Decentralizacja niesymetryczna w Hiszpanii – implikacje polityczne i ustrojowe

• Authors: Wioletta Husar
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Procesy globalizacyjne, osłabienie pozycji państw narodowych, procesy integracyjne, przemiany społeczeństw oraz demokratyzacja systemów to zaledwie kilka z podstawowych determinantów dynamicznych zmian zachodzących na przestrzeni XX i XXI wieku. Ich skutki uwidaczniają się m.in. we wzroście tendencji niepodległościowych wśród narodów nieposiadających własnych państw. Hiszpania, od wieków tworząca heterogeniczny organizm państwowy, po upadku reżimu frankistowskiego i w obliczu konieczności przeprowadzenia transformacji ustrojowej wdrożyła wiele innowacyjnych rozwiązań, zwłaszcza w przypadku decentralizacji terytorialnej. Intensyfikacja żądań secesyjnych ze strony części hiszpańskich wspólnot autonomicznych sprawia, że nieuniknione wydaje się wprowadzenie reform, które z jednej strony, miałyby na celu utrzymanie jedności monarchii, z drugiej zaś – sprostały oczekiwaniom regionów.

EN

Globalization processes, weakening position of national states, integration processes, society changes and democratization of systems are just a few of the main determinants of dynamic changes taking place in the twentieth and twenty-first century. Their effects become revealed by, for example, an increasing independece tendencies among nations without their own countries. Spain, for centuries forming a heterogeneous state system, after the fall of the Francoist regime and facing the need for system transformation, has implemented many innovative solutions, especially in the field of territorial decentralization. The intensification of secession demands from the part of autonomous Spanish communities, seems to make introduction of reforms inevitable, reforms that would have to maintain the unity of the monarchy, and on the other hand, to live up to the expectations of the regions.

Keywords

PL

EN

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2014
• Volume: 21
• Issue: 2

Dates

published

2014

online

2015-05-21

Contributors

author

Wioletta Husar

References

• Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 roku wraz z ostatnią zmianą z 27 sierpnia 1992 roku, [wersja elektroniczna- http://libr.sejm.gov.pl], (dostęp 01.06.2014).
• El Estado Autonómico, t. III, Diccionario de Términos Autonómicos, Ministerio para las Administraciones Públicas, Madryt 1993.
• Wyrok 4/1981 z 2 lutego 1981, Bioletin de Jurisprudenica Constitucional BJC, nr 1
• Agranoff, R. 2007. Intergovenmental Policy Management, [w:] The Dynamics of Federalism in National and Supranational Political Systems, M. Pagona, R. Leonardi (red.), Basingstoke.
• Antoszewski, A., Herbut, R. 2006. Systemy polityczne współczesnej Europy, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Banaszak, B. 2004. Prawo konstytucyjne, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck.
• Caminal, M. 1998. Nacionalisme i partits nacionals a Catalunya, Empúries, Barcelona.
• Clarke, M., Stewart, J. 1997. Wybory podejmowane przez samorządy lokalne, [w:] Wartości podstawowe samorządu terytorialnego i demokracji lokalnej, Międzykomunalna Spółka Akcyjna MUNICIPIUM, Warszawa.
• Cotarelo, R. 1991. La Jefatura del Estado, [w:] España debate. I. La política, F. J. Bobillo (red.), Madrid. Cuocolo, F. 2002. Lezioni di diritto pubblico, Giuffreed, Milano.
• Domagała, M., Iwanek, J. 2000. Państwo lokalne, państwo regionalne, [w:] Polityka: przedmiot badań i formy jej przejawiania się, P. Dobrowolski i M. Stolarczyk (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Fukuyama, F. 1996. Koniec historii, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Giménez Montereo, A. Federalismo fiscal. Teoría y práctica, Walencja.
• Gola, B., Ryszka, F. 1999. Hiszpania, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
• Heywood, A. 2009. Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hobsbawm, E., Ranger, T. (red.). 1983. The Invention of Tradition, Cambridge University Press, Cambridge.
• Iwanek, J. 2000. Współczesne rozumienie autonomii terytorialnej, [w:] Społeczeństwo wobec problemów transformacji i integracji, J. Liszka (red.), Wydawnictwo STUDEU, Ustroń.
• Iwanek, J. 2001. Europejskie standardy ustrojowe: samorząd, autonomia, federalizm, [w:] Proces integracji Polski z Unią Europejską. Materiały z konferencji naukowej Wisła 25–27 września 2000 roku, P. Dobrowolski, M. Stolarczyk, O. Szura (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Jackiewicz, A. 2013. Kraj Basków a Królestwo Hiszpanii w świetle relacji konstytucyjnoprawnych i politycznych, [w:] Ustrój polityczny państwa. Polska – Europa – Świat, S. Sulowski, J. Szymanek (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Koppelberg, S. 1993. Galegisch, Euskera und Katalanisch – Sprachen Und Sprachpolitik im spanischen Staat, [w:] Spanien heute: Politik – Wirtschaft – Kultur, W. L. Bernecker, I. Oehrlein (red.), Frankfurt/M.
• Krawczyk, T. 2005. Stosunki między rządem iopozycją w wybranych państwach Europy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Kulesza, M. 1998. Zasada subsydiarności jako klucz do reform ustroju administracyjnego państw Europy Środkowej i Wschodniej (na przykładzie Polski), [w:] Subsydiarność, D. Milczarek (red.), Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Larrinaga, J. 2001. Reflexiones sobre el Concierto Económico, Bilbao. Linz, J. J., Montero J. R. (red.) 1986. Crisis y cambio: electors y partidos en la España de los ochenta, Madrid, Centro de Estudios Constitucionales.
• Marando, V. L., Florestano, P. S. (1990). Intergo vernmental management: he state of the discipline, [w:] Public Administration: h e State of the Discipline, N. Lynn, A. Wildavsky (red.), Chatham House, Chatham.
• Misiuda, W. 1997. Regionalizm i mniejszości językowe we Włoszech, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Młyńczyk, Ł. 2009. Koncepcje polityki regionalnej Polski w latach 1989–2004, mps pracy doktorskiej, Biblioteka UAM w Poznaniu, sygn. 234457, Poznań.
• Montero, J. R., Torcal, M. 1991. Autonomías y Comunidades Autónomas en España: preferencias, dimensiones y orientaciones políticas, [w:] Poder politico y Comunidades Autónomas, A. Figueroa, E. Mancisdor (red.), Parlamento Vasco, Vitoria.
• Myśliwiec, M. 2008. Partie nacjonalistyczne u progu XXI wieku. Przykład Hiszpanii, [w:] Współczesne nacjonalizmy, M. Jeziński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Myśliwiec, M. 2009a. Wolny Sojusz Europejski – ku redefinicji relacji centrum – peryferia, [w:] Unia Europejska jako współczesny aktor stosunków międzynarodowych, J. Knopek (red.), Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „DOM ORGANIZATORA”, Toruń.
• Myśliwiec, M. 2009c. Zmierzch „państwa regionalnego” w Europie? Analiza przypadku Królestwa Hiszpanii, [w:] Wizje dobrego państwa: państwo w procesach przemian: teoria i praktyka, A. Lisowska, A. W. Jabłoński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Myśliwiec, M. 2011. Problem przywództwa w partiach etnoregionalnych, [w:] Kryzys przywództwa we współczesnej polityce, W. Konarski, A. Durska, Sz. Bachrynowski (red.), Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, Warszawa. Onate, P. 2002. El sistema político de España, [w:] Sistemas de organización política contemporánea, P. Chavarri Sidera (red.), Madrid.
• Rajoy, M. 1993. Los problemós de la organización territorial del Estado después de los acuerdos autonómicos, [w:] Organización territorial del Estado, Ediciones Universidad de Salamanca, Salamanca.
• Ramos, D. T. 1998. O Federalismo Assimétrico, Editora Plêiade, Sao Paulo.
• Siguán, M. 1992. Espana pluringue, Madryt.
• Sroka, A. 2008. Hiszpańska droga do federalizmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Szymańska, H. 2000. Problem baskijski, [w:] Spory i konflikty międzynarodowe. Aspekty prawne i polityczne, W. Malendowski (red.), Wydawnictwo alta2, Wrocław. Wojna, B. 2009. Regiony a państwo w ponowoczesnym systemie międzynarodowym, [w:] Wizje dobrego Państwa: państwo w procesach przemian: teoria i praktyka, A. Lisowska, A. W. Jabłoński (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Żmigrodzki, M., Żmigrodzki, R. 2013. Historyczne uwarunkowania pozycji ustrojowej głowy państwa w Hiszpanii, [w:] Ustrój polityczny państwa: Polska, Europa, świat, S. Sulowski, J. Szymanek (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Agranoff, R. 1990. Frameworks for Comparative Analysis of Intergovernmental Relations, Indiana.
• Encarnacion, O. G. 2003. Managing Ethnic Conflicts in Spain, „Orbis”, Winter 2003.
• García Seguara, C. 1996. La actividad exterior de las entidades politicas subestatales, „Revista de Estudios Politicos”, nr 19.
• Jadczak, M. 2003. Baskowie – naród czy grupa etniczna?, „Sprawy Narodowościowe”, nr 23, Poznań.
• Kłosowska, A. 1997. Kultury narodowe wobec globalizacji a tożsamość jednostki, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4 (41).
• Kozłowska, M. 2009. Instrumenty decentralizacji instytucjonalnej na przykładzie włoskich regionów i hiszpańskich wspólnot autonomicznych, „Samorząd terytorialny”, nr 6.
• Kuciński, K. 2011. Glokalizacja jako indygenizacja globalizacji, „Rocznik Żyrardowski”, t. IX. Mora, J. S. 2013. Katalonia na drodze do niepodległości, „Le Monde diplomatique”, (edycja polska, wersja elektroniczna), nr 10 (92).
• Myśliwiec, M. 2006. Plan Ibarretxe – droga do niepodległości Kraju Basków?, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie”, nr 7.
• Myśliwiec, M. 2010. System wyborczy w państwie wielonarodowym. Analiza przykładu Hiszpanii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 1. „Paper”, nr 26, Bloomington, Indiana University, School of Public and Environmental Affairs.
• Prabucki, B. 2013. Sport, globalizacja i etniczna tożsamość. Przykład baskijski, „Kultura – Historia – Globalizacja”, nr 14.
• Requejo, F. F. 1996. Diferencias regionales y federalism asimétrico, „Revista Claves de Razón Práctica”, nr 59.
• Rybarczyk, M. 2014. Hiszpańska monarchia psuje się od głowy, „Newsweek Polska”, 02.06, [wersja elektroniczna].
• Skrzypczak, T. 1984. Elementy podstaw autonomii regionalnej w Hiszpanii, „Studia Nauk Politycznych”, nr 2 (68).
• Szczerski, K. 2001. Z zagadnień regionalizacji Unii Europejskiej, „Samorząd Terytorialny”, nr 10.
• Winter, L. 2001. The Impact of European Integration on Ethnoregionalist Parties, „Working Paper 195”, ICPS, Barcelona.
• Wysocka, E. 1996. Iberyjskie puzzle, „Wprost”, nr 51.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2014.21.2.45