Prawosławie a gospodarowanie. Etyka chrześcijańskiego Wschodu jako możliwe źródło niższych wyników gospodarczych krajów z przewagą ludności prawosławnej

• Authors: Jarosław Młynarczyk

Title variants

EN

Orthodoxy and Economy. The Ethics of the Christian East as a Possible Source of Lower Economic Results in Countries with a Majority of Orthodox Population

Abstracts

DE

Der Artikel untersucht die Beziehung zwischen den Gläubigen der orthodoxen Kirchen und ihrer Wahrnehmung des Problems des Wirtschaftens. Der Artikel zielt darauf ab, die verschiedenen Arten des Verständnisses des Konzepts vorzustellen und einander gegenüberzustellen – von der "Ökonomie des Heils" über die asketische Ökonomie (die der "innerweltlichen Askese" von Weber gegenübergestellt wird) bis hin zu den zeitgenössischen Diskussionen zu diesem Thema, sowohl innerhalb der orthodoxen Kirche als auch im Zusammenhang mit den neuesten Wirtschaftsindikatoren. Es wird festgestellt, dass Länder mit einer überwiegend orthodoxen Bevölkerung ein geringeres Bruttoinlandsprodukt (BIP) erwirtschaften. In dem Artikel wird die These formuliert, dass dieser Umstand auf ein in der Orthodoxie verwurzeltes Verständnis der christlichen Ethik zurückzuführen ist. Dieses unterscheidet sich von dem, was das westliche Christentum darunter versteht. Es wird jedoch auch heute noch praktiziert und beeinflusst somit anschaulich menschliche Entscheidungen und Handlungen, die sich direkt und indirekt auf das BIP-Wachstum auswirken.

EN

The purpose of the article is to consider as broadly as possible the relationship between the faithful of the Orthodox Churches and their perception of the problem of economy. It aims to portray together different ways of understanding this concept – from the “economy of salvation,” through the ascetic economy (which is juxtaposed with Weber’s “intra-world asceticism”) to contemporary discussions on this subject both within the Orthodox Church and in relation to the latest economic indicators. It is argued that the current relatively low share of countries with a majority of Orthodox believers in the global GDP is rooted in a different than Western understanding of Christian ethics, and that the tradition of understanding it in this particular way is still alive.

PL

W artykule analizowana jest relacja między wiernymi Kościołów prawosławnych a ich sposobem postrzegania problemu gospodarowania. Artykuł ma na celu prezentację i zestawienie różnych sposobów pojmowania tego pojęcia – od „ekonomii zbawienia”, przez ascetyczne gospodarowanie (które zestawia się z Weberowską „ascezą wewnątrzświatową”) aż po współczesne dyskusje prowadzone na ten temat, zarówno w prawosławiu, jak i w kontekście najnowszych wskaźników ekonomicznych. Zauważa się, że kraje, w których przeważają wyznawcy prawosławia, generują mniejszy Produkt Krajowy Brutto (PKB). W artykule sformułowana zostaje teza, że taki stan rzeczy bierze swój początek z zakorzenionego  w prawosławiu rozumienia etyki chrześcijańskiej. Sposób jej pojmowania jest odmienny od sposobu, w jaki ujmuje ją chrześcijaństwo zachodnie. Jest on jednak nadal praktykowany,  przez co  żywo wpływa na ludzkie decyzje i działania, które pośrednio i bezpośrednio rzutują na wzrost PKB.

Keywords

DE

Orthodoxie; christliche Philosophie; christliche Ethik; Wirtschaft; wirtschaftliche Aktivität

EN

Orthodoxy; philosophy of culture; Christian philosophy; Christian ethics; economy; economic activity

PL

prawosławie; filozofia chrześcijańska; etyka chrześcijańska; gospodarowanie; aktywność ekonomiczna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2023
• Issue: 35
• Pages: 159-180

Dates

published

2023

Contributors

author

Jarosław Młynarczyk

• Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu w Białymstoku

References

• Arystoteles. „Ekonomika”. Tłum. Ludwik Piotrowicz. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie, t. 6. Warszawa: PWN, 2001.
• Arystoteles. Etyka Nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN, 1982.
• Arystoteles. „Polityka”. Tłum. Ludwik Piotrowicz. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie, t. 6. Warszawa: PWN, 2001.
• Chryzostom, Jan. Homilie do Drugiego Listu św. Pawła do Koryntian. Tłum. Antoni Paciorek. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2019.
• Ewagriusz z Pontu. O ośmiu duchach zła. Tłum. Leon Nieścior. Kraków; Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów, 2015.
• Ewagriusz z Pontu. Wybór z traktatu o praktyce (ascetycznej). Tłum. Emilia Kędziorek. Kraków; Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów, 2015.
• Florenski, Paweł. Filar i podpora prawdy. Próba prawosławnej teodycei w dwunastu listach. Tłum. Jacek Chmielewski. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2009.
• Frączyk, Jacek. Zmiany na religijnej mapie świata. Gospodarcza dominacja chrześcijan coraz mniej oczywista, https://businessinsider.com.pl/gospodarka/makroekonomia/zmiany-na-religijnej-mapie-swiata-gospodarcza-dominacja-chrzescijan-coraz-mniej/w59xxfn (dostęp: 17.12.2022).
• Hagioryta, Gabriel. Żywot i pisma świętego Bazylego Wielkiego. Białystok: Wydawnictwo Orthdruk, 2001.
• Janik, Mariusz. „Austriacka szkoła ekonomii i jej przedstawiciele”. Roczniki ekonomii i zarządzania 42, nr 2 (2014): 43–75.
• Jasiński, Andrzej. „Rok jubileuszowy w tradycji biblijnej”. Scriptura Sacra 2017, nr 21: 43–52.
• Kuźma, Andrzej. Czym jest ekonomia zbawienia w prawosławiu?. https://www.cerkiew.pl/zapytaj/?p=2337 (dostęp: 6.12.2021).
• Ładykowska, Agata. „Prawosławie, ekonomia i Weber. Związki nieoczywiste”. Etnografia Polska LXI, nr 1-2 (2017): 105–124.
• Ozorowski, Edward. „»Ekonomia« w dialogu ekumenicznym (Uwagi na marginesie książki: Jerome Kotsonis, Problemes de l ’economie ecclesiastique, Gembloux 1971, Duculot, ss. XIII, 219)”. Studia Theologica Varsaviensia 11, nr 2 (1973): 315–322.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Warszawa-Poznań: Pallottinum, 2000.
• Rachimov, David, Sergey Ivanov. „Teologiczna ocena gospodarki lub Ekonomika oczami prawosławnego teologa”. Elpis 2017, nr 19: 217–222.
• Rakhimov, David. „Biblijna koncepcja wahań koniunkturalnych w gospodarce człowieka”. Elpis 2021, nr 23: 47–53.
• Rakhimov David. „Teologia w podejmowaniu decyzji zarządczych”. Elpis 2021, nr 23: 41–46.
• Szestow, Lew. Potestas clavium (Władza kluczy). Tłum. Jacek Chmielewski. Kęty: Antyk, 2005.
• Weber, Max. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Tłum. Jan Miziński. Lublin: Test, 1994.
• Zawojska, Teresa. „Arystotelesowska koncepcja człowieka podstawą racjonalnej działalności gospodarczej”. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 2017, nr 117: 5–18.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2023.35.159-180

Biblioteka Nauki

31231895