Analiza u źródeł poznania teorii polityki i metodologii badań politologicznych w Polsce. Czy można i należy odseparować naukę od ideologii?

• Authors: Łukasz Młyńczyk
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono analizę pism teoretycznych oraz metodologicznych polskich badaczy humanistycznych i społecznych, odwołujących się w swoich badaniach do założeń metodologii marksistowskiej. Polskie tradycje teoretyczne w nauce z czasów PRL bywają zbiorczo oskarżane o indoktrynację, ponieważ zostały odrzucone po 1989 r. jako spuścizna ideologiczna poprzedniej epoki. Celem artykułu było wykazanie, że marksistowska teoria polityki oraz metodologia badań politologicznych stanowią wciąż interesujący i przydatny zasób wiedzy, ponieważ sama ideologizacja w niewielkim stopniu zmienia wartość tych subdyscyplin politologii.

EN

This paper presents the analysis of theoretical and methodological writings of Polish humanistic and social science researchers, who apply to the rules of Marxist methodology. Polish theoretical traditions fromthe communist era are sometimes collectively accused of indoctrination, because they were rejected after 1989 due to being a part of the ideological legacy of the previous era. The aim of this article was to present Marxist theory of politics and political science methodology, which are still of interest and constitute useful knowledge, because the process of ideology slightly changes the value of political science’s subdisciplines.

Keywords

PL

marksizm, metodologia nauk politologicznych, teoria polityki, wyjaśnianie naukowe, interpretacja humanistyczna

EN

Marxism, political science methodology, political theory, scientific explanation, humanistic interpretation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2015
• Volume: 22
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-06-30

Contributors

author

Łukasz Młyńczyk

References

• Bodnar, A., Cetwiński, O. 1977. Rola teorii wyjaśniającej w nauce o polityce, „Studia Nauk Politycznych”, nr 4.
• Bodnar, A., Pianowski, W. 1975. Miejsce nauki o polityce w naukowym komunizmie, [w:] Metodologiczne i teoretyczne problemy nauk politycznych, K. Opałek (red.), Warszawa,
• s. 450–467.
• Czapnik, S. 2014. Władza, media i pieniądze. Amerykańska ekonomia polityczna komunikowania (wybrane zagadnienia), Opole.
• Dilthey, W. 1987. O istocie filozofii, Warszawa.
• Grad, J. 2012. Jerzy Kmita (1931–2012) – wspomnienie, „Nauka”, nr 3.
• Grobler, A. 2006. Metodologia nauk, Kraków.
• House, E. R. 2009. Ewaluacja jakościowa i zmiana polityki społecznej, [w:] Metody badań jakościowych, N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), t. 2, Warszawa, s. 601–621.
• Hudzik, J.P. 2014. Kwestia interdyscyplinarności politologii, [w:] Przedmiot poznania politologii. Podstawy dyscypliny nauki, R. Skarzyński (red.), Białystok, s. 247–279.
• Kaczmarek, B. 2001. Polityka jako proces artykulacji interesów, [w:] Metafory polityki, B. Kaczmarek (red.), Warszawa.
• Karwat, M. 1980. Podmiotowość polityczna: humanistyczna interpretacja polityki w marksizmie, Warszawa.
• Karwat, M. 1989. Podmiotowość polityczna wielkich grup społecznych, organizacji politycznych i jednostek. Model eksplanacyjny, [w:] Elementy teorii polityki, K. Opałek (red.), Warszawa, s. 64–82.
• Karwat, M., Milanowski, W. 1989. Działanie polityczne jako składnik systemu praktyki społecznej, [w:] Elementy teorii polityki, K. Opałek (red.), Warszawa, s. 110–127.
• Klementewicz, T. 1989. Systematyzacja racjonalnego wyjaśniania działań politycznych, [w:] Elementy teorii polityki, K. Opałek (red.), Warszawa, s. 128–144.
• Klementewicz, T. 2011. Rozumienie polityki: zarys metodologii nauki o polityce, Warszawa.
• Klementewicz, T. 2013. Geopolityka trwałego rozwoju: ewolucja cywilizacji i państwa w trakcie dziejotwórczych kryzysów, Warszawa.
• Klementewicz, T. 2015. Stawka większa niż rynek. U źródeł stagnacji kapitalizmu bez granic, Warszawa.
• Kmita, J. 1973. Wykłady z logiki i metodologii nauk, Warszawa.
• Młyńczyk, Ł. 2015. Między kreatywnością a próżnowaniem: polityczność dwóch typów idealnych, Warszawa.
• Niżnik, J. 1977. Fenomenologiczny nurt socjologii wiedzy, „Studia Filozoficzne”, nr 2 135), s. 83–97.
• Nowak, L. 1977. U podstaw dialektyki marksowskiej, Warszawa.
• Nowak, L. 1983a. Mit wiarygodności – ciąg dalszy, [w:] L. Nowak, Liczą się tylko masy, Wrocław.
• Nowak, L. 1983b. Nowe związki w niewoli trój-panów, [w:] L. Nowak, Liczą się tylko masy, Wrocław. Nowak, L. 1983c. Trój-władcy panują najchętniej w ciemnościach, [w:] L. Nowak, Liczą się tylko masy, Wrocław.
• Nowak, L. 1983d. Mit komunistów, [w:] L. Nowak, Liczą się tylko masy, Wrocław.
• Nowak, L. 1991. U podstaw teorii socjalizmu, t. 1: Własność i władza, Poznań.
• Opałek, K. 1986. Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa.
• Pierzchalski, F. 2013. Morfogeneza przywództwa politycznego. Pomiędzy strukturą a podmiotowością sprawczą, Bydgoszcz.
• Podoski, K. 1975. Badanie zagadnień polityki społecznej z punktu widzenia przedmiotu i metod ogólnej teorii polityki, [w:] Metodologiczne i teoretyczne problemy nauk politycznych, K. Opałek (red.), Warszawa.
• Popper, K.R. 2002. Logika odkrycia naukowego, Warszawa.
• Popper, K.R. 2006. Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 2, Warszawa.
• Rutkowski, T.P. 2008. Władze PRL i historycy okres gomułkowski 1956–1970) (fragmenty), Biuletyn IPN, nr 3/2008; https://lustronauki.wordpress.com/category/poczet-docentowi-marcowych/ (dostęp: 16.11.2015.
• Salamini, L. 1974. Gramsci and Marxist Sociology of Knowledge: an Analysis of Hegemony-Ideology-Knowledge, „The Sociological Quarterly 15”, Summer, s. 359–380.
• Skarzyński, R. 2012. Podstawowy dylemat politologii: dyscyplina nauki czy potoczna wiedza o społeczeństwie, Białystok.
• Staniszkis, J. 1989. Ontologia socjalizmu, Warszawa.
• Szmatka, J. 1978. Miejsce i perspektywy mikrosocjologii w marksizmie, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
• Taleb, N.N. 2014. Czarny łabędź: o skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń, Warszawa.
• Topolski, J. 1978. Rozumienie historii, Warszawa.
• Woleński, J. 1975. Spór o status metodologiczny nauki o polityce, [w:] Metodologiczne i teoretyczne problemy nauk politycznych, K. Opałek (red.), Warszawa.
• Woleński, J. 2005. Epistemologia: poznanie, prawda, wiedza, realizm, Warszawa.
• Woleński, J. 2014. Posłowie 2014), [w:] Przedmiot poznania politologii. Podstawy dyscypliny nauki, R. Skarzyński (red.), Białystok, s. 67–74.
• Żuradzki, T. 2014. Nowa propozycja kategoryzowania międzynarodowych czasopism filozoficznych, „Nauka”, nr 4.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2015.22.2.85