Doświadczanie codzienności jako klucz do świata artystek. O wartościach w sztuce współczesnej

• Authors: Agata Sulikowska-Dejena
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł opisuje twórczość artystek sztuk wizualnych, które debiutowały w polskiej sztuce około 2000 roku, a prace ich zaliczane są do nurtu nazwanego „sztuką kobiet”. Kluczem do ich świata jest codzienność, doświadczana w kontekście ról społecznych tradycyjnie przypisanych kobietom, takich jak gospodyni domowa, żona i matka. Artystki buntując się przeciwko trudnościom jakie napotykają w budowaniu kariery, lekceważeniu ich twórczości jako mniej wartościowej czy kierowanym pod ich adresem aluzjom dotyczącym naturalnego powołania kobiet, zaczęły w sposób ironiczny artystycznie przepracowywać składowe swojej sytuacji zawodowej i położenia wynikającego z bycia kobietą. Przyzwyczajonego do rozbudowanych metafor i ukrytych symboli widza, artystki zapraszają do współprzeżywania codzienności, do konfrontacji ze stereotypami, ale również refleksji nad wartościami.

DE

Der Artikel beschreibt das Schaffen der Künstlerinnen der visuellen Künste, die in polnischer Kunst um 2000 debütierten und deren Arbeiten zu der als "Kunst der Frauen" bezeichneten Strömung gehören. Der Schlüssel zu ihrer Welt ist der Alltag, der im Kontext der traditionellen sozialen Rollenbilder der Frau als Hausfrau, Ehefrau und Mutter erfahren wird. Die Künstlerinnen rebellieren gegen die Schwierigkeiten mit dem Berufsaufstieg, gegen die Geringschätzung ihrer Tätigkeit als weniger wertvoll sowie gegen die persönlich gemünzten Anspielungen auf die natürliche Berufung der Frauen, indem sie auf ironische Weise die Bestandteile ihrer beruflichen Lage und ihrer Frauenrolle künstlerisch verarbeiten. Sie laden den an erweiterte Metaphern und versteckte Symbole gewöhnten Zuschauer zum Miterleben des Alltags, zur Konfrontation mit Stereotypen, aber auch zum Nachdenken über die Werte ein.

EN

Described is the creativity of women in visual arts following their debut about the year 2000. Women artists representing this Polish feminist art movement are drawing inspiration from their everyday life experienced in their social roles traditionally attributed to women as housewives, wives and mothers. Revolting in face of consequent impediments to building their career, berating hints by some as to maintaining the traditional role of women in society and taking issue with critics derogating the feminist art movement, the artists set out to portray aspects of their vocational life and consequences of being a woman in an artistically paradoxical way. Viewers long used to extended metaphors and hidden symbols are invited by the artists to intuit women’s everyday life experiences, challenge gender stereotypes and reflect on values.

Keywords

PL

artystki; codzienność; sztuka kobiet; role społeczne; wartości; sztuka współczesna

DE

Künstlerinnen; Alltag; Kunst der Frauen; soziale Rollenbilder; Werte; gegenwärtige Kunst

EN

women artists; everyday life; the feminist art; social roles; values; contemporary art

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2017
• Issue: 23

Dates

published

2017

online

2018-07-15

Contributors

author

Agata Sulikowska-Dejena

References

• Bogunia-Borowska, Małgorzata. „Codzienność i społeczne konteksty życia codziennego.” W: Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, red. Małgorzata Bogunia-Borowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2009.
• Borkowska, Ewa. Tęcza – instalacja Julity Wójcik. http://www.rp.pl/artykul/887958-Tecza-instalacja-Julity-Wojcik.html (dostęp 15.05.2017).
• Brach-Czaina, Jolanta. Szczeliny istnienia. Kraków: Wydawnictwo eFKa, 1999.
• Bradley, Harriet. Płeć. Przełożyła Ewa Chomicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2008.
• Chadwick, Whitney. Kobiety, sztuka i społeczeństwo. Tłum. Ewa Hornowska. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2015.
• Golka, Marian. Socjologia sztuki. Warszawa: Diftin, 2008.
• Gołaszewska, Maria. Zarys estetyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
• Gromada, Anna, Dorota Budacz, Juta Kawalerowicz, i Anna Walewska. Marne szanse na awanse? Raport z badania na temat obecności kobiet na uczelniach artystycznych w Polsce. Warszawa: Katarzyna Kozyra Foundation, 2016.
• Hałas, Ewa. Przez pryzmat kultury. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
• Kowalczyk, Iza. Wywiad z Elżbietą Jabłońską. http://www.elajablonska.com/words-more.php?id=178 (dostęp 15.05.2017).
• Lisiewicz, Małgorzata. Obieranie ziemniaków. Z Julitą Wójcik rozmawia Małgorzata Lisiewicz. http://magazynsztuki.eu/old/archiwum/nr_26/archiwum_nr26_tekst_4.htm (dostęp 12.05.2016).
• Romanowski, Rafał. „Zwyczajna niezwyczajna, rozmowa z Małgorzatą Markiewicz.” Gazeta Wyborcza Kraków, 14 listopada 2004. http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,35796,2391627.html (dostęp 10.05.2017).
• Sikorska, Małgorzata. „Życie rodzinne.” W: Współczesne społeczeństwo polskie, red. Anna Giza i Małgorzata Sikorska, 207–208. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
• Stelmach, Monika. Marne szanse na awanse. Rozmowa z Anną Gromadą. http://www.dwutygodni k.com/artykul/6401-marne-szanse-na-awanse.html (dostęp 15 maja, 2017).
• Sztompka, Piotr i Małgorzata Bogunia-Borowska. „Wprowadzenie.” W: Socjologia codzienności, redakcja Piotr Sztompka i Małgorzata Bogunia-Borowska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008.
• Tatarkiewicz, Władysław. Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Nauko-we, 1976.
• Ujma, Magdalena. „Elżbieta Jabłońska.” W: Artystki polskie, red. A. Jakubowska, 450-460. Warszawa–Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN–Park Edukacja, 2011.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2017.23.61