szkole. Warszawa: Difin.
• Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego. Niezbędnik badacza. Warszawa: PWN.
• Freire, P. (2005). Pedagogy of the Oppressed. New York–London: Continuum.
• Gangwar, B.P. (2017). Constructivist Approach in Teaching Learning: Deliberative Research. Firozabad, 34(1), 71–74.
• Glasersfeld, E. von (1985). Einführung in den Radikalen Konstruktivismus. W: P. Watzlawick (Hrsg.), Die erfundene Wirklichkeit (s. 16–38). München: Piper.
• Glasersfeld, E. von (1995). Radical Constructivism: A Way of Knowing and Learning. London–Washington: The Falmer Press.
• Granosik, M. (2018). Participatory Action Research in Social Work: Towards Critical Reframing. Pensée Plurielle, 48(2), 77–90. DOI: 10.3917/pp.048.0077
• Harris, K.R., Alexander, P.A. (1998). Integrated, Constructivist Education: Challenge and Reality. Educational Psychology Review, 10, 115–127. DOI: 10.1023/A:1022169018926
• Henson, K.T. (2015). Curriculum Planning: Integrating Multiculturalism, Constructivism, and Education Reform. Long Grove: Waveland Press.
• Herbart, J.F. (1912). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania. Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Herr, K. (1999). The Symbolic Uses of Participation: Co-Opting Change. Theory into Practice, 38(4), 235–240. DOI: 10.1080/00405849909543859
• Jarkiewicz, A. (2020). Using Participatory Action Learning to Empower the Active Citizenship of Young People. Action Learning: Research and Practice, 17(1), 72–83. DOI: 10.1080/14767333.2020.1712846
• Key, E. (1928). Stulecie dziecka. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Klus-Stańska, D. (2000). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Klus-Stańska, D. (2007). Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych. Problemy Wczesnej Edukacji, (5–6), 7–21.
• Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: PWN.
• Klus-Stańska, D. (2020). Konstruktywizm edukacyjny – niejednoznaczność, kontrowersje, dylematy. Problemy Wczesnej Edukacji, 51(4), 92–106. DOI: 10.26881/pwe.2020.51.01
• Kuźnik, M. (2016). Wykorzystanie koncepcji Celestyna Freineta we współczesnej praktyce pedagogicznej. Konteksty Pedagogiczne, 1(6), 173–185.
• Nowicka, M. (2009), Ocena opisowa – profesjonalna diagnoza i wsparcie zdolności uczniów czy obszar jałowej biurokracji? Problemy Wczesnej Edukacji, 1(9), 100–110.
• Rubacha, K. (2008). Budowanie teorii pedagogicznych. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (s. 34–78). Warszawa: PWN.
• Sławińska, M. (2010). Konstruowanie wiedzy na zajęciach w przedszkolu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Smith, C. (2010). What Is a Person? Rethinking Humanity, Social Life, and the Moral Good from the Person Up. Chicago: University of Chicago Press. DOI: 10.7208/chicago/9780226765938.001.0001
• Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologiga, 42, 83–112.
• Vygotsky, L. (1986). Thought and Language. Cambridge: MIT Press.
• Jerald, C. (2009). Defining a 21st Century Education. Center for Public Education. Pobrane z: http://www.centerforpubliceducation.org/Learn-About/21st-Century/Defining-a-21st-Century-Education-Full-Report-PDF.pdf
• Silva, E., White, T., Toch, T. (2015). The Carnegie Unit: A Century-Old Standard in a Changing Educational Landscape. Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. Pobrane z: https://www.carnegiefoundation.org/wp-content/uploads/2015/01/Carnegie_Unit_Report.pdf
• Rozporządzenie. (2017). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (t.j. Dz.U. 2017 poz. 356 ze zm.).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2023.36.2.71-87

Biblioteka Nauki

33963789