Szanse i zagrożenia lokalnej demokracji w Polsce. Zarys problematyki

• Authors: Andrzej Piasecki
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera przegląd dotychczasowych doświadczeń administracji jednostek samorządu lokalnego w zakresie funkcjonowania demokracji bezpośredniej. Uwzględnia ewolucję tego zjawiska na przestrzeni 25 lat oraz jego systematykę. Obejmuje referenda obligatoryjne i fakultatywne, konsultacje społeczne, zebrania mieszkańców, inicjatywy obywatelskie oraz inne formy lokalnej demokracji bezpośredniej. Autor poddaje tytułowe zagadnienie naukowemu wartościowaniu, przedstawiając również możliwe rozwiązania ustrojowo polityczne. 

EN

The following article includes an overview of the past experiences of the local governments’ administration units in regard to direct democracy. It takes into account the evolution of this phenomenon in the past 25 years and its systematic. It considers mandatory and optional referendums, public consultations, meetings of residents, civic initiatives and other forms of local participatory democracy. The author examines the issues presented in the title of this article while also evaluating possible systemic and political solutions to those issues.

Keywords

PL

demokracja, głosowania, władza, gmina, powiat, polityka, administracja

EN

democracy, voting, government, municipality, district, politics, administration

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2016
• Volume: 23
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-07-17

Contributors

author

Andrzej Piasecki

References

• Bondyra, K., Wojtkowiak, M. 2013. Demokracja bezpośrednia w Polsce. Sołectwa wobec zmiany społecznej, [w:] Współczesna demokracja bezpośrednia. Dialog polsko-szwajcarski, B. Wiśniewska-Paź (red.), Wydawnictwo Aureus, Kraków.
• Dobek-Ostrowska, B., Wiszniowski, R. 2001. Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wydawnictwo UWr, Wrocław.
• Dolnicki, B. (red.) 2014. Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Encyklopedia samorządu terytorialnego. Dla każdego, cz. 1: Ustrój, M. Stahl, B. Jaworska-Dębska (red.), Wydawnictwo Difin, Warszawa 2010.
• Głodówka pod Opolem zaostrzona, www.newsweek.pl 4.01.2017.
• Grzebałkowska, M. 2011. Sołtys ma chłopaka, „Gazeta Wyborcza” 9.08.
• Izdebski, H. 2004. Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Lexis Nexis, Warszawa.
• Janus, A. 2004. Polityczna partycypacja lokalna wyborcza i referendalna, [w:] Samorząd lokalny w Polsce.
• Społeczno-polityczne aspekty funkcjonowania, S. Michałowski, A. Pawłowska (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Kaczorowski, A.W. 2012. Jak wójt usuwał sołtysa, „Gazeta Sołecka” 25.02.
• Kloc, E. 2014. Udział mieszkańców w stanowieniu prawa przez organy samorządu terytorialnego – dobre prawo czy złudna iluzja, [w:] Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, B. Dolnicki (red.), Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kłopotliwe referendum, WWW.fakty.interia.pl (dostęp: 2.03.2017).
• Kongres Ruchów Miejskich, WWW.kongresruchowmiejskich.pl (dostęp: 3.11.2015).
• Kraków przeciwko igrzyskom, www.krowoderska.pl (dostęp: 2.11.2015).
• Majcherek, J. 2015. Odcienie populizmu, „Gazeta Wyborcza” 22.05.
• Marchaj, R. 2014. Wysłuchanie publiczne jako forma udziału wspólnoty lokalnej w procesie stanowienia prawa na szczeblu samorządu terytorialnego, [w:] Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, B. Dolnicki (red.), Wolters Kluwer, Warszawa.
• Marczewska-Rytko, M., Michałowski, S. (red.) 2012. Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Miruć, A. 2010. Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2.
• Najwyższa Izba Kontroli. 2012. Informacja o wynikach kontroli. Funkcjonowanie funduszy sołeckich, Gdańsk.
• Oficjalne wyniki sopockiego referendum, gazeta.pl 18.05.2009.
• Olejniczak-Szałowska, E. 2002. Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Pawlak, A., Guzik, P. 2017. Chodzi o pracę i o pole, „Gazeta Wyborcza” 5–6.01.
• Piasecki, A. 2004. Referenda lokalne w Polsce, „Samorząd Terytorialny”, nr 7–8.
• Piasecki, A. 2005. Demokracja bezpośrednia w Polsce lokalnej – błędny model, zła praktyka, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 3 (21).
• Piasecki, A. 2005. Referenda lokalne w III RP, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Piasecki, A. 2006. Referenda lokalne w Polsce jako przejaw populizmu czy społeczeństwa obywatelskiego?, [w:] Populizm na przełomie XX i XXI wieku. Panaceum czy pułapka dla współczesnych społeczeństw?, M. Marczewska-Rytko (red.), Wydawnictw Adam Marszałek, Toruń.
• Piasecki, A. 2007. Direct democracy in Poland after 1989, „The Sejm Review” – Third special Edition.
• Piasecki, A. 2009. Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Piasecki, A. 2010 a. Inicjatywa obywatelska w praktyce politycznej III RP, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 2.
• Piasecki, A. 2010. Referenda lokalne – wymiar normatywny i empiryczny, [w:] Samorządowe prawo wyborcze – wyzwania i dylematy, M. Stec, K. Małysa-Sulińska (red.), Wolters Kluwer, Kraków.
• Piasecki, A. 2011. Twenty years of Polish direct democracy at the local level, [w:] Local Direct Democracy in Europe, Th. Schiller (red.), VS, Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
• Piasecki, A. Referenda to też samorządność, www.krakow.wyborcza.pl (dostęp: 3.01.2017).
• Porębski, L. 2012. Debata lokalna jako środek idei demokracji bezpośredniej, [w:] Demokracja bezpośrednia w samorządzie terytorialnym, M. Marczewska-Rytko, S. Michałowski (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Ptak, A. 2012. Wybory sołtysów i rad sołeckich. W poszukiwaniu prawideł rywalizacji wyborczej w organach pomocniczych samorządów gmin wiejskich, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 3.
• Rajca, L. 2014. Local governance a partycypacja obywateli, [w:] Europejskie modele samorządu terytorialnego. Stan obecny i perspektywy, J. Wojnicki (red.), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
• Szuber-Bednarz, E.T. 2015. Budżet partycypacyjny a zasada jawności działania samorządu terytorialnego, [w:] Jawność w samorządzie terytorialnym, B. Dolnicki (red.), Wolters Kluwer Warszawa.
• Turek, M. 2014. Obszary wiejskie i instrumenty ich rozwoju w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce od 2004 r., Kraków.
• Ustawa o referendum gminnym z 11 października 1991 r., Dz.U. 1991, nr 110, poz. 473.
• Ustawa o referendum lokalnym z 15 września 2000 r., Dz.U. 2000, nr 88, poz. 985.
• Ustawa z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, Dz.U. 1996, nr 58, poz. 261.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, Dz.U. 2010, nr 234, poz. 1536.
• Węglarz, B. 2013. Ewolucja demokracji bezpośredniej w Polsce po 1989 r., Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Wyrok WSA w Łodzi z dnia 29 marca 2010 r., I IISA/Łd 104/10. LEX nr 577295.
• Wyrok WSA w Łodzi z dnia 29 października 2009 r., III SA/Łd 404/09. Lex nr 528480.
• Zieliński, E. 2014. Demokracja lokalna w Polsce, [w:] Demokracja lokalna w państwach Europy, I. Bokszczanin, A. Mirska (red.), Dom Wydawniczy „Elipsa”, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2016.23.2.183