Rosyjski „prawosławny modernizm” i ekumeniczna ortodoksja. Refleksja teologiczno-fundamentalna

• Authors: Marek Kita
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Religijna filozofia i filozofująca teologia rosyjskich myślicieli religijnych przełomu XIX i XX wieku w sposób oczywisty zaliczała się do nurtu religijnego modernizmu. Zaprezentowany artykuł zestawia „modernistyczne prawosławie” rosyjskiego renesansu filozoficzno-religijnego z różnorodnymi postaciami modernizmu katolickiego oraz wpisuje refleksję nad dziedzictwem „szkoły rosyjskiej” w teologii prawosławnej w kontekst teologiczno-fundamentalnej dyskusji z integryzmem na temat uprawnionego rozwoju tradycji kościelnej. Przy okazji dotknięto problemu właściwego rozumienia ekumenizmu doktrynalnego.

DE

Die religiöse Philosophie und philosophierende Theologie der religiösen Denker an der Wende des 19. Jahrhunderts zählte offensichtlich zur Strömung des religiösen Modernismus. Der Artikel stellt die „modernistische orthodoxe Kirche“ der russischen philosophisch-religiösen Renaissance mit unterschiedlichen Erscheinungsformen des katholischen Modernismus zusammen und schreibt die Reflexion über das Erbe der „russischen Schule“ in der russisch-orthodoxen Theologie in den Kontext der theologisch-fundamentalen Diskussion mit dem Integralismus über die berechtigte Entwicklung der Kirchentradition ein. Aufgegriffen wird ebenfalls das Problem des richtigen Verständ-nisses des doktrinären Ökumenismus.

EN

The religious philosophy and philosophical theology of Russian religious thinkers from the turn of 19th and 20th centuries evidently belonged to intellectual current of religious modernism. This article juxtaposes the “modernist Orthodoxy” of Russian religious-philosophical renaissance and various kinds of Catholic modernism, and places the reflection on the legacy of the “Russian school” in Orthodox theology in the context of discussion between contemporary fundamental theology and integrism on legitimate development of ecclesiastical tradition. The article touches the problem of proper understanding of the doctrinal ecumenism.

Keywords

PL

ekumenizm, integryzm, katolicyzm, modernizm, ortodoksja, prawosławie, rosyjski renesans religijno-filozoficzny, „szkoła rosyjska”, teologia fundamentalna, tradycja kościelna

DE

Ökumenismus, Integralismus, Katholizismus, Modernismus, Orthodoxie, russisch-orthodoxes Glaubensbekenntnis, russische religiös-philosophische Renaissance, „russische Schule“, fundamentale Theologie, Kirchentradition

EN

ecumenism, integrism, Catholicism, modernism, orthodoxy, Orthodoxy, Russian religious-philosophical renaissance, “Russian school”, fundamental theology, ecclesiastical tradition

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2015
• Issue: 14

Dates

published

2015

online

2015-10-02

Contributors

author

Marek Kita

References

• Clement O., Pamiętniki nadziei. Rozmowa z Jeanem-Claudem Noyer, tłum. M. Żurowska, Wyd. W drodze, Poznań 2008.
• Clement O., Inne słońce. Duchowa autobiografia, tłum. M. Żurowska, Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1998.
• Dzidek T., Wpływ modernizmu na współczesną teologię, „Znak” 2002, nr 566 (7), s. 45–72.
• Dzidek T., Sikora P., Historyczne koncepcje teologii, [w:] Teologia fundamentalna, t. 5: Poznanie teologiczne, red. T. Dzidek, Ł. Kamykowski., A. Napiórkowski, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii teologicznej, Kraków 2006, s. 11–50.
• Dzidek T., Sikora P., Miejsca poznania teologicznego, [w:] Teologia fundamentalna, t. 5: Poznanie teologiczne, red. T. Dzidek, Ł. Kamykowski., A. Napiórkowski, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2006, s. 89–124.
• Guardini R., Istota chrześcijaństwa, [w:] tenże, O istocie chrześcijaństwa, tłum. G. Sowiński, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2000, s. 7–67.
• Hrynewicz W., Teolog Boskiego piękna, [w:] Leksykon wielkich teologów XX i XXI wieku, red. J. Majewski, J. Makowski, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2003, s. 105–115.
• Illanes J. L., Saranyana J. I., Historia teologii, tłum. P. Rak, Wydawnictwo M, Kraków 1997.
• Jan Paweł II, Encyklika Ut unum sint, Libreria Editrice Vaticana 1995.
• Karski K., Porównanie wyznań rzymsko-katolickiego, prawosławnego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego, Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, Warszawa 1988.
• Kita M., Ekumenizm: Żyć z paradoksami, [w:] Chrześcijaństwo przed nami, red. J. Makowski, J. Salamon, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, s. 111–121.
• Kita M., Logos większy niż ratio. Dwa świadectwa chrześcijańskiego modelu racjonalności u progu epoki współczesnej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2012.
• Kołakowski L., Uwaga o modernizmie, „Znak” 2002, nr 566 (7), s. 13–18.
• Kracik J., Antymodernistyczna kampania, „Znak” 2002, nr 566 (7), s. 30–44.
• Mazurek S., Rosyjski renesans religijno-filozoficzny. Próba syntezy, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2008.
• Motak D., Nowoczesność i fundamentalizm. Ruchy antymodernistyczne w chrześcijaństwie, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2002.
• Paul Couturier and Spiritual Ecumenism, http://paulcoutu-rier.faithweb.com/pcbiography2.html [dostęp 25.06.2014].
• Puyo J., Życie dla prawdy. Rozmowy z ojcem Congarem, tłum. A. Paygert, IW Pax, Warszawa 1982.
• Schmemann A., Droga prawosławna w historii, tłum. H. Paprocki, Wyd. Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce, Białystok 2001.
• Schmemann A., Russian Theology: 1920–1972. An Introductory Survey, http://www.schmemann.org/byhim/russiantheology.html [dostęp 28.06.2014].
• Sobranije soczynienij Władimira Siergiejewicza Sołowjowa, t. III i IV, Izdatiel’stwo Towariszczestwa „Obszczestwiennaja Pol’za”, Sankt-Pietierburg 1901–1907.
• Sołowjow W., Duchowe podstawy życia, tłum. J. Zychowicz, [w:] W. Sołowjow, Wybór pism, t. I, Wyd. W drodze, Poznań 1988, s. 9–121.
• Sołowjow W., O falsyfikatach, tłum. J. Zychowicz, [w:] W. Sołowjow, Wybór pism, t. I, Wyd. W drodze, Poznań 1988, s. 155–168.
• Sołowjow W., Trzy rozmowy, tłum. J. Zychowicz, [w:] W. Sołowjow, Wybór pism, t. II, Wyd. W drodze, Poznań 1988, s. 13–150.
• Terlikowski T., Evdokimov i pokusa teologicznego mętniactwa, http://www.fronda.pl/a/evdokimov-i-pokusa-teologicznego-metniactwa,12218.html [dostęp 24.06.2014].
• Walicki A., Rosja, katolicyzm i sprawa polska, Wydawnictwo Pruszyński i S-ka, Warszawa 2003.
• Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu filozoficzno-religijnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
• Ware K., Kościół prawosławny, tłum. W. Misijuk, Wydawnictwo Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce, Białystok 2002.
• Valliere P., Modern Russian Theology: Bukharev, Soloviev, Bulgakov. Orthodox Theology in a New Key, William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, Michigan 2000.
• Zdziechowski M., „Wezwanie do świętości”, [w:] M Zdziechowski, Wybór pism, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1993, s. 111–160.
• Zuberbier A., Tofiluk J., Gross J., Uglorz M., Stahl J., Tranda B., Karski K., Porównanie wyznań rzymsko-katolickiego, prawosławnego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego, Wyd. Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, Warszawa 1988.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2015.14.129