Wielki Inkwizytor a idea rosyjska

• Authors: Leszek Augustyn
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą filozoficznej interpretacji postaci Wielkiego Inkwizytora – figury wykreowanej przez Fiodora Dostojewskiego w powieści Bracia Karamazow. Zapropo­nowana interpretacja odwołuje się do poglądów historiozoficzno-politycznych rosyj­skiego pisarza, zaczerpniętych z jego wypowiedzi publicystycznych. Przeprowadzone analizy pozwalają wskazać na wewnętrzny związek literackiej figury Wielkiego Inkwizy­tora z koncepcją „rosyjskiej idei”, w której religia i polityka wzajemnie się uzupełniają (stanowiąc swoisty wariant teologii politycznej).

DE

Der Artikel ist ein Versuch der philosophischen Interpretation der Figur des Großinquisi­tors – einer im Roman Die Brüder Karamasow von Fiodor Dostojewski entworfenen Gestalt. Die vorgeschlagene Interpretation greift auf die geschichtsphilosophisch-politi­schen Meinungen des russischen Schriftstellers zurück, die aus seinen publizistischen Äußerungen stammen. Die durchgeführten Analysen lassen einen inneren Zusammen­hang zwischen der literarischen Figur des Großinquisitors mit dem Konzept der „russi­schen Idee“, in der sich Religion und Politik gemeinsam ergänzen (und eine eigenartige Variante politischer Theologie bilden).

EN

This article is an attempt at a philosophical interpretation of the Grand Inquisitor, a figure from The Brothers Karamazov by Fyodor Dostoevsky. My interpretation refers to Dostoevsky’s historiosophical and political views as expressed in his journalistic writing. The analysis points to the connection between the literary figure of the Grand Inquisitor and the notion of the ‘Russian idea’, which posits the complementarity of religion and politics (constituting a variant of political theology).

Keywords

PL

Dostojewski, Wielki Inkwizytor, teologia polityczna, idea rosyjska

DE

Dostojewski, Großinquisitor, politische Theologie, russische Idee

EN

Dostoevsky, Grand Inquisitor, political theology, Russian idea

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2015
• Issue: 14

Dates

published

2015

online

2015-10-02

Contributors

author

Leszek Augustyn

References

• Bierdiajew M., Światopogląd Dostojewskiego, tłum. H. Paprocki, Wydaw-nictwo ANTYK, Kęty 2004.
• Brzozowski S., Głosy wśród nocy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2007.
• Czaadajew P., „Listy”, tłum. M. Leśniewska, L. Suchanek, Nakładem Uni-wersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1992.
• Dostojewski F., Biesy, tłum. A. Pomorski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010.
• Dostojewski F., Bracia Karamazow, tłum. A. Pomorski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
• Dostojewski F., Dziennik pisarza, tłum. M. Leśniewska, t. III, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.
• Dostojewski F., Listy, tłum. Z. Podgórzec, R. Przybylski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.
• Dostojewski F., Młodzik, tłum. M. Bogdaniowa, K. Błeszyński, ALGO, Toruń 1992.
• Evdokimov M., Le Christ dans la tradition et la littérature russes, Desclée, Paris 2007.
• Frank S., Russkoje mirowozzrienije, „Nauka”, Sankt-Pietierburg 1996.
• Jackson R. L., Dialogues with Dostoyevsky. The Overwhelming Questions, Stan-ford University Press, Stanford, California 1993.
• Łapszin I. I., Kak złożiłas’ Liegienda o Wielikom inkwizitorie, [w:] red. A. L. Bem, t. 1, Wokrug Dostojewskogo, Russkij put’, Moskwa 2007.
• Miłosz Cz., Rosja. Widzenia transoceaniczne, t. 1, Fundacja Zeszytów Lite-rackich, Warszawa 2010.
• Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, tłum. M. A. Cichocki, Wy-dawnictwo Aletheia, Warszawa 2012.
• Skanlan Dż. (Scanlan J. P.), Dostojewskij kak myslitiel’, tłum. D. Wasi¬liew, N. Kiriejewa, Akademiczeskij projekt, Sankt-Pietierburg, 2006.
• Sutherland S. R., Atheism and the Rejection of God. Contemporary Philosophy and the Brothers Karamazov, Basil Blackwell, Oxford 1977.
• Walicki A., Idea wolności u myślicieli rosyjskich, Wydawnictwo Uniwersy¬tetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
• Żirar R. (Girard R.), Dostojewskij: ot dwojstwiennosti k jedinstwu, tłum. G. Kudelicz, Izdatielstwo BBI, Moskwa 2013.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2015.14.51