Manfreda Sommera filozofia zbierania

• Authors: Witold Nowak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest filozofii Mannfreda Sommera i jego fenomenologii praktyk zbierania. Podstawą koncepcji Sommera jest odróżnienie zbierania ekonomicznego i estetycznego. Zbieranie ekonomiczne ma charakter nierozróżniającej kumulacji. Zbieranie estetyczne jest różnicujące, nakierowane na indywidualne cechy przedmiotu. Przy bliższej analizie pierwsze okazuje się ułomną, niepełną odmianą drugiego. Zbieranie i kolekcjonowanie mają u swego źródła fakt, że człowiek to homo videns – istota, która znajduje najwyższą radość w oglądzie i która pragnie trwać w owym oglądzie na zawsze. Omówienie koncepcji Sommera kończy się zebraniem uwag wobec niej krytycznych.

DE

Der Artikel ist der Philosophie von Manfred Sommer und seiner Phänomenologie der Sammelpraktiken gewidmet. Die Grundlage des Entwurfs von Sommer bildet die Unterscheidung von ökonomischem und ästhetischem Sammeln. Das ökonomische Sammeln hat den Charakter einer nicht unterscheidenden Kumulation. Das ästhetische Sammeln ist differenzierend und auf individuelle Eigenschaften des Gegenstands bezogen. Bei näherer Analyse erweist sich das erste als eine unvollkommene, unvollständige Version des anderen. Dem Sammeln liegt die Tatsache zugrunde, dass der Mensch ein homo videns ist – ein Wesen, das seine höchste Freude in der Betrachtung findet und in dieser Betrachtung für immer verweilen will. Die Darstellung des Entwurfs von Sommer endet mit der Zusammenfassung von konzeptbezogenen kritischen Bemerkungen.

EN

This paper is devoted to the discussion of Mannfred Sommer’s philosophy, particularly his phenomenology of the practice of gathering. Sommer’s conception is underlaid by the distinction between an economical gathering and an aesthetical gathering. Whereas the former can be described as an accumulation that is nondifferential in its nature, the latter is essentially differential – it is directed towards individual features of the object. However, on the closer consideration the economical gathering turns out to be imperfect and incomplete form of the aesthetical gathering. Gathering as well as collecting stem from the fundamental fact that we are homo videns – beings that find the ultimate joy in the activity of seeing. As homo videns we also desire that this activity should last forever. The paper ends with the discussion of the critical remarks upon Sommer’s philosophy.

Keywords

PL

zbieranie; kolekcjonowanie; rzecz; Manfred Sommer

DE

Sammeln; Gegenstand

EN

gathering; collecting; thing

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2020
• Issue: 29

Dates

published

2020

online

2020-08-24

Contributors

author

Witold Nowak

References

• Beinke, Lothar. Sammeln und Sammler. Tönningen: Der Andere Verlag, 2005.
• Belk, Russell. Collecting in a Consumer Society. London: Routledge, 2001.
• Blom, Philipp. Sammelwunder, Sammelwahn. Szenen aus der Geschichte einer Leidenschaft. Frankfurt am Main: Eichborn, 2004.
• Blom, Philipp. To Have and to Hold. An Intimate History of Collectors and Collecting. New York: Overlook Press, 2003.
• Blumenberg, Hans. Prawowitość epoki nowożytnej. Tłum. Tadeusz Zatorski, naukowo opracował Mateusz Falkowski. Warszawa: PWN, 2019.
• Bodei, Remo. O życiu rzeczy. Tłum. Alicja Bielak, przekład przejrzeli i poprawili Mateusz Salwa i Katarzyna Skórska. Łódź: Przypis, 2016.
• Butler, Judith. Zapiski o performatywnej teorii zgromadzeń. Tłum. Joanna Bednarek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.
• Cioran, Emil. Historia i utopia. Tłum. i wstępem opatrzył Marek Bieńczyk. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1997.
• Curran, Sean. On Sexuality – Collecting Everybody’s Experience. Edinburgh: Museum Etc, 2016.
• Delbourgo, James. Collecting the World. Hans Sloane and the Origins of the British Museum. Harvard: Harvard University Press, 2019.
• Edensor, Tim. The Social Life of the Senses: Ordering and Disordering in Modern Sensorium, W: A Cultural History of the Senses, Vol. 6: In the modern age. Red. David Howes, 31–53. London: Bloomsbury Academic, 2014.
• Henaff, Maurice. The Philosopher’s Gift. Reexamining Reciprocity. Tłum. Jean-Louis Morhange. Fordham: Fordham University Press, 2019.
• Jonas, Hans. Zmiana i trwałość. O podstawach rozumienia przeszłości. Tłum. Piotr Domański. Warszawa: IFiS PAN, 1992.
• Kahn, Walther. Arcydzieła. Studia z historii pojęcia. Tłum. Piotr Paszkiewicz. Warszawa: PWN, 1988.
• Kubala, Agata. Filhellenizm a rodząca się nowoczesność. Kolekcja starożytności Eduarda Schauberta w świetle zachodzących zmian. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020.
• Kurowicki, Jan. Dlaczego ozdoba zdobi (wykłady z estetyki i filozofii kultury dla artystów i ekonomistów). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2006.
• Napiórkowski, Marcin. „Co zbierają nasze dzieciaki”, Tygodnik Powszechny 2019, nr 31: 12–16.
• Plunkett, Erin. A Philosophy of the Essay. Scepticism, Experience and Style. London: Bloomsbury Academic, 2019.
• Pomian, Krzysztof. Kolekcjonerstwo i filozofia. Narodziny nowożytnego muzeum. W: Krzysztof Pomian, Drogi kultury europejskiej. Trzy studia, 113–165. Warszawa: IFiS PAN, 1996.
• Pomian, Krzysztof. Zbieracze i osobliwości. Paryż-Wenecja. XVI-XVIII wiek. Tłum. Andrzej Pieńkos. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2012.
• Simmel, Georg. „Ruina. Próba estetyczna”. W: Georg Simmel. Most i drzwi. Eseje wybrane. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz, 169–176. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2006.
• Sommer, Andreas U., Dagmar Winter, Miguel Skirl. Die Hortung. Eine Philosophie des Sammelns. Düsseldorf: Parerga Verlag, 2000.
• Sommer, Manfred. Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia. Tłum. Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2003.
• Stróżewski, Władysław. „O prawdziwości dzieła sztuki. Prawdziwościowa interpretacja dzieła sztuki literackiej”. W: Władysław Stróżewski. Wokół piękna. Szkice z estetyki, 174–198. Kraków: Universitas, 2002.
• Tańczuk, Renata, „Kolekcjonowanie jako doświadczenie haptyczne. Refleksje teoretyczne”, Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej 2015, nr 2: 9–28.
• The Cultures of Collecting. Red. John Elsner, Roger Cardinal. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1994.
• Tricky Design. The Ethics of Things. Red. Tom Fisher, Lorraine Gamman. London: Bloomsbury Academic, 2019.
• W kulturze dotyku? Dotyk i jego reprezentacje w tekstach kultury. Red. Anna Łebkowska, Łukasz Wróblewski, Patrycja Badysiak. Kraków: Nomos, 2017.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2020.29.89-112