Nawyki żywieniowe a otyłość dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym

• Authors: Ewa Sosnowska-Bielicz , Joanna Wrótniak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Otyłość nazywana jest epidemią XXI wieku, obserwuje się globalny wzrost otyłości u ludzi bez względu na ich wiek. Zarówno lekarze jak i media alarmują, że zjawisko otyłości jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, gdyż zwiększa ryzyko występowania problemów fizycznych i emocjonalnych. Wiele badań wskazuje na to, że otyłe dzieci wyrastają na otyłych dorosłych, czego konsekwencją jest większe prawdopodobieństwo wystąpienia chorób dietozależnych,jak choroby układu krążenia, cukrzyca, osteoporoza, nadmiar masy ciała, nowotwory przewodu pokarmowego, niedokrwistość żywieniowa z niedoboru żelaza, próchnica zębów itp. Szybkie tempo życia, bogata oferta gotowych dań oraz spadek aktywności fizycznej kształtują niezdrowy styl życia (złe nawyki żywieniowe i bierne formy spędzania wolnego czasu). Utrwalone w dzieciństwie wadliwe nawyki żywieniowe powodują kształtowanie niekorzystnych modeli żywienia u dzieci, które kontynuowane są w dorosłym życiu. Ponieważ nie mamy możliwości manipulowania czynnikiem genetycznym (jednym z przyczyn otyłości), pedagodzy, lekarze, specjaliści zajmujący się otyłością dzieci koncertują się na profilaktyce w zakresie edukacji zdrowotnej. W szczególności budowaniu świadomości właściwych nawyków żywieniowych i zdrowego stylu życia.

EN

Obesity is called an epidemic of the 21st century; we can observe a global rise in obesity among people regardless of their age. Both doctors and the media alert that the phenomenon of obesityis particularly dangerous for pre‑school children and young students because it increases the risk of physical and emotional problems. Many researchers point that obese children become obese adultswhich results in a stronger probability of diet‑related diseases such as cardiovascular diseases, diabetes, osteoporosis, excessive body weight, cancer of the gastrointestinal tract, anemia due to a lack of iron, tooth decay, etc. Fast pace of life, a wide variety of ready‑made foods and the decrease in physical activity lead to unhealthy lifestyle (unhealthy eating habits and passive ways of spending free time). Eating habits which were solidified in childhood lead to the creation of detrimental patterns of eatingwhich are copied in adulthood. Since we do not have the possibility of modifying the genetic factor, which is one of the causes of obesity, teachers, doctors and specialists dealing with obesity among children concentrate on prevention in health education, and in particular on shaping the awarenessof healthy eating habits and lifestyle.

Keywords

PL

nawyki żywieniowe; otyłość; spadek aktywności fizycznej; dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym; edukacja zdrowotna; zdrowie

EN

eating habits; obesity; decrease in physical activity among pre‑ school and early‑ school children; health education; health

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2013
• Volume: 32

Dates

published

2013

online

2015-07-09

Contributors

author

Ewa Sosnowska-Bielicz

author

Joanna Wrótniak

References

• Babbie E. (2007). Badania społeczne w praktyce. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Charzewska J., Bergman P., Kaczanowski K., Piechaczek H. (2006). Otyłość epidemią XXI wieku. Wyd Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawa.
• Chrzanowska M., Gołąb S., Żarów R., Sobiecki J., Matusik S. (2002). Trendy w otłuszczaniu ciała oraz występowanie nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży Krakowa w ostatnim trzydziestoleciu. „Pediatria Polska”, nr 2.
• Felińczak A., Hama F. (2011). Występowanie zjawiska nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży we Wrocławi. „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne”, nr 1 (1).
• Fichna P., Skowrońska B. (2008). Family Medicine & Primary Care Review, nr 10 (2).
• Gronowska‑Senger A.(2007). Żywienie, styl życia a zdrowie Polaków. „Żywienie Człowieka i Metabolizm, nr 34.
• Izdebski P., Rucińska‑Niesyn A. (2011). Psychologiczne uwarunkowania otyłości u dzieci – rola rodziny. W: E. Golińska, L. Bielawska‑Batorowicz. Rodzina i praca w warunkach kryzysu.
• Wyd Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Jarosz M., Rychlik E. (2010). Epidemia otyłości – jaka przyszłość nas czeka? „Gastroenterologia Polska”, nr 17 (1).
• Kołodziej K, Piaseczna‑Piotrowska A, Strzelczyk J. (2010). Uwarunkowania środowiskowe oraz rodzinne występowania otyłości u dzieci. „Polski Merkuriusz Lekarski”, Wyd. Medpress,
• Warszawa.
• Kulińska‑ Szukalska K., Chlebna‑ Sokół D. (2011). Styl życia a występowanie otyłości w badanej grupie dzieci łódzkich, „Przegląd Pediatryczny”, vol. 41, nr 4.
• Lange A., Starostecka A., Graliński S. G. (2001). Otyłość dziecięca. „Klinika Pediatryczna”, nr 2.
• Malczewska M., Dembińska‑Kieć A., Malec K. (2010). Rola czynników genetycznych w rozwoju otyłości. Społeczne i fizjologiczne aspekty nadwagi i otyłości u ludzi. Wyd Polska
• Akademia Umiejętności, Kraków.
• Mastalerz‑Migas A., Danecka M., Zywar K. (2009). Wiedza na temat prowadzenia prozdrowotnego stylu życia w rodzinach dzieci przedszkolnych oraz jej zastosowanie w praktyce.
• „Family Medicine & Primary Care Review”, nr 11(3).
• Mazur A. (2009). Dynamika i czynniki ryzyka występowania nadwagi i otyłości u dzieci w wieku szkolnym. Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Mazur A. (2011). Epidemiologia nadwagi i otyłości u dzieci na świecie, w Europie i w Polsce, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, Rzeszów.
• Oblacińska A., Tabak I. (2006). Jak pomóc otyłemu nastolatkowi? Rola pielęgniarki szkolnej i nauczyciela wychowania fizycznego we wspieraniu młodzieży z nadwagą i otyłością. Poradnik dla pielęgniarek szkolnych i nauczycieli wychowania fizycznego w gimnazjach, Warszawa.
• Pałasiński M. (2010). Społeczne i fizjologiczne aspekty nadwagi i otyłości u ludzi. Wyd Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Pieszko‑Klejnowska M., Stankiewicz M. (2007). Ocena sposobu odżywiania się gimnazjalnej młodzieży zamieszkującej wieś i miasto. „Pediatria Współczesna”, nr 9, 1.
• Rogalska‑Niedżwiedż M., Charzewska J., Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Chabros E., Fabiszewska J., Zacharewicz E. (2006). Otyłość i nadwaga u dzieci czteroletnich, W: Otyłość
• epidemią XXI wieku, Wyd. Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Warszawa.
• Roszko‑Kirpsza I., Olejnik B. J., Zalewska M., Marcinkiewicz S., Maciorkowska E. (2011).
• Wybrane nawyki żywieniowe a stan odżywienia dzieci i młodzieży regionu Podlasia. „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 92 (4).
• Sikorska‑Wiśniewska G. (2007). Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”, nr 6 (55).
• Stankiewicz M, Pęgiel‑Kamrat J. (2006). Styl żywienia dzieci przedszkolnych w opinii ich rodziców. „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 87 (4).
• Stankiewicz M., Pieszko M., Śliwińska A., Małgorzewicz S., Wierucki Ł., T. Zdrojewski, Wyrzykowski B., Łysiak‑
• Szydłowska W. (2010). Występowanie nadwagi i otyłości oraz wiedza i zachowania zdrowotne dzieci i młodzieży małych miast i wsi – wyniki badania Polskiego Projektu 400 Miast, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii”, t. 6, nr 2.
• Szadkowska A., Bodalski J. (2003). Otyłość u dzieci i młodzieży. „Przew. Lek.”, nr 9, 54–58.
• Szaflarska‑Szczepanik A, Wika L, Maćkowska M. (2001). Analiza jakości żywienia w ocenie dzieci szkolnych z województwa kujawsko‑pomorskiego. „Przegląd Pediatryczny”, nr 31.
• Szponar L., Sekuła W., Rychlik E. (2003). Badania indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie,
• Warszawa.
• Wądołowska L. (2009). Przyczyny zaburzeń zdrowia o podłożu żywieniowym na świecie. W: J. Gawęcki, W. Roszkowski (red.) Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Wyd. Nauk
• PWN, Warszawa.
• Wojtyniak B., Goryński P. (2008). Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa.
• Woynarowska B. (1995). Sprawność i wydolność fizyczna dzieci i młodzieży z otyłością prostą. W: A. Oblacińska, B. Woynarowska (red.). Otyłość –jak leczyć i wspierać dzieci i młodzież,
• Instytut Matki i Dziecka, Warszawa.
• Zimna‑Walendzik E., Kolmaga A., Tafalska E. (2009). Styl życia– aktywność fizyczna, preferencje żywieniowe dzieci kończących szkołę podstawową. „Żywność Nauka Technologia Jakość”, nr 4.
• Żuchelkowska K, Wojciechowska K. (2000). Promocja zdrowia w edukacji dzieci przedszkolnych. Wyd. Margrafsen, Bydgoszcz.
• Źródła internetowe
• GUS – Główny Urząd Statystyczny (2011). Stan zdrowia ludności Polski 2009r., Warszawa
• http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/ZO_stan_zdrowia_2009.pdf).
• http://ec.europa.eu/research/leaflets/combating_obesity/article_2767_pl.html
• http://www. ptbo.slam.katowice.pl
• http://www.men.gov.pl/index.php?option = com_content&view = article&id = 2081&Itemid
• = 293

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2013.32.0.147