Unii Europejskiej (re)definicja małżeństwa i rodziny. Antropologiczne i polityczne znaczenie w kontekście starzenia się Europy.

• Authors: Michał Gierycz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wychodzi od pytania o źródła nikłego zainteresowania UE problematyką polityki rodzinnej, mimo dramatycznej sytuacji demograficznej Starego Kontynentu. Nie podważając, ale i nie absolutyzując, prawnych ograniczeń do stworzenia takiej polityki w UE, autor ukazuje antropologiczne zawikłania prawa europejskiego, radykalnie utrudniające Unii podjęcie w skuteczny sposób tej problematyki. Hipotezami weryfikowanymi w niniejszym artykule są dwa powiązane ze sobą twierdzenia: 1) w ujęciu praw podstawowych UE dokonano redefinicji fundamentalnych, prawnomiędzynarodowych przesłanek antropologicznych w odniesieniu do relacji osoby i małżeństwa oraz rodziny, a w konsekwencji w odniesieniu do natury człowieka; 2) redefinicja ta podważa możliwość prowadzenia skuteczniej demograficznie polityki rodzinnej na poziomie UE. Źródłami analizy jest unijne prawo praw człowieka (Karta Praw Podstawowych) oraz nawiązujące do przyjętych tam rozstrzygnięć polityczne dokumenty UE.

EN

The starting point for the article is the question: Why, in spite of the dramatic demographic situation of Europe, the EU does not establish any kind of family policy? Taking into account, the so-called, “spillover effect” and the development of other EU’s policies, the author shows that the lack of clearly stated in the EU’s primary law competence to operate in the area of family policy cannot be treated as a fully sufficient argument to explain the EU’s desinteressement for family issues. Consequently, he proposes to consider much deeper, anthropological problem of the EU’s law in that contexts. The article discusses two, interconnected, theses: (1) in the EU’s fundamental rights law are redefined fundamental anthropological premises concerning the relation of the man, marriage and family; (2) redefinition of marriage and family in the EU’s law creates important obstacles for the development of the demographically successful family policy within the EU. The sources for the analysis are the EU’s primary law, Charter of Fundamental Rights as well as chosen political documents of the EU’s institutions.

Keywords

PL

antropologia, małżeństwo, rodzina, Unia Europejska, redefinicja, Karta Praw Podstawowych

EN

anthropology, marriage, family, European Union, Charter of Fundamental Rights, redefinition

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2015
• Volume: 22
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-06-30

Contributors

author

Michał Gierycz

References

• Aldous, J., Dumon, W. 1980. European and United States perspectives on family policy: a summing up, [w:] The politics and programs of family policy: United States and European perspectives, J. Aldous, W. Dumon (red.), Leuven University Press, Louvain.
• Brosz, K. i in 2012. Polityka prorodzinna w Polsce, Fundacja Republikańska, Warszawa.
• Czachorowski, M. 2003. Europytania. Unia Europejska a prawa człowieka, FRKP, Lublin.
• Czarnik, M., Kot, M., Urmański, J. 2011. Polityka rodzinna w wybranych państwach Unii Europejskiej, Fundacja Republikańska, Warszawa.
• Dejna, D. 2014. Polityka rodzinna wobec wyzwań demograficznych, http://www.accept.umk.pl/publications/PDF_DD/2013_DD_3.pdf [dostęp: 20.09.2014].
• Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny 2011. Rola polityki rodzinnej w procesie przemian demograficznych – wymiana najlepszych rozwiązań praktycznych między państwami członkowskimi (opinia rozpoznawcza), SOC/399, Bruksela 4.05.2011.
• Europejski Trybunał Praw Człowieka 2010. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Kancelaria Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, czerwiec 2010.
• Florczak, A. 2009. Ewolucja ochrony praw człowieka w systemie prawa wspólnotowego, [w:] Ochrona Praw Podstawowych w Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, A. Florczak (red.), WAiP, Warszawa.
• Gierycz, M. 2008. Chrześcijaństwo i Unia Europejska. Rola religii w procesie integracji europejskiej, WAM, Instytut Politologii UKSW, Kraków–Warszawa.
• Gierycz, M. 2012. Chrześcijańscy politycy w ponadnarodowych sporach o wartości. Perspektywa europejska, [w:] A. Solarz, H. Schreiber, Religia w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Gierycz, M., Mazurkiewicz, P. 2014. Dwie wizje człowieka – dwie wizje Europy, „Chrześcijaństwo–Świat–Polityka” 2014–2015, nr 1–2.
• Himmelfarb, G. 2009. Jeden naród – dwie kultury, WPiA, Warszawa.
• Jabłoński, M., Jarosz-Żukowska, S. 2010. Prawa człowieka i systemy ich ochrony, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Jan Paweł II 1996. Encyklika Centesimus annus Ojca Świętego Jana Pawła II do czcigodnych braci w episkopacie, do kapłanów i rodzin zakonnych, do wiernych Kościoła Katolickiego i wszystkich ludzi dobrej woli w setną rocznicę encykliki Rerum Novarum, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków.
• Karta Praw Podstawowych 2012. Dz.U. UE Nr 326, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=OJ:C:2012:326:TOC [dostęp: 02.12.2015], doi:10.3000/19771002.C_2012.326.pl.
• Komisja Europejska 2014. Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1347/2000, COM (2014) 225 final, Bruksela.
• Kopczyńska, D. 2012. Rozpad małżeństw i społeczna percepcja rozwodów w Polsce, StatSoft Polska, ww.statsoft.pl/czytelnia.html
• Kotowska, I.E., Jóźwiak, J. 2012. Nowa demografia Europy a rodzina, „Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych”, nr 28.
• Krąpiec, M.A. 2007. Człowiek i polityka, Towarzystwo Św. Tomasza z Akwinu, Lublin.
• Kurasiewicz, A. 2008. Zadania i wyzwania polityki rodzinnej w UE, [w:] Unia Europejska społeczne i gospodarcze aspekty integracji, Z. Biegański, J. Jackowicz (red.), TWP, Warszawa.
• Menza-Drozd, M. 2011. Opinia EKES w sprawie Roli polityki rodzinnej w procesie przemian demograficznych (maj 2011), http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/658843.html [dostęp: 20.09.2014].
• Osiatyński, W. 2011. Prawa człowieka i ich granice, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Piechowiak, M. 1999. Filozofia praw człowieka, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Piechowiak, M. 2012. Karta Praw Podstawowych a tradycyjne wartości, [w:] Zmagania początku tysiąclecia, M. Gierycz, J. Grosfeld (red.), Wydawnictwo Łośgraf, Warszawa. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948. http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf
• Rada UE 2003. Rozporządzenie Rady 2201/2003 Dotyczące Jurysdykcji oraz Uznawania i Wykonywania Orzeczeń w Sprawach Małżeńskich oraz w Sprawach Dotyczących Odpowiedzialności Rodzicielskiej, Dz.U. UE L 338, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32003R2201 [dostęp: 2.12.2015].
• Rada Unii Europejskiej 2013. Guidelines to promote and protect the enjoyment of all human rights by lesbian, gay, bisexual, transgender and intersex (LGTBI) persons, Bruksela.
• Reding, V. 2010. European Commissioner for Fundamental Rights on the International Day Against Homophobia, https://vimeo.com/11617640 [dostęp: 2.12.2015].
• Rompuy, H. 2010. Statement by President Herman Van Rompuy on the International Day Against Homophobia, PCE 88/10, Bruksela.
• Ruszkowski, J. 2007. Wstęp do studiów europejskich, PWN, Warszawa.
• Sozański, J. 2008. Prawa człowieka w systemach prawnych Wspólnot i Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
• Sykuna, S. 2010. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, [w:] Leksykon ochrony praw człowieka, M. Balcerzak, S. Sykuna (red.), Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa.
• Wyjaśnienia dotyczące Karty Praw Podstawowych 2007. Dz.U UE C 303, https://bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/prawa_czlowieka/onz/karta---wyjasnienia.pdf [dostęp: 03.12.2015].
• http://wpolityce.pl/spoleczenstwo/202124-rozwody-plaga-europy-co-pol-minuty-rozpada-sie-malzenstwoco-daje-2650-rozwodow-dziennie [dostęp: 22.08.2014].
• http://www.hli.org.pl/drupal/pl/node/9563 [dostęp: 27.09.2014].
• http://www.ecrg.pl/pl/wiadomosci/article/a,882,jadwiga-wisniewska-polityka-rodzinna-powinna-byc-finansowana-z-europejskiego-funduszu-spolecznego.html [dostęp: 20.09.2014].
• http://europa.eu/youreurope/citizens/family/index_pl.htm [dostęp: 20.09.2014].

Identifiers

DOI

10.17951/k.2015.22.2.69