Myślenie pojęciowe i rezonujące w Fenomenologii ducha Hegla

• Authors: Artur Jerzy Jochlik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi różnicy między myśleniem pojęciowym i rezonującym. Hegel przedstawia kwestię tak, iż mamy jeden schemat myślenia, a nie dwa konkurujące ze sobą. Zasadą filozofii Hegla zawsze pozostaje monizm ontyczny, który wynika z Heglowskiej koncepcji samo-rozwijającego się pojęcia. Wyśledzenie tego rozwoju jest możliwe wraz z po-jawieniem się wiedzy absolutnej (wraz z pojawieniem się w historii idealizmu niemieckiego). Artykuł pokazuje, że nie jest to zadowalająco przedstawione w książce S. Žižka Less than Nothing. Brakuje tam mianowicie podkreślenia wpływu, jaki filozofia Spinoza wywarła na Hegla. Dodatkowo brakuje zaznaczenia wyraźnej granicy między tym, co stanowi myślenie Heglowskie a tym, co poza nie wykracza. Žižek czyta Hegla w ten sposób, że najważniejsze w jego metodzie jest to, co rozdziela, a nie to, co jednoczy: rozsądek, a nie rozum.

DE

Der Artikel befasst sich mit der Frage des Unterschiedes zwischen dem Begriffsdenken und dem Vernunftdenken. Hegel präsentiert die Einstellung, dass wir über ein Denksystem, und nicht über zwei miteinander konkurrierende Denksysteme verfügen. Der Grundsatz seiner Philosophie bleibt immer der ontische Monismus, der sich aus Hegels Entwurf des sich selbst entwickelnden Begriffs herleitet. Mit dem Erscheinen des absoluten Wissens (mit dem Auftreten des deutschen Idealismus in der Geschichte) wurde es möglich, diese Entwicklung zu verfolgen. Der Artikel weist nach, dass diese Entwicklung nicht ausreichend in der Studie Less than Nothing von S. Žižek dargestellt wurde. Es wird darin nicht genügend der Einfluss betont, den auf Hegel die Philosophie von Spinoza ausübte. Auch die Grenze zwischen dem, was Hegels Denken bestimmt, und dem, was darüber hinausgeht, wird nicht deutlich festgelegt. Žižek liest Hegel auf eine Art, in der das Trennende und nicht das Vereinigende - die Vernunft und nicht der Verstand - als das Wichtigste in seiner Methode hervorgehoben wird.

EN

The author elaborates on the difference between conceptual and resonant thinking. According to Hegel there is just one pattern of thinking rather than two competing with each other. The principle of Hegel’s philosophy is predominantly based on  ontic monism ensuing from the theory of self-developing concept. Tracing that development has become possible with the advent of absolute knowledge (along with the rise of  German Idealism). The author argues that this was not adequately presented in S. Žižek’s Less than Nothing. For one, Žižek failed to underline the impact of Spinoza’s philosophy on Hegel. Neither did he clearly mark out the dividing line between Hegelian thinking  and that which does go beyond it. As Žižek sees it  the most important element in Hegel’s method is that what separates rather than what unites, that is understanding and not reason.

Keywords

PL

Hegel; Žižek; myślenie pojęciowe; myślenie rezonujące

DE

Hegel; Žižek; Begriffsdenken; Vernunftdenken

EN

Hegel; Žižek; conceptual thinking; resonant thinking

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2018
• Issue: 26

Dates

published

2018

online

2019-01-22

Contributors

author

Artur Jerzy Jochlik

References

• Harris, Henry. „Hegel’s intellectual development to 1807.” W: The Cambridge Companion to Hegel, red. Frederick Beiser, 45–46. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.
• Harris, Henry. Hegel’s Ladder, I: The Pilgrimage of Reason. Indianapolis: Hackett Publishing Company, 1997.
• Harris, Henry. Hegel’s Ladder, II: The Odyssey of Spirit. Indianapolis: Hackett Publishing Company, 1997.
• Hegel, Georg W. F. Fenomenologia ducha. Tłum. Światosław F. Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2010.
• Hyppolite, Jean. Genesis and Structure of Hegel’s Phenomenology of Spirit. Tłum. Samuel Cherniak i John Heckman. Evanston: Northwestern University Press, 1974.
• Kainz, Howard. Hegel’s Phenomenology, Part I: Analysis and Commentary. Alabama: The University of Alabama Press, 1976.
• Kalkavage, Peter. The Logic of Desire: An Introduction to Hegel’s Phenomenology of Spirit. Philadelphia: Paul Dry Books, 2007.
• Kojève, Alexandre. Wstęp do wykładów o Heglu. Tłum. Światosław F. Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1999.
• Lauer, Quentin. A Reading of Hegel’s Phenomenology of Spirit. New York: Fordham University Press, 1998.
• Leško, Vladimír. Filozofia dziejów filozofii: Silne i słabe modele. Tłum. Bogusław Szubert i Dariusz Bęben. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.
• Loewenberg, Jacob. Hegel’s Phenomenology: Dialogues of the Life of Mind. La Salle: The Open Court Publishing Co., 1965.
• Rockmore, Tom. An Introduction to Hegel’s Phenomenology of Spirit. Berkeley: University of California Press, 1997.
• Žižek, Slavoj. Less Than Nothing: Hegel and the Shadow of Dialectical Materialism. London: Verso, 2012.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2018.26.63-93