Referendum ogólnokrajowe w republikach bałtyckich po 1991 roku – analiza porównawcza

• Authors: Dorota Maj
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Demokracja bezpośrednia jest postrzegana jako komplementarna forma sprawowania władzy względem demokracji przedstawicielskiej. Z założenia ma rekompensować niedostatki demokracji pośredniej, a także gwarantować bezpośredni udział obywateli w sprawowaniu władzy. Jedną z instytucji demokracji bezpośredniej, gwarantowaną w konstytucjach i innych aktach prawnych Litwy, Łotwy i Estonii, jest referendum ogólnokrajowe. Pomimo podobnych doświadczeń historycznych i zbieżnych rozwiązań przyjętych w systemach politycznych referendum ogólnokrajowe spełnia inne funkcje. Jest to pochodną problemów społecznych i politycznych tych państw, jak również kształtu sceny politycznej.

EN

Direct democracy is seen as a complementary form of government in relation to representative democracy. It is intended to compensate for the shortcomings of representative democracy, and to ensure the direct participation of citizens in the exercise of power. One of the institutions of direct democracy, guaranteed in the constitutions and other legal acts of Lithuania, Latvia and Estonia is a nationwide referendum. Despite the similar historical experiences and convergent solutions adopted in political systems, nationwide referendum performs other functions. It is a derivative of social and political problems of these countries, as well as the shape of the political scene.

Keywords

PL

referendum, demokracja bezpośrednia, republiki bałtyckie, Litwa, Łotwa, Estonia

EN

referendum; direct democracy; Baltic Republics; Lithuania; Latvia; Estonia

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2016
• Volume: 23
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-07-17

Contributors

author

Dorota Maj

References

• Chodubski, A. 2004. Wstęp do badań politologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Hug, S. 2005. The political effects of referendum: An analysis of institutional innovations in Eastern and Central Europe, „Communist and Post-Communist Studies”, vol. 38,
• DOI: https://doi.org/10.1016/j.postcomstud.2005.09.006.
• Kierończyk, P. 2000. Recenzja: J. Zieliński, Systemy konstytucyjne Łotwy, Estonii i Litwy, „Przegląd Sejmowy” nr 4.
• Kierończyk, P. 2013. O specyfice pierwszych konstytucji państw bałtyckich, „Studia Iuridica Toruniensia”, nr XIII.
• Kiviorg, M. 2011. Religion and Law in Estonia, Kluwer Law International, Den Haag.
• Konstytucja Republiki Estonii, [w:] Nowe Konstytucje. Przełożone pod kierunkiem Dra J. Makowskiego, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1925.
• Konstytucja Republiki Litewskiej, przyjęta przez obywateli Republiki Litewskiej w referendum przeprowadzonym 25 października 1992, H. Wisner (tłum.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Krasnowolski, A. 2016. Referendum jako instytucja demokracji bezpośredniej w państwach europejskich, Kancelaria Senatu, Warszawa.
• Lietuvos Respublikos referendumo įstatymas 2002-06-04, IX–929, Valstybės žinios, 2002-06-26, nr 64–2570.
• Lietuvos Respublikos referendumo įstatymas, 1989-11-03, XI–3335, Valstybės žinios, 1989-11-03, 1989, nr 33–445.
• Lietuvos Respublikos Seimas, http://www.lrs.lt (dostęp: 15.01.2017).
• Lietuvos Respublikos Vyriausioji Rinkimų Komisija, http://www.vrk.lt/ankstesni (dostęp: 26.09.2016).
• Lietuvos Valstybės Konstitucija (1922 m. rugpjūčio 1 d.), Vyriausybės žinios, 1922, nr 100–799.
• Liivik, E. 2013. Direct Democracy and its Indirect Neutralization in Political Systems: Learning from the Case of Estonia, „Baltic Journal of Law & Politics”, vol. 6.
• Likum par tautas nobalsošanu, likumu ierosināšanu un Eiropas pilsoņu iniciatīvu, „Latvijas Vēstnesis” 20.04.1994, nr 47 (178).
• Marczewska-Rytko, M. 2001. Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Møller, L.P. 2002. Moving Away from the Ideal: The Rational Use of Referendums in the Baltic States, „Scandinavian Political Studies”, vol. 25, DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9477.00072.
• Prokop, K. 2009. Konstytucyjny system organów państwowych Republiki Litewskiej w pierwszych latach niepodległości (1918–1926), „Miscellanea Historico-Iuridica”, t. VIII. Referendum Act, RT I 2002, 30, 176.
• Referendumų iniciatyvos. Referendumams paskelbti nebuvo surinktas reikiamas parašų skaičius, http://www.vrk.lt/documents/10180/432567/2340_referendumai2012-06.pdf/84adb4dc-41c4-44c3-896d-2aff437125d3 (dostęp: 26.09.2016).
• Ruus, J. 2011. Democratic participation at the local level in post-communist states: Estonia, Latvia, Lithuania, [w:] Local direct democracy in Europe, Th. Schiller (red.), Springer Fachmedien, Wiesbaden.
• Schiller, Th. 2012. The Emergence of Direct Democracy – A Typological Approach, [in:] Direct Democracy and Minorities, W. Marxer (ed.), VS Verlag für Sozialwissenschaften/ Springer Fachmedien, Wiesbaden.
• Sepełowski, M. 2014. Republika bez prezydenta – system konstytucyjny Republiki Estońskiej w świetle przepisów jej ustawy zasadniczej z dnia 15 czerwca 1920 roku, „Studia Iuridica Toruniensia”, nr XIV.
• Somer, E. 2012. Direct Democracy in the Baltic States: Institutions, Procedures and Practice in Estonia, Latvia and Lithuania, http:www.c2d.ch (dostęp: 14.01.2017).
• The Constitution of Republic of Latvia, http://www.saeima.lv/en/legislation/constitution (dostęp: 17.01.2017).
• The Constitution of the Republic of Estonia, RT 1992, 26, 349.
• Zieliński, E. 1995. Referendum w państwie demokratycznym, [w:] Referendum w Polsce współczesnej, D. Waniek, M.T. Staszewski (red.), Warszawa.
• Zieliński, J. 1996. Referendum na Litwie, Łotwie i Estonii, [w:] Referendum w Polsce i w Europie Wschodniej, M.T. Staszewski, D. Waniek (red.), Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Zieliński, J. 2004. Instytucjonalizacja przemian ustrojowych na Litwie, Łotwie i w Estonii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2016.23.2.113