Kryzys lewicy w państwach Grupy Wyszehradzkiej

• Authors: Adam Starzyk , Łukasz Wolski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W wyniku wyborów parlamentarnych, które odbyły się w R epublice Czeskiej w dniach 20–21 października 2017 r., dwie partie lewicowe – Czeska Partia Socjaldemokratyczna (ČSSD) oraz Komunistyczna Partia Czech i M oraw (KSČM) – uzyskały najgorsze wyniki w historii swojej rywalizacji parlamentarnej od czasu „aksamitnego rozwodu” [Výsledky voleb a referend: 2018]. Fakt ten wpisuje się w prawidłowość występującą w ostatnich latach również w Polsce, na Węgrzech i częściowo na Słowacji – słabszych wyników w wyborach parlamentarnych ugrupowań lewicowych. Niniejszy artykuł stanowi próbę wykazania politycznej siły najważniejszych ugrupowań lewicowych w tych państwach. Stanowić to będzie swoiste tło, które pomoże określić skalę wspomnianego kryzysu. Inaczej bowiem powinniśmy rozpatrywać partie izolowane od tych, które miały istotny wpływ na politykę państwa przez sprawowanie rządów. Pomocne będą w tym przypadku indeksy partycypacji i odpowiedzialności rządowej, zaproponowane przez Giuseppe Ieraciego. Druga część niniejszego artykułu to próba określenia przyczyn wspomnianego kryzysu. Wiadome jest, że determinantów takiego stanu rzeczy jest wiele, tym bardziej konieczne wydaje się ich usystematyzowanie oraz próba wskazania podobieństw w tym zakresie w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Pozwoli to określić, czy istnieją wspólne cechy kryzysu lewicy w V4, co z kolei może się stać zalążkiem dyskusji o problemach lewicy w Europie Środkowej i Wschodniej, prowadząc do rozważań na temat współczesnych wyzwań partii lewicowych. Wprawdzie krajowe sceny polityczne, a także zachodzące w ich obrębach procesy w Czechach, Polsce oraz na Słowacji i Węgrzech różnią się wyraźnie od mechanizmów i rozstrzygnięć w państwach Europy Zachodniej, mimo to nie można analizować podjętego przez autorów tematu w oderwaniu od kryzysu lewicy zachodnioeuropejskiej, a także coraz silniejszej dyskusji oraz krytycznych głosów wobec demokracji liberalnej, która zdaniem niektórych przywódców europejskich państw, np. Viktora Orbana, przynosi klęskę na polu rozwiązywania najważniejszych problemów współczesnego państwa [Nowak 2018: 45].

EN

As a result of the parliamentary elections held in the Czech Republic on October 20-21, 2017, the two left-wing parties of the Czech Social Democratic Party (ČSSD) and the Communist Party of Bohemia and Moravia (KSČM) achieved the worst results in the history of their parliamentary rivalry from the time of the Velvet Divorce [Výsledky voleb a referend: 2018]. This fact is part of the regularity of recent years also in Poland, Hungary and partly in Slovakia - weaker results in the parliamentary elections of left parties. This article is an attempt to show the political strength of the most important left-wing parties in these countries. It will be a kind of background that will help show the scale of the crisis. Otherwise, we should consider parties isolated from those that had a significant influence on state policy through the governance. The index of participation and government responsibility suggested by Giuseppe Ieraci will be helpful in this case. The second part of this article is an attempt to identify the causes of the crisis. It is known that the determinants of this state of affairs are many, the more necessary it seems to systematize them and attempt to indicate similarities in this respect in the Visegrad Group countries. This will allow us to determine if there are common features of the leftist crisis in the V4, which in turn may become the basis of discussions about left-wing issues in Central and Eastern Europe, leading to reflections on the contemporary challenges of left-wing parties. Although the national political scenes as well as the processes taking place in their areas, in the Czech Republic, Poland, Slovakia and Hungary are clearly different from the mechanisms and decisions in Western Europe, it is impossible to analyze the subject taken by the authors in isolation from the crisis of the West European Left Wing as well as the growing debate and critical voices towards liberal democracy, which, according to some European leaders, such as Viktor Orban, is a failure in the field of solving the most important problems of the modern state [Nowak 2018: 45].

Keywords

PL

kryzys, lewica, partie polityczne, Grupa Wyszehradzka

EN

crisis, left wing, political parties, Visegrad Group

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2019
• Volume: 26
• Issue: 1

Dates

published

2019

online

2019-06-30

Contributors

author

Adam Starzyk

author

Łukasz Wolski

References

• Alternatywy wyborcze i elektoraty negatywne, cbos.pl/SPISKOM.POL/2010/K_151_10.PDF (dostęp: 21.01.2018).
• Álvarez-Rivera, M. 2018. Election Resources on the Internet: Elections to the Hungarian National Assembly, http://www.electionresources.org/hu (dostęp: 21.01.2018).
• Antoszewski, A. 2006. Wzorce rywalizacji na arenie wyborczej, [w:] Systemy polityczne Europy Środkowej i Wschodniej. Perspektywa porównawcza, A. Antoszewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 77–108.
• Antoszewski, A. 2012. System polityczny RP, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Archiwum, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/page.xsp/archiwum (dostęp: 21.01.2018).
• Bugajski, J. 2002. Political Parties of Eastern Europe. A Guide to politics in the Post-Communist Era, Routledge, New York.
• Bútorová, Z. 2014. Slovakia's Presidential Election: When Playing the Conservative Card Does Not Work, www.ivo.sk/buxus/docs/publicistika/subor/Butorova_boell.cz_8_4_14.pdf (dostęp: 21.01.2018).
• Cichosz, M. 2010. Gabinety na Słowacji po 1990 roku, [w:] Współczesna Słowacja. Sytuacja wewnętrzna i pozycja międzynarodowa, E. Pałka (red.), Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław, s. 133–149.
• Excerpts: Hungarian 'lies' speech, 2006, http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/5359546.stm (dostęp: 21.01.2018).
• Góralczyk, B. 2000. Węgierski pakiet, Studio Wydawnicze Familia, Warszawa.
• Herbut, R. 2008. Systemy partyjne, [w:] Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 176–226.
• Héjj, D. 2017. The rebranding of Jobbik, „New Eastern Europe”, nr 6, s. 83–90.
• Hungary, http://www.rulers.org/rulh.html#hungary (dostęp: 21.01.2018).
• Ieraci, G. 2012. Government Alternation and Patterns of Competition in Europe: Comparative Data in Search of Explanations, “West European Politics”, vol. 35, s. 530–550. DOI: https://doi.org/10.1080/01402382.2012.665739.
• Janke, I. 2012. Napastnik. Opowieść o Viktorze Orbánie, Demart, Warszawa.
• Jednaka, W. 1998. Partie polityczne wybranych państw Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] Demokracje Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej, A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 106–128.
• Jednaka, W. 2004. Gabinety koalicyjne w III RP, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Kopeček, L. 2003. System partyjny Słowacji, [w:] Partie i systemy partyjne Europy Środkowej, A. Antoszewski, P. Fiala, R. Herbut, J. Sroka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 168–234.
• Kopeček, L., Spáč, P. 2010. System partyjny Słowacji, [w:] Współczesna Słowacja. Sytuacja wewnętrzna i pozycja międzynarodowa, E. Pałka (red.), Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław, s. 111–131.
• Král, O. 2013. Volební geografie ČR: analýza volební podpory KSČ a KSČM, Olomouc.
• Kubat, M. 2016. Komunistyczna partia Czech i Moraw – skuteczne połączenie protestu socjalnego i nacjonalistycznego, „Polityka i Społeczeństwo”, nr 1 (14), s. 79–90. DOI: https://doi.org/10.15584/polispol.2016.1.8.
• Linek, L. 2012. Voliči a volby 2010, Praga.
• Mesežnikov, G. 2013. Demand for right-wing extremist politics in Slovakia: Findings of the DEREX project, https://www.counterextremism.org/download_file/306/134/636 (dostęp: 21.01.2018).
• Mesežnikov, G. 2016. The 2016 elections in Slovakia: a shock, www.ivo.sk/buxus/docs/publicistika/subor/Mesez_22_3_16_boell.org-en.pdf (dostęp: 21.01.2018).
• Nowak, L. 2018. Kruche podstawy liberalnej demokracji, [w:] Zmierzch demokracji liberalnej?, K.A. Wojtaszczyk, P. Stawarz, J. Wiśniewska-Grzelak (red.), Wydawnictwo Aspra, Warszawa.
• Sartori, G. 2005. Parties and party systems: a framework for analysis, ECPR Press, Wivenhoe Park Slovakia, http://www.parties-and-elections.eu/slovakia.html (dostęp: 21.01.2018).
• Smer, SNS a Most-Híd podpísali novú koaličnú zmluvu, https://spravy.pravda.sk/domace/clanok/403781-tri-vladne-strany-podpisali-novu-koalicnu-zmluvu (dostęp: 21.01.2018).
• Sokół, W. 2005. System polityczny Czech, [w:] Systemy polityczne Państw Europy Środkowej i Wschodniej, W. Sokół, M. Żmigrodzki (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 223–287.
• Standard Eurobarometer 88, ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/ResultDoc/download/DocumentKy/81148 (dostęp: 21.01.2018).
• Starzyk, A. 2016. Kryzys imigracyjny a sytuacja partii prawicowych w Grupie Wyszehradzkiej w 2015 roku, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 20, s. 109–123.
• Sula, P. 2005. System partyjny Republiki Węgierskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Sula, P. 2013. Widmo krąży na Węgrzech – widmo lepszych Węgier czy innej polityki?, [w:] Partie i systemy partyjne Europy Środkowo-Wschodniej. Dwie dekady doświadczeń, A. Czwołek, M. Nowak-Paralusz, K. Gawron-Tabor (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 37–55.
• Šimečka, M. 2017. Słowacja ucieka przed Polską. Premier Fico porzuca Orbana i Kaczyńskiego i łapie się Zachodu, A. Jagodziński (tłum.), https://oko.press/nawet-slowacja-ucieka-polska-premier-fico-porzuca-orbana-kaczynskiego-lapie-sie-zachodu (dostęp: 21.01.2018).
• Szabolcs, D. 2014. Kormányváltásra cseréli a nevét a baloldali Összefogás, http://www.origo.hu/itthon/20140306-kormanyvaltasra-csereli-a-nevet-a-baloldali-osszefogas.html (dostęp: 21.01.2018).
• Voľby a referendá, http://volby.statistics.sk (dostęp: 21.01.2018).
• Výsledky voleb a referend, https://volby.cz (dostęp: 21.01.2018).
• Wybory i referenda, http://pkw.gov.pl/352_Wybory_i_referenda (dostęp: 21.01.2018).

Identifiers

DOI

10.17951/k.2019.26.1.51-67