Right to Commit Suicide and Assisted Suicide in the Legal System of Poland and Germany

• Authors: Katarzyna Doroszewska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł dotyczy kwestii dopuszczalności samobójstwa wspomaganego w Polsce i w Niemczech. Głównym pytaniem badawczym jest możliwość przyjęcia prawa jednostki do popełnienia samobójstwa oraz do ubiegania się o pomoc w dokonaniu tego zamiaru. Analiza tej kwestii została dokonana poprzez porównanie regulacji polskiej i niemieckiej, ze szczególnym uwzględnieniem wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego wydanego w lutym 2020 roku. Przyjęcie istnienia prawa do samobójstwa musiałoby wpłynąć na postrzeganie nie tylko samego samobójstwa i ewentualnego udzielania pomocy medycznej osobom dokonującym zamachu samobójczego, lecz również samobójstwa wspomaganego, czyli dostarczania środków lub pomocy intelektualnej osobom zamierzającym popełnić samobójstwo. Przed wydaniem wspomnianego wyroku ocena prawna takiego zachowania według prawa niemieckiego zależała od relacji osoby udzielającej pomocy oraz samobójcy została zabroniona działalność instytucji zajmujących się udzielaniem pomocy do samobójstwa w sposób zorganizowany (np. znanego szwajcarskiego stowarzyszenia „Dignitas”). W Polsce natomiast istnieje spór dotyczący oceny samobójstwa wspomaganego – część doktryny uznaje to za działanie zabronione przez art. 151 k.k., część natomiast uznaje, że przepis ten nie dotyczy pomocy udzielanej z inicjatywy przyszłego samobójcy. W związku z tym do oceny zagadnienia dopuszczalności samobójstwa wspomaganego pomocne są doświadczenia niemieckie, zwłaszcza związane  z uchylonym zakazem działalności wyspecjalizowanych organizacji. Artykuł prezentuje regulacje prawnokarne w obu państwach oraz analizę przyjęcia prawa do popełnienia samobójstwa w polskim systemie prawnym. 

EN

The article concerns the issue of admissibility of assisted suicide in Poland and Germany. The main research question is the possibility of accepting the right of an individual to commit suicide and to apply for help of the third party in this matter. The analysis of this issue has been made by comparing Polish and German regulations, with particular attention paid to the judgment of the Federal Constitutional Court issued in February 2020. The existence of the right to suicide would have to influence the perception of not only the suicide itself and the possible provision of medical assistance to persons committing a suicide attack, but also assisted suicide in form of providing resources or assistance to persons intending to commit suicide. Before the judgment was delivered, the legal assessment of such behaviour under German law depended on the relationship between the person who provided the assistance and the suicide - the institutions which provide assistance for suicide in an organised manner (for example the Swiss association „Dignitas”) were prohibited. In Poland, on the other hand, there is a dispute concerning the assessment of assisted suicide – part of the doctrine considers this to be an activity prohibited by Article 151 of the Polish Penal Code, while others considers that this provision does not apply to aid granted at the initiative of a future suicide. Therefore, the German experience is helpful in assessing the issue of admissibility of assisted suicide, especially discussion about the former regulation. The article presents criminal law regulations in both countries and an analysis of the adoption of the right to commit suicide in the Polish legal system. 

Keywords

PL

samobójstwo wspomagane; prawo karne; prawo niemieckie

EN

assisted suicide; penal law; German law

• Publisher: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Socjologii
• Journal: Konteksty Społeczne
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2021-05-18

Contributors

author

Katarzyna Doroszewska

References

• Birkner, S. (2006). Assistierter Suizid und aktive Sterbehilfe – Gesetzgeberischer Handlungsbedarf? Zeitschrift für Rechtspolitik, 39(2), 52–54.
• Britz, G. (1988). Aktive Sterbehilfe darf nicht straffrei werden! Zeitschrift für Rechtspolitik, 21(6), 218–219.
• Broszura informacyjna Dignitas. (2019). Dignitas. http://www.dignitas.ch/images/stories/pdf/informations-broschuere-dignitas-d.pdf
• Brunhöber, B. (2017). StGB § 217 Geschäftsmäßige Förderung der Selbsttötung. W: W. Joecks (red.), Münchener Kommentar zum StGB: Band 4. C. H. Beck.
• Budyn-Kulik, M. (2017). Doprowadzenie i pomoc do samobójstwa w polskim kodeksie karnym. W: M. Mozgawa (red.), Samobójstwo (s. 63–88). Wolters Kluwer.
• Duma, P. (2015). Śmierć nieczysta na Śląsku. Studia nad obrządkiem pogrzebowym społeczeństwa przedindustrialnego. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Duszyńska, K. (2014). Zarys instytucji oświadczeń pro futuro w prawie polskim i instytucji instrucciones previas w prawie hiszpańskim. Przegląd Sądowy, 6, 164–178.
• Hilgendorf, E. (2014). Zur Strafwürdigkeit organisierter Sterbehilfe. JuristenZeitung, 69(11), 545–552.
• Huber, F., Lindner, J. F. (2019). Freiwilliger Verzicht auf Nahrung und Flüssigkeit (FVNF oder „Sterbefasten”) aus rechtlicher Sicht. Neue Juristische Online-Zeitschrift, 1489–1491.
• Hypś, S. (2015). Eutanazja jako okoliczność wyłączająca odpowiedzialność karną w wybranych państwach. W: M. Mozgawa (red.), Eutanazja (s. 196–223). Wolters Kluwer.
• Kielan, A., Bąbik, K., Cieślak, I., Dobaczewska, P. (2017). Religia katolicka a zachowania suicydalne w Polsce. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 23(2), 158–164.
• Malczewski, J. (2008). Problemy z prawną kwalifikacją lekarskiej pomocy do samobójstwa (art. 151 k.k.). Prokuratura i Prawo, 11, 20–35.
• Mróz, P. (2009). „Zła śmierć” w polskim społeczeństwie średniowiecznym. Forum Medycyny Rodzinnej, 3(3), 186–198.
• Oglakcioglu, M. (2020). StGB § 217 Geschäftsmäßige Förderung der Selbsttötung. W: BeckOK StGB, v. Heintschel-Heinegg. C. H. Beck.
• Pacian, J. (2016). Obowiązek prawnej ochrony życia i zdrowia a eutanazja, kryptanazja i wspomagane samobójstwo. Przegląd Prawa Publicznego, 2, 19–30.
• Pacian, J., Pacian, A. (2011). Stosowanie eutanazji – konieczność czy dowolność? Rozważania w kontekście prawnym. Przegląd Prawa Publicznego, 12, 9–18.
• Postanowienie SN z 27.10.2005 r., III CK 155/05, LEX nr 172101.
• Przybylska, A. (2019, maj 10). Samobójstwa – mroczne tabu naszych czasów. [wpis na blogu]. https://www.terapiapoznan.pl/samobojstwa-mroczne-tabu-naszych-czasow/
• Reiter, U., Schmidt-Jortzig, E. (2014). Verbot organisierter Selbsttötungshilfe Pro und Contra. Zeitschrift für Rechtspolitik, 47(2), 62.
• Rosenau, H., Sorge, I. (2013). Gewerbsmäßige Suizidförderung als strafwürdiges Unrecht? Kritische Anmerkungen zum Regierungsentwurf über die Strafbarkeit der gewerbsmäßigen Förderung der Selbsttötung (§ 217 StGB-E). Neue Kriminalpolitik, 25(2), 108–119.
• Saliger, F. (2001). Sterbehilfe ohne Strafrecht? Eine Bestimmung des Anwendungsbereichs von Sterbehilfeals Grundstein für ein intradisziplinäres Sterbehilferecht. Kritische Vierteljahresschrift für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft (KritV), 84(4), 382–439.
• Schlund, M. (2019). Ärztliche Begleitung eines freiverantwortlichen Suizids. Neue Juristische Wochenschrift-Spezial, 632.
• Schlund, M. (2020). Straflosigkeit der geschäftsmäßigen Förderung einer Selbsttötung. Neue Juristische Wochenschrift-Spezial, 184.
• Schmidt, R. (2018). Strafrecht Allgemeiner Teil (20. wyd.). Verlag Rolf Schmidt.
• Schöch, H. (1986). Menschenwürdiges Sterben und Strafrecht: Alternativentwurf eines Gesetzes über Sterbehilfe (AE-Sterbehilfe). Zeitschrift für Rechtspolitik, 19(9), 236–239.
• Schweizerisches Strafgesetzbuch vom 21. Dezember 1937 (Stand am 1. Juli 2020). https://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19370083/index.html
• Spittler, J. (2020). Eckpunkte zu einem Suizidhilfe-Gesetz – Eine ärztliche und speziell psychiatrische Sicht. Neue Juristische Online-Zeitschrift, 545–548.
• Szeroczyńska, M. (2004). Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Universitas.
• Tekliński, J. (2018). Czy człowiek ma prawo do samobójstwa? humanistica 21, 2, 97–128.
• Uzasadnienie wprowadzenia nowelizacji § 217 StGB [Drucksache 18/5373]. (2015). Deutscher Bundestag. http://dipbt.bundestag.de/extrakt/ba/WP18/678/678 60.html
• Wyrok FSA. (2017). BVerwG. https://www.bverwg.de/020317U3C19.15.0
• Wyrok FTK. (2020). BVerfG. https://www.bundesverfassungsgericht.de/SharedDocs/Entscheidungen/DE/2008/02/rs20080226_2bvr039207.html
• Zoll, A. (2017). Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. W: W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117–211a (wyd. 5, s. 247–431). Wolters Kluwer.

Identifiers

DOI

10.17951/ks.2020.8.2.246-265