Zjawisko (nie)wykluczenia społecznego rodziców wychowujących dziecko z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym i ich wsparcie

• Authors: Stanisława Nazaruk , Joanna Waszczuk , Ewa Lipska , Agnieszka Olędzka

Abstracts

EN

The reality we live in is still often characterised by the phenomenon of social inequality known as differentiation or stratification. In this kind of reality, many people do not cope with various personal and social difficulties. Some of them experience social exclusion defined as the result of various types of social disadvantage. The article explores the risk of social exclusion among parents raising a child with a disability. This is a very difficult issue to research due to the fact that it affects all members of the family, their bonds and feelings. The main problem of the research was formulated as a question: Do parents raising a child with a disability experience social exclusion and support in the local environment? The pedagogical research was conducted in 2022 among 80 parents raising children with disabilities. The results showed a picture of the surveyed group of parents raising children with disabilities. The vast majority of them experience various forms of social exclusion on a daily basis, including prejudice, negative behaviour and lack of acceptance.

PL

Rzeczywistość, w której żyjemy, nadal często charakteryzuje zjawisko nierówności społecznejokreślanej mianem zróżnicowania lub stratyfikacji. W tego rodzaju rzeczywistości wiele osób nie radzi sobie z różnymi trudnościami natury osobistej i społecznej. Część z nich doświadcza wykluczenia społecznego definiowanego jako skutek różnego rodzaju niekorzystnej sytuacji społecznej. W niniejszym artykule przybliżono problematykę zagrożenia zjawiskiem wykluczenia społecznego wśród rodziców wychowujących dziecko z niepełnosprawnością. Jest to problematyka bardzo trudna do badań ze względu na fakt, że dotyka wszystkich członków rodziny, ich więzi i uczuć. Główny problem badań sformułowano w formie pytania: Czy rodzice wychowujący dziecko z niepełnosprawnością doświadczają wykluczenia społecznego i wsparcia w środowisku lokalnym? Badania pedagogiczne przeprowadzono w 2022 r. wśród 80 rodziców wychowujących dzieci z niepełnosprawnością. Wyniki badań pokazały obraz badanej grupy rodziców wychowujących dzieci z niepełnosprawnością. Zdecydowana większość z nich doświadcza na co dzień różnych form wykluczenia społecznego, w tym uprzedzeń, negatywnych zachowań, braku akceptacji.

Keywords

EN

child with disabilities; parents; social exclusion; prejudice

PL

dziecko z niepełnosprawnością; rodzice; wykluczenie społeczne; uprzedzenia

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2023
• Volume: 36
• Issue: 4
• Pages: 135-152

Dates

published

2023

Contributors

author

Stanisława Nazaruk

• Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych

author

Joanna Waszczuk

• Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych

author

Ewa Lipska

• Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych

author

Agnieszka Olędzka

• Akademia Bialska Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych

References

• Balázs-Földi, B. (2022). Social Protection of Children with Disabilities Before the Change of Regime and at Present. Journal of Childhood, Education & Society, 3(3), 233–248. DOI: 10.37291/2717638X.202233206
• Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Smoczyńska, K. (red.). (2010). Sytuacja i możliwości pomocy dla osób z rzadkimi i sprzężonymi ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Brzezińska, A., Pluta, J., Rycielski, P. (red.). (2010). Potrzeby specyficznych grup osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Budo, C., Bălăuță, D.S., Vlaicu, F.L. (2021). The Role of the Family in the Social Integration of the Child with Disabilities. Journal Plus Education/Educatia Plus, 28(1), 182–193.
• Commission européenne (2004). Rapport conjoint sur l’inclusion sociale. Pobrane z: https://ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/docs/final_joint_inclusion_report_2003_fr.pdf
• Czapiński, J., Panek, T. (red.). (2011). Diagnoza społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
• Fajfer-Kruczek, I. (2015). Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Frąckiewicz, L. (red.). (2005). Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Katowice: Akademia Ekonomiczna w Katowicach.
• Galkienė, A., Blinkevičienė, E. (2018). Expression of Social Interaction of Parents Raising Children with Autism Spectrum Disorder. Pedagogy Studies/Pedagogika, 132(4), 228–240. DOI: 10.15823/p.2018.132.14
• Giddens, A. (2006). Socjologia. Warszawa: PWN.
• Golinowska, E., Tarkowska, I., Topińska, A. (red.). (2005). Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Badania, metody, wyniki. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Grotowska-Leder, J. (2005). Ekskluzja i inkluzja społeczna: diagnoza, uwarunkowania, kierunki działań. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek (red.), Społeczna ekskluzja i inkluzja. Diagnoza, uwarunkowania, kierunki działań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Haraz, S. (2019). Disability of the Child – Factor of the Risk of Social Exclusion of Parents (Experimental Research of Constatation). Moldavian Journal for Education and Social Psychology, 3(1), 21–33. DOI: 10.18662/mjesp/07
• Jarosz, M. (red.). (2008). Naznaczeni i napiętnowani o wykluczeniu politycznym. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
• Kaźmierczak, T. (2006). Praca socjalna. Między upośledzeniem społecznym a obywatelskością. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Kłonkowska, A., Szuc, M. (red.). (2013). Społecznie wykluczeni. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Marszałek, L., Padrak, A. (2011). Niepełnosprawność jako determinant automarginalizacji społecznej. W: A. Fidelus (red.), Oblicza wykluczenia i marginalizacji społecznej. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Młyński, J. (2012). Wykluczenie społeczne niepokojącym zjawiskiem nowoczesności. Horyzonty Wychowania, 11(2), 145–184.
• Palak, Z. (2012). Dystans społeczny wobec osób z różnym rodzajem niepełnosprawności – wczoraj i dziś. W: M. Parchomiuk, B. Szabała (red.), Dystans społeczny wobec osób z niepełnosprawnością jako problem pedagogiki specjalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Raś, D. (2000). Rozwój praw człowieka w teorii i praktyce społecznej. W: B. Kosek-Nita, D. Raś (red.), Kontakty z ludźmi „Innymi” jako problem wychowania, opieki i resocjalizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Silver, H. (1994). Social Exclusion and Social Solidarity: Three Paradigms. International Labour Review, 133(5–6), 531–578.
• Skura, M. (2016). Ja-inny. Relacje społeczne osób z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: 10.31338/uw.9788323524830
• Stuchliński, J.A. (2011). Ważniejsze aspekty moralne wykluczenia i marginalizacji społecznej. W: A. Fidelus (red.), Oblicza wykluczenia i marginalizacji społecznej. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Tomczyszyn, D. (2012). Niepełnosprawność w aspekcie stereotypów. W: A. Leszczyńska-Rejchert, E. Kantowicz (red.), Stereotypy a starość i niepełnosprawność. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
• Wolińska, J. (2015). Percepcja społeczna, stereotyp niepełnosprawności – perspektywa aktora i obserwatora. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia–Psychologia, 28(1), 45–66. DOI: 10.17951/j.2015.28.1.45
• Zespół Zadaniowy do Spraw Reintegracji Społecznej (2003). Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski. Pobrane z: https://archiwum.mrips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/File/mps/NSIS.pdf
• Żyta, A., Nosarzewska, S. (2009). Jakość życia osób niepełnosprawnych a społeczna marginalizacja. W: J. Rutkowiak, A. Krause (red.), Obszary społecznej marginalizacji – niepełnosprawność. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusickiego.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2023.36.4.135-152

Biblioteka Nauki

34111875