Wsparcie społeczne osób starszych na przykładzie programu „Korpus Wsparcia Seniorów” realizowanego w gminie Chorzów

• Authors: Piotr Gierek

Abstracts

EN

The article presents the problem of social support, especially its selected aspects (support for seniors in the family), in the seniors’ opinion – participants of the program of the Ministry of Family and Social Policy titled “Senior Support Corps” (including the involvement of volunteers providing help to people in need), implemented in the Chorzów commune in 2022. This problem became an inspiration to conduct qualitative research using a semi-structured interview questionnaire, in which 14 seniors took part. The aim was to assess selected aspects of support under the “Senior Support Corps” program. The main research problem was formulated as follows: What is the assessment of the support received by its participants under the discussed program implemented in the Chorzów commune? Research questions: What types of support are preferred among the surveyed elderly people and how do the respondents evaluate individual types of support under the “Senior Support Corps” program? How do respondents evaluate the work of volunteers under the “Senior Support Corps” program? How do respondents view the continuation of activities under the “Senior Support Corps” program in the coming years? The research shows that elderly people previously struggled with loneliness, a sense of alienation and a lack of interpersonal contacts. Thanks to the help and presence of volunteers, seniors could spend their time actively, talking, walking or integrating together. Providing seniors with support and assistance in everyday activities and facilitating access to basic health care was also important. The participation of the respondents in the program significantly increased their activity, regained their self-confidence and became open to other people. Seniors assessed the services provided by volunteers very highly and unanimously stated that the program should be continued in the coming years as it prevents social isolation and promotes the idea of active aging.

PL

W artykule opisano problem wparcia społecznego, a szczególnie jego wybrane aspekty (wsparcie seniora w rodzinie), w ocenie seniorów – uczestników programu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej pn. „Korpus Wsparcia Seniorów” (polegającego m.in. na zaangażowaniu wolontariuszy świadczących pomoc osobom potrzebującym), realizowanego w gminie Chorzów w 2022 r. Problem ten stał się inspiracją do przeprowadzenia badań jakościowych za pomocą kwestionariusza wywiadu częściowo ustrukturyzowanego, w którym wzięło udział 14 seniorów. Celem była ocena wybranych aspektów wsparcia w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”. Główny problem badawczy sformułowano w następujący sposób: Jaka jest ocena otrzymywanego wsparcia w ramach omawianego programu realizowanego w gminie Chorzów przez jego uczestników? Pytania badawcze: Jakie rodzaje wsparcia są preferowane wśród badanych osób starszych oraz jak badani oceniają poszczególne rodzaje wsparcia w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”? Jak badani oceniają pracę wolontariuszy w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”? Jak badani zapatrują się na kontynuowanie działań w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów” w kolejnych latach? Z badań wynika, że osoby starsze zmagały się wcześniej z samotnością, poczuciem alienacji i brakiem kontaktów interpersonalnych. Dzięki pomocy i obecności wolontariuszy seniorzy mogli spędzać czas w sposób aktywny, na rozmowach, spacerach czy wspólnej integracji. Nie bez znaczenia było także udzielanie seniorom wsparcia i pomocy w czynnościach dnia codziennego oraz ułatwienie im dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. Udział osób badanych w programie spowodował, że ich aktywność zdecydowanie wzrosła, odzyskali pewność siebie i stali się otwarci na drugiego człowieka. Seniorzy bardzo wysoko ocenili usługi świadczone przez wolontariuszy i zgodnie stwierdzili, że program w kolejnych latach powinien być kontynuowany, gdyż zapobiega izolacji społecznej i promuje ideę aktywnego starzenia się.

Keywords

EN

social support; elderly people; support for seniors in the family; volunteers

PL

wsparcie społeczne; osoby starsze; wsparcie seniora w rodzinie; wolontariusze

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2024
• Volume: 37
• Issue: 1
• Pages: 89-105

Dates

published

2024

Contributors

author

Piotr Gierek

• Uniwersytet Ignatianum w Krakowie. Wydział Pedagogiczny

References

• Becelewska, D. (2005). Wsparcie emocjonalne w pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Chabior, A. (2014a). Aktywność i aktywizacja społeczna osób starszych. W: A. Chabior, A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak (red.), Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej (s. 80–85). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Chabior, A. (2014b). Wsparcie społeczne i jego rodzaje. W: A. Chabior, A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak (red.), Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej (s. 125–133). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Cisek, S. (2014). Analiza danych jakościowych we współczesnej informatologii. W: B. Sosińska-Kalata (red.), Nauka o informacji w okresie zmian (s. 79–88). Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
• Creswell, J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gibbs, G. (2011). Analiza danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Gierek, P. (2022). Aktywizacja seniorów w ramach programu Senior+ na przykładzie Klubu Senior+ w Chorzowie. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, (2), 125–135.
• Główny Urząd Statystyczny (2015). Prognoza ludności na lata 2014–2050. Aneks. Warszawa.
• Gudkova, S. (2012). Wywiad w badaniach jakościowych. W: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. T. 2: Metody i narzędzia (s. 111–129). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kubinowski, D. (2010). Jakościowe badania pedagogiczne. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (2022). Program „Korpus Wsparcia Seniorów” na rok 2022. Warszawa.
• Mirczak, A. (2014). Determinanty wsparcia społecznego wśród starszych mieszkańców wsi. Labor et Educatio, (2), 189–203.
• Niezabitowski, M. (2010). Relacje sąsiedzkie i wsparcie społeczne osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd Socjologiczny, (4), 61–82.
• Olejniczak, P. (2013). Wsparcie społeczne i jego znaczenie dla osób starszych. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, (3), 183–188.
• Patton, M.Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. Newbury Park–London–New Delhi: Sage Publications.
• Pikuła, N.G. (2012). Zdrowie i aktywność społeczna jako determinanty jakości życia osób starszych. W: A.A. Zych (red.), Poznać, zrozumieć i zaakceptować starość (s. 313–324). Łask: Progres.
• Pommersbach, J. (1988). Wsparcie społeczne a choroba. Przegląd Psychologiczny, 31(2), 503–525.
• Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Sęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11–28). Warszawa: PWN.
• Szarota, Z. (2013). Wsparcie społeczne i polityka społeczna wobec późnej dorosłości i starości. W: R.J. Kijak, Z Szarota (red.), Starość. Między diagnozą a działaniem (s. 23–40). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Szatur-Jaworska, B. (2017). Cele wsparcia społecznego i jego ramy instytucjonalne w Polsce. W: B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu. Synteza (s. 12–13). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Szatur-Jaworska, B., Błędowski, P. (red.). (2017). System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu. Synteza. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Szweda-Lewandowska, Z. (2018). Nowoczesne technologie w opiece nad niesamodzielnymi osobami starszymi. Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka, (3), 83–96.
• Szymańska, J., Sienkiewicz, J. (2011). Wsparcie społeczne. Current Problem of Psychiatry, 12(4), 550–553.
• Trafiałek, E. (2006). Starzenie się i starość. Wybór tekstów z gerontologii społecznej. Kielce: Wszechnica Świętokrzyska.
• Uchwała (2022). Uchwała nr XLVII/795/2022 Rady Miasta z dnia 31 marca 2022 r. w sprawie przyjęcia Chorzowskiego Programu Osłonowego „Korpus Wsparcia Seniorów” na rok 2022.
• Ustawa (2004). Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593 z późn. zm.).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2024.37.1.89-105

Biblioteka Nauki

34111920