Powracający mit: idea regresu w filozofii kultury Ernsta Cassirera

• Authors: Sławomir Raube
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cassirer w Filozofii form symbolicznych i Eseju o człowieku przedstawił myślenie mityczne jako jedną z form ludzkiego rozumienia świata. Uczynił to jako bez-stronny badacz, sugerując, że mit jest nieusuwalnym składnikiem naszej aktyw-ności kulturotwórczej. Mit (interpretacja mityczna rzeczywistości) współwystę-puje z innymi formami rozumienia świata, takimi jak sztuka, nauka, język. Gdy Cassirer pisał o myśleniu mitycznym jako pozytywnej funkcji ducha przed po-jawieniem się na arenie historii nazistów, nie przeczuwał, że mit może być nie tylko poetycki i imaginacyjny, ale także złowieszczy, w tym sensie, że może stać się taką siłą, która wyzwoli w ludziach to, co najgorsze. Po dojściu Hitlera do władzy Cassirer zrozumiał, że mit może się przeistaczać w destrukcję. I wtedy powstała jego korekta „łagodnej” interpretacji mitu. Tej korekcie interpretacji mitu w filozofii „późnego” Cassirera poświęcony jest niniejszy tekst.

DE

Cassirer stellte in der Philosophie der symbolischen Formen und im Essay Was ist der Mensch? das mythische Denken als eine der menschlichen Formen der Weltwahrnehmung dar. Er machte das als ein unparteiischer Forscher, indem er suggerierte, dass der Mythos ein integraler Bestandteil unserer kulturschaffenden Aktivität ist. Der Mythos – die mythi-sche Interpretation der Wirklichkeit – tritt zusammen mit anderen Weltwahrnehmungs-formen auf, wie Kunst, Wissenschaft und Sprache. Es war noch bevor die Nationalsozia-listen die Bühne der Geschichte betraten, als Cassirer über das mythische Denken als positive Funktion des Geistes geschrieben hat. Er ahnte nicht, dass der Mythos nicht nur poetisch und imaginativ, sondern auch verhängnisvoll sein kann: Er kann eine Kraft werden, die in den Menschen das Schlimmste auslöst. Nach der Machtergreifung durch Hitler verstand Cassirer, dass der Mythos sich in destruktive Kraft verwandeln kann. Damals ist seine Korrektur der „sanften“ Interpretation des Mythos entstanden. Der folgende Text ist dieser Interpretationskorrektur des Mythos in der Philosophie des „spä-ten“ Cassirers gewidmet.

EN

In his The Philosophy of Symbolic Forms and An Essay on Man, Ernest Cassirer casts mythi-cal thinking as one way in which human beings understand the world. He did so as an impartial scholar, proposing that myth is an inalienable component of human culture-making. Myth, or a mythical interpretation of reality, co-exists with other forms of un-derstanding the world, such as art, science, or language. When Cassirer wrote about mythical thinking as a positive function of the mind, before Nazism stepped onto the stage of history, he had little inkling that myth can have not only poetic and imaginative power, but may also unleash the worst instincts in humans. Following Hitler’s coming to power, Cassirer realised that myth may precipitate destruction, and produced an attenu-ated, “mild” interpretation of myth. It is this corrected understanding of myth in Cassi-rer’s later thought that this text elaborates.

Keywords

PL

Cassirer; mit polityczny; polityka; regres; nazizm

DE

Cassirer; politischer Mythos; Politik; Rückgang; Nationalsozialismus

EN

Cassirer; political myth; politics; regress; Nazism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2014
• Issue: 10

Dates

published

2014

online

2015-04-20

Contributors

author

Sławomir Raube

References

• Buczyńska H., Cassirer, WP, Warszawa 1963;
• Carlyle T., Bohaterowie. Cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterstwa w historii, tłum. M. Nieroda, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006;
• Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, tłum. A. Sta-niewska, Czytelnik, Warszawa 1971;
• Cassirer E., Judaism and the Modern Political Myths, [w:] tenże, Symbol, Myth, and Culture. Essays and Lectures of Ernst Cassirer, red. D. P. Verene, Yale University Press, New Haven and New York 1979;
• Cassirer E., Mit państwa, tłum. A. Staniewska, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa 2006;
• Cassirer E., Philosophy and Politics, [w:] Symbol, Myth, and Culture. Es-says and Lectures of Ernst Cassirer, wyd. cyt.;
• Cassirer E., The Technique of Our Modern Political Myths, [w:] Symbol, Myth, and Culture. Essays and Lectures of Ernst Cassirer, wyd. cyt.;
• Delumeau J., Strach w kulturze Zachodu, tłum. A. Szymanowski, Insty-tut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986;
• Girard R., Kozioł ofiarny, tłum. M. Goszczyńska, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1991;
• Klemperer V., LTI. Notatnik filologa, tłum. J. Zychowicz, Wydawnic-two Literackie, Kraków-Wrocław 1983.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2014.10.21