Poczucie koherencji dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną

• Authors: Anna Wiatrowska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem pracy było określenie poziomu poczucia koherencji (SOC) dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną z wykorzystaniem Kwestionariusza Orientacji Życiowej A. Antonovsky’ego SOC-29 (The Sense of Coherence Questionnaire – SOC). Skala składa się z 29 pozycji i pozwala oszacować ogólne poczucie koherencji oraz trzy jego komponenty: zrozumiałość, zaradność i sensowność. Przebadano 40 dziewcząt z rozpoznaniem anoreksja psychiczna oraz 40 dziewcząt z rozpoznaniem bulimia psychiczna, według kryterium DSM‑IV, tworzących podstawową grupę badawczą. Dla porównania przebadano też grupę składającą się z dziewcząt bez zaburzeń odżywiania. Dziewczęta z zaburzeniami odżywiania wykazały zdecydowanie niższe poczucie koherencji (SOC) oraz jej składowych, co nie sprzyja zachowaniom prozdrowotnym, a tym samym może powodować pogorszenie stanu zdrowia i utrudniać proces leczenia. Najniższą wartość u dziewcząt z zaburzeniami odżywiania osiągnęła składowa sensowność, która wyraża emocjonalno‑motywacyjną stronę poczucia koherencji. Nie stwierdzono różnic w natężeniu składowych poczucia koherencji w podgrupach dziewcząt z zaburzeniami odżywiania, co oznacza, że dziewczęta z anoreksją i bulimią psychiczną charakteryzowały sięzbliżonymi zasobami odpornościowymi i możliwościami adaptacyjnymi.

EN

The main aim of researches was designation the level of sense of coherence (SOC) of women with anorexia and bulimia, by using Questionnaire of Life Orientated A. Antonovsky SOC – 29 (TheSense of Coherence Questionnaire – SOC). This scale consist with 29 position and give the possibility to estimate sense of coherence and its three components: understanding, resourcefulness and sensibility. The analyses was made by group of 40 women with anorexia, 40 women with bulimia (DSM – IV criteria) and 40 women without any bad eating habits. Women with bad eating habits have a lover sense of coherence (SOC) and its components, which is not good for pro‑health behaviors and can made worst health and disturb the process of treatment. The lover value in the group of women with bad eating habits gets sensibility, which shows emotional and motivational part of sense of coherence. There are not any differences in components of sense of coherence between women with anorexia and bulimia, which shows that all women from this groups have similar resources in area of resistance and adaptation capability.

Keywords

PL

poczucie koherencji (SOC); anoreksja psychiczna; bulimia psychiczna

EN

sense of coherence; anorexia; bulimia

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2013
• Volume: 32

Dates

published

2013

online

2015-07-09

Contributors

author

Anna Wiatrowska

References

• Abraham S., Llevelyn-Jones D. (2004). Bulimia i anoreksja. Zaburzenia odżywiania. Prószyński i S‑ ka, Warszawa.
• Antonovsky A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować? Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
• Bażyńska K., Bronowska Z., Namysłowska I., Żachowski C. (2002). Poczucie koherencji (SOC) u pacjentów psychiatrycznych oddziału młodzieżowego, „Psychiatria Polska”, 36,1, 121–131.
• Brytek‑Matera A. (2008). Obraz ciała‑obraz siebie. Wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym. Difin, Warszawa.
• Cieciuch J. (2010). Nadzieja jako moderator związku poczucia koherencji z preferencjami wartości. „Kwartalnik Naukowy”, 2, 2, 25–38.
• Dolińska‑Zygmunt Z. (1996). Elementy psychologii zdrowia. Wydaw. Uniw. Wrocławskiego, Wrocław.
• Dudek B., Koniarek L. (1996). Poczucie koherencji a postrzeganie relacji między warunkami pracy, stresem i samooceną stanu zdrowia. „Alkoholizm i Narkomania”, nr 1, 22, 65‑74.
• Dunajska A., Sobieszańska S., Rabe‑Jabłońska J. (2002). Psychoterapia pacjentów z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego. Podstawy teoretyczne, cele, metody. „Psychiatria
• i Psychologia Kliniczna Dzieci i Młodzieży”, 1, 2, 154–167.
• Engelhard I.M, van den Hout M.A., Vlaeyen J.W. (2003). The sense of coherence in early pregnancy and crisis support and posttraumatic stress after pregnancy loss: a prospective
• study. Behav. Med. 29, 80–84.
• Heszen‑Niejodek I. (1997). Psychologia zdrowia jako dziedzina badań i zastosowań praktycznych. W: I. Heszen‑Niejodek,
• H. Sęk (red.) Psychologia zdrowia: praca zbiorowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jablow M. M. (1993). Na bakier z jedzeniem. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Koniarek J., Dudek B., Makowska Z. (1993). Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky`ego, „Przegląd Psychologiczny”, XXXVI, 4, 491–502.
• Kowalczuk M. (2008). Pedagogiczna diagnoza i profilaktyka zaburzeń odżywiania się u młodzieży szkolnej. „Impuls”, Kraków.
• Kreipe R. E., Dukarm C. P. (2000). Zaburzenia łaknienia u młodzieży i starszych dzieci. „Pediatria po Dyplomie”, 4/3, 11–27.
• Kurowska K. (2005). Rola poczucia koherencji i zachowań zdrowotnych przewlekle chorych. „Zdrowie Publiczne”, 5, 385–390.
• Minuchin S., Rosman B., Baker L. (1978). Psychosomatic families: Anorexia nervosa in Context. Harvard University Press, Cambridge. ]
• Popielarska M., Suffczyńska‑Kotowska M. (2000). Zaburzenia w odżywianiu się. W: A. Popielarska, M. Popielarska (red.) Psychiatria wieku rozwojowego. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa.
• Selvini‑Palazzoli M. (1978). Self‑starvation: from individual to family therapy in the treatment of anorexia nervosa. Jason Aronson, New York.
• Pasikowski T. (2000). Stres i zdrowie. Podejście alutogenetyczne. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Rabe‑Jabłońska J., Pawełczyk T., Żechowski C., Jarema M. (2008). Standardy leczenia zaburzeń odżywiania. „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, 8, 1, 20–40.
• Rajewski A. (2003). Zaburzenia odżywiania się. „Przewodnik Lekarza”, 6, 110–115.
• Sala P., Simon W. (2011). Nasilenie ogólnych objawów psychopatologicznych, czynników motywacyjnych oraz poczucia koherencji u chorych z rozpoznaniem anoreksji i bulimii
• psychicznej. „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 20,3, 185–191.
• Sęk H., Ścigała I. (1996). Stres i radzenie sobie w modelu salutogenetycznym. W: I. Heszen--Niejodek, Z. Ratajczak (red.) Człowiek w sytuacji stresu. Wydawnictwo UŚ, Katowice.
• Sęk H. (2001). Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji W: H. Sęk, T. Pasikowski (red.). Zdrowie – Stres – Zasoby. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Sheridan ChL, Radmacher SA (1998). Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Wydawnictwo Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa.
• Snekkevik H., Anke A.G., Stanghelle J.K., Fugl‑Meyer
• A.R. (2003). Is sense of coherence stable after multiple trauma? Clin. Rehabil., 17, 443–453.
• Starzomska M. (2006). Anoreksja. Trudne pytania. Impuls Oficyna Wydawnicza, Kraków.
• Tokarski J. (1980). Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Tomaszewicz‑Libudzic C., Jagielska G., Komender J. (2000). Ostre powikłania somatyczne w przebiegu jadłowstrętu psychicznego. „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, 2, 1, 6–18.
• Woronowicz T. B. (2009). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia. Wydaw. Edukacyjne PARPAMEDIA, Warszawa.
• Wycisk J., Ziółkowska B. (2010). Młodzież przeciwko sobie. Zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia – jak pomóc nastolatkom w szkole. Difin SA, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2013.32.0.276