Powtórzenie jako mechanizm oddziaływania ideologicznego

• Authors: Grzegorz Jan Wyczyński
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W myśl głównej tezy prezentowanego artykułu, powtórzenie stanowi jeden z głównych mechanizmów oddziaływania ideologicznego. To właśnie dzięki ruchowi cyrkularnemu, ideologiczne obrazy świata mogą efektywnie zakorzeniać się w ludzkich ciałach i umysłach. Na skutek procesu totalizacji, ideologia gładko wtapia się w różne obszary życia społecznego (przestaje być już sprawą samej tylko filozofii), zaś poprzez kolejne powtórzenia wzmocnieniu ulega jej oddziaływanie, które realizuje się poza świadomością podmiotu. Próba rekonstrukcji opisywanego fenomenu podjęta została w oparciu o koncepcje czterech myślicieli wpisujących się w ramy tradycji marksistowskiej/post-marksistowskiej.

DE

Laut der Hauptthese des vorliegenden Artikels bildet die Wiederholung einen der Hauptmechanismen der ideologischen Einwirkung. Dank der zirkulären Bewegung können sich ideologische Weltbilder wirkungsmächtig im menschlichen Körper und Geist einnisten. Infolge des Totalisierungsprozesses geht Ideologie in unterschiedlichen Bereichen des sozialen Lebens reibungslos auf (und hört auf, allein eine philosophische Frage zu sein), durch Wiederholungen wird indessen ihre Einwirkung, die sich außerhalb des Bewusstseins des Subjekts vollzieht, verstärkt. Der vorliegende Versuch, diese Erscheinung zu rekonstruieren, basiert auf den Auffassungen von vier Denkern, die sich in die marxistische/ postmarxistische Tradition einschreiben.

EN

According to the main thesis of this article, repetition in one of the main mechanisms of ideological influence. Thanks to that circular motion, the ideological images can be effectively instilled into people’s bodies and minds. Because of the phenomenon of totalization, ideology is melting into different spheres of social life (it cease to be the case of philosophy alone) and throughout another repetitions its impact is strengthened. Thanks to this, the whole process is functioning outside the consciousness of the subject. The reconstruction of described phenomenon is based on the theories of the four thinkers linked to the marxist/post-marxist tradition.

Keywords

PL

ideologia; powtórzenie; marksizm; post-marksizm.

DE

Ideologie; Wiederholung; Marxismus; Postmarxismus

EN

ideology, repetition, marxism, post-marxism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2017
• Issue: 24

Dates

published

2017

online

2018-07-15

Contributors

author

Grzegorz Jan Wyczyński

References

• Althusser Louis. Ideologie i aparaty ideologiczne państwa. Tłum. Bogusław Ponikowski, Janina Gajda. Warszawa: ZSP, 1983.
• Barthes Roland. Przyjemność tekstu. Tłum. Ariadna Lewańska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
• Barthes Roland. „Wychodząc z kina.” Tłum. Łucja Demby. W: Interpretacja dzieła filmowe-go, red. Andrzej Gwóźdź, 157–160. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1993.
• Benjamin Walter. „Mała historia fotografii”. Tłum. Janusz Sikorski. W: Walter Benjamin. Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, 105–124. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996.
• Bourdieu Pierre. „Medytacje pascaliańskie.” Tłum. Krzysztof Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2006.
• Debord Guy. Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu. Tłum. Mateusz Kwaterko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2006.
• Debord Guy. Dzieła filmowe. Tłum. Mateusz Kwaterko. Kraków: Korporacja Ha!art, 2007.
• Derrida Jacques. Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i Nowa Międzynarodówka. Tłum. Tomasz Załuski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2016.
• Derrida Jacques. Uniwersytet bezwarunkowy. Tłum. Kajetan Maria Jaksender. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2015.
• Fiske John. Zrozumieć kulturę popularną. Tłum. Katarzyna Sawicka. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2010.
• Jenkins Henry. Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Tłum. Małgorzata Berentowicz, Mirosław Filiciak. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, 2007.
• Kelles-Krauz Kazimierz. „Socjologiczne prawo retrospekcji.” W: Kazimierz Kelles-Krauz, Pisma wybrane, t. 1. Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1962.
• Kracauer Siegfried. Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego. Tłum. Eugenia Skrzywanowa, Wanda Werenstein. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2009.
• Kozyr-Kowalski Stanisław. O ideologii. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982.
• Marcuse Herbert. Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Tłum. Wiesław Gromczyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
• Marcuse Herbert. „Esej o wyzwoleniu.” Tłum. Marek Palczewski i Stanisław Konopacki. W: Marksizm XX wieku. Antologia tekstów, cz. III. Janusz Dobieszewski, red. Marek J. Siemek, 157–231. Warszawa: Wydawnictwo UW, 1990.
• Marcuse Herbert. „O pojęciu istoty.” Tłum. Jerzy Łoziński. W: Szkoła Frankurcka, t. 2. red. Jerzy Łoziński, 5–32. Warszawa: Kolegium Otryckie, 1985.
• Marcuse Herbert. „O pewnych społecznych implikacjach współczesnej techniki.” Tłum. Janusz Stawiński. W: Szkoła Frankurcka, t. 1. red. Jerzy Łoziński, 385–404. Warszawa: Kolegium Otryckie, 1985.
• Marks Karl i Friedrich Engels. „Ideologia niemiecka.” W: Karl Mark i Friedrich Engels, Dzieła, t. 3. Tłum. Kazimierz Błeszyński i Salomon Filmus. Warszawa: Książka i Wiedza, 1975.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2017.24.69