Pracownik socjalny we współczesnym świecie – rola i możliwości wsparcia

• Authors: Monika Dacka

Abstracts

EN

In recent years, there has been a noticeable dynamism and variety in the occurrence of social problems. In addition to the common difficulties of helplessness, poverty and unemployment, new ones are emerging. They are linked to information overload, addictions and the loss of social relationships. The way society functions is also strongly influenced by conflicts and economic problems, such as the armed conflict in Ukraine, rising inflation and the progressive impoverishment of society. Recently, there has also been a significant diversification of society on a political, religious, philosophical and cultural level. The role and tasks of social workers are not indifferent to the changes taking place in the world. The need to improve, update and broaden their knowledge is increasingly expected from this professional group. Emerging new social problems and research in the field of assistance activities show the need for new opportunities to develop, educate and support social workers. The aim of the article is to try to show the changing role of a social worker and the importance of developing moral values, new skills and problem-solving strategies. It is also important to recognize the role of the support that should be provided for this professional group.

PL

W ostatnich latach dostrzegalna jest duża dynamika i różnorodność występujących problemów społecznych. Obok powszechnych trudności związanych z bezradnością, biedą i bezrobociem pojawiają się nowe, powiązane z przeciążeniem nadmiarem informacji, uzależnieniami i zanikiem relacji społecznych. Duży wpływ na sposób funkcjonowania społeczeństwa mają również występujące konflikty i problemy ekonomiczne, np. konflikt zbrojny w Ukrainie, rosnąca inflacja i postępujące ubożenie społeczeństwa. W ostatnim czasie dostrzegalne jest również zróżnicowanie społeczeństwa na płaszczyźnie politycznej, religijnej, światopoglądowej i kulturowej. Rola i zadania pracowników socjalnych nie pozostają obojętne na zachodzące w świecie zmiany. Potrzeba doskonalenia się, aktualizowania i wzbogacania posiadanej wiedzy jest coraz częściej oczekiwana od tej grupy zawodowej. Pojawiające się nowe problemy społeczne oraz badania prowadzone w zakresie działań pomocowych ukazują konieczność tworzenia nowych możliwości rozwoju, kształcenia i wspierania pracowników socjalnych. Celem artykułu jest próba ukazania zmieniającej się roli pracownika socjalnego oraz znaczenia rozwijania wartości moralnych, nowych umiejętności i strategii rozwiązywania problemów. Istotne jest też dostrzeżenie roli wsparcia, jakim powinna zostać objęta ta grupa zawodowa.

Keywords

EN

social worker; support; social work; role

PL

pracownik socjalny; wsparcie; praca socjalna; rola

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2024
• Volume: 37
• Issue: 1
• Pages: 217-231

Dates

published

2024

Contributors

author

Monika Dacka

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Nauk Społecznych

References

• Baranowska, A., Wasilewska-Ostrowska, K. (2014). Dokąd zmierza praca socjalna? Na podstawie analizy tekstów prof. Ryszarda Borowicza „Whither Socjal Work?”. Kultura i Edukacja, (4), 349–362.
• Beddoe, L. (2010). Surveillance or Reflection: Professional Supervision in ‘the Risk Society’. British Journal of Social Work, 40(4), 1279–1296. DOI: 10.1093/bjsw/bcq018
• Ben-Ezra, M., Hamama-Raz, Y. (2021). Social Workers during COVID-19: Do Coping Strategies Differentially Mediate the Relationship between Job Demand and Psychological Distress? British Journal of Social Work, 51(5), 1551–1567. DOI: 10.1093/bjsw/bcaa210
• Borowicz, R. (1996). Wyzwanie nowych czasów – polityka socjalna. W: K. Piątek (red.), Socjologia a edukacja socjalna (s. 15–22). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.
• Cuskelly, K. (2013). Social Work and the Struggle for Justice in Ireland. Critical and Radical Social Work, 1(1), 125–130.
• Czech, P. (2019). Pomoc społeczna, pracownik socjalny w Polsce. Przeszłość – teraźniejszość – współczesne uwarunkowania. Oświęcim: Wydawnictwo Małopolskiej Uczelni Państwowej.
• Dacka, M. (2022). Rola inteligencji moralnej w wychowaniu do wartości moralnych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17(4), 19–36. DOI: 10.35765/eetp.2022.1767.02
• Domaradzki, P., Krzyszkowski, J., Sosnowski, M., Włoch, A. (2016). Superwizja w pracy socjalnej dla praktyków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Dutta, D., Mishra, S., Budhwar, P. (2022). Ethics in Competency Models: A Framework Towards Developing Ethical Behaviour in Organisations. IIMB Management Review, 34(3), 208–227. DOI: 10.1016/j.iimb.2022.10.002
• Farhadinejad, M., Khani, F. (2019). Study of the Components of the Ethical Intelligence in the Light of Imam Ali (AS) Thoughts in Nahj al-Balagha. Quarterly of Journal of Nahjolbalagha, 6(24), 51–70.
• Francis, A., Udah, H. (2020). Coronavirus and Ruby Princess Crew in Australia: A Call for Increased Macro Level Social Work. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 14(6), 166–181.
• Frysztacki, K. (red.). (2019). Praca socjalna. 30 wykładów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Głąbicka, K. (2014). Praca socjalna z uchodźcami, emigrantami w środowisku lokalnym. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Granosik, M. (2013). Praca socjalna – analiza instytucjonalna z perspektywy konwersacyjnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: 10.18778/7525-854-7
• Granter, E., Wankhade, P., McCann, L., Hassard, J., Hyde, P. (2019). Multiple Dimensions of Work Intensity: Ambulance Work as Edgework. Work, Employment and Society, 33(2), 280–297. DOI: 10.1177/0950017018759207
• Green, D. (Ed.). (1994). What Is Quality in Higher Education? London: Society for Research into Higher Education & Open University Press.
• Horishna, N. (2017). Current Trends in Development of Social Work and Social Workers Training. Social Work and Education, 4(2), 8–22.
• International Association of Schools of Social Work (2004). Global Standards for the Education and Training of the Social Work Profession. Pobrane z: https://www.iassw-aiets.org/global-standardsfor-social-work-education-and-training-archive
• International Federation of Social Workers (2014). Global Definition of Social Work. Pobrane z: https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work
• Józefczyk, J. (2013). Wymiary edukacji instytucji pomocy społecznej i idea uczącej się organizacji. W: M. Mendel, B. Skrzypczak (red.), Praca socjalna jako edukacja ku zmianie. Od edukacji do polityki (s. 45–77). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Kasprzak, M., Nowicka, J. (2023). Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy. Warszawa: Informator Kompleksowa Baza Wiedza.
• Kaźmierczak, T. (2006). Praca socjalna. Między upośledzeniem społecznym a obywatelskością. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Kola, A.M. (2020). Teoria i praktyka poradnictwa w kształceniu pracowników socjalnych w Polsce. Studia Poradoznawcze, 9, 206–234.
• Krasiejko, I. (2009). Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach w edukacji. Podstawy Edukacji, (2), 267–288.
• Krasiejko, I. (2023). Pracownik socjalny jako refleksyjny praktyk. Refleksyjna edukacja metodyki pracy socjalnej. Warszawa: Difin.
• Krasiejko, I., Łukasik, B. (2017). Refleksyjna edukacja metodycznego działania w pracy socjalno-wychowawczej. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.
• Lennick, D., Kiel, F. (2005). Moral Intelligence: Enhancing Business Performance and Leadership Success. New Jersey: Wharton School Publishing.
• Marynowicz-Hetka, E. (2014). Orientowanie działania – rama konceptualna pojmowania kultury praktyki. W: E. Marynowicz-Hetka, L. Filion, D. Wolska-Prylińska (red.), Kultura praktyki przedstawicieli profesji społecznych – podejścia mediacyjne w działaniu społecznym (s. 17–31). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Munro, E. (2011). The Munro Review of Child Protection: Final Report a Child-Centred System. London: DfE.
• National Association of Social Workers (2021). Code of Ethics. Pobrane z: https://www.socialworkers.org/About/Ethics/Code-of-Ethics/Code-of-Ethics-English
• Newell, J.M., MacNeil, G.A. (2010). Professional Burnout, Vicarious Trauma, Secondary Traumatic Stress, and Compassion Fatigue: A Review of Theoretical Terms, Risk Factors, and Preventive Methods for Clinicians and Researchers. Best Practices in Mental Health: An International Journal, 6(2), 57–68.
• Nocuń, A., Szmagalski, A. (1998). Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Okafor, A. (2021). Role of the Social Worker in the Outbreak of Pandemics (A Case of COVID-19). Cogent Psychology, 8(1). DOI: 10.1080/23311908.2021.1939537
• Olech, A. (2006). Etos zawodowy pracowników socjalnych. Wartości, normy, dylematy etyczne. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Parton, N. (1991). Governing the Family: Child Care, Child Protection and the State. Basingstoke: Macmillan.
• Popek, P. (2021). W poszukiwaniu skutecznych oddziaływań, czyli o możliwości zastosowania Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach w praktyce pracy socjalnej. W: B. Kromolicka, I. Kość (red.), Ku profesjonalizacji w pracy socjalnej. Znane problemy w nowych odsłonach (s. 39–68). Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „Spatium”.
• Radlińska, H. (1961). Pedagogika społeczna. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
• Radwan-Pragłowski, J., Frysztacki, K. (1998). Społeczne dzieje pomocy człowiekowi. Od filantropii greckiej do pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Schön, D.A. (1983). The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action. New York: Basic Books.
• Solak, A. (2013). Oczekiwania kompetencyjne pracodawców wobec pracowników. Pobrane z: https://rynekpracy.pl/artykuly/oczekiwania-kompetencyjne-pracodawcow-wobec-pracownikow
• Tan, A.L., Hung, D., Jamaludin, A. (2019). Exploring the Dimensions of Interest Sustainability (5Cs Framework): Case Study of Nathan. W: D. Hung, S.S. Lee, Y. Toh, A. Jamaludin, L. Wu (Eds.), Innovations in Educational Change (s. 253–276). Singapore: Springer.
• Trawkowska, D. (2006). Portret współczesnego pracownika socjalnego. Studium socjologiczne. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Trawkowska, D. (2012). Pracownicy socjalni jako środowisko zawodowe. Portret czy portrety pracowników socjalnych? W: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem (s. 141–154). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Ustawa (2004). Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2008 nr 115 poz. 728).
• Ustawa (2019). Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz.U. 2019 poz. 1818).
• Wódz, K. (1999). Profesjonalizm jako podstawowy wyznacznik tożsamości zawodowej pracownika socjalnego. W: A. Niesporek, K. Wódz (red.), Praca socjalna w Polsce. Badania, kształcenie, potrzeby praktyki. Materiały z VIII Zjazdu Polskiego Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej w Katowicach (s. 135–147). Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Xu, Y., Harmon-Darrow, C., Frey, J.J. (2019). Rethinking Professional Quality of Life for Social Workers: Inclusion of Ecological Self-Care Barriers. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 29(1), 11–25. DOI: 10.1080/10911359.2018.1452814
• Zbyrad, T. (2010). Zawodowa deformacja idei pomagania – teoria a realia. W: M. Czechowicz-Bieluga, A. Kanios, L. Adamowska (red.), Nowe przestrzenie działania w pracy socjalnej w wymiarze etyczno-prakseologicznym (s. 45–55). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Zdebska, E. (2021). Nowe wyzwania dla pracowników socjalnych zatrudnionych w ramach Centrum Usług Społecznych. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, (3), 125–132.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2024.37.1.217-231

Biblioteka Nauki

34111917