Uczone kobiety starożytnego chrześcijaństwa

• Authors: Anna Z. Zamorzanka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono sylwetki chrześcijanek żyjących między II/III a V w. Są to Perpetua, Makryna, Marcela wraz ze zgromadzonymi wokół niej kobietami oraz Egeria, Proba, Eudokia i Eucheria. Wykazano, iż – w przeciwieństwie do kobiet żyjących w czasach pogańskich – przedmiotem ich umysłowej aktywności były przede wszystkim sprawy związane z wiarą. Dlatego też koncentrowały się na studiowaniu Pisma Świętego, nauce języków biblijnych, zwiedzaniu miejsc związanych z Biblią, kontemplacji spraw boskich (mistyka). Autorka stwierdza, iż ich przykład przeczy mitowi milczącej i pokornej chrześcijanki.

EN

The article presents Five Christian women who lived in the 1st, 2nd and 5th centuries. They are Perpethua, Macrina, and Marcela together with women that gathered around them and also Aegeria, Proba, Eudokia and Eucheria. The author shows that contrary to women living in pagan times, the aim of their intellectual activity were most of all matters concerning faith. That is why they concentrated on reading and studying the Bible, and contemplation of divine nature.

Keywords

PL

starożytne chrześcijaństwo; kobieta; edukacja religijna

EN

christianity; woman; religious education

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2015
• Volume: 34
• Issue: 1

Dates

published

2015

online

2015-09-07

Contributors

author

Anna Z. Zamorzanka

References

• Źródła
• Beck C. I. M. I. (red.) (1936). Passio SS. Perpetuae et Felicitatis, t. 1. Nijmegen. Zawiera równolegle tekst grecki i łaciński (przekł. pol.: Michalski M. (1974). Antologia literatury wczesnochrześcijańskiej, t. 2. Warszawa, s. 138–142 (fragmenty); Malinowski A. (1991). Męczennicy, s. 247–268.
• Bevegni C. (red.) (1982). Eudociae Augustae Martyrium S. Cypriani. „Prometheus”, s. 249–62.
• Franceschini A., Weber R. (red.) (1965). Itineraria et alia geographica, Turnhout (Corpus Christianorum, Series Latina, 175), s. 92–103 (Przekł. pol.: Św. Hieronim. (1970). O znakomitych mężach. Eteria, Pielgrzymka do miejsc świętych. Tłum. W. Szołdrski. Oprac. A. Bogucki. Warszawa, s. 167–227.
• Gregorius Nyssenus. Dialogus de anima et resurectione. W: Patrologiae cursus completus. Series Greaca (= PG), t. 46. J. P. Migne (red.). [Paryż] 1859, kol. 12–160 (Przekł. pol.: Dialog z siostrą Makryną o duszy i zmartwychwstaniu. W: Grzegorz z Nyssy, Wybór pism. tłum. W. Kania, wstęp i oprac. E. Stanula).
• Gregorius Nyssenus. Vita s. Macrinae. W: Grégoire de Nysse, Vie de sainte Macrine. P. Maraval (red.). Sources Chrétiennes 178, Paris 1971 (Przekł. pol.: Życie św. Makryny. Tłum. W. Kania, „Analecta Cracoviensia” 197, 13, s. 383–404).
• Homeyer H. (1979). Dichterinnen des Altertums und des frühen Mittelalters. Paderborn, s. 185–187.
• Migne J. P. (red.). Patrologiae cursus completus. Series Latina, t. 22. [Paryż] 1859, kol. 325–1224; zawiera listy Hieronima: 1–150 (przekł. pol.: Św. Hieronim (1952–1954). Listy. Tłum. J. Czuj, t. 1–3, Warszawa).
• Schenkl C. (red.) (1887). Cento Probae, Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, t. 16. Nova series, t. 1: Poetae Christiani minores, pars 1. Vindobonae.
• Opracowania
• Beaucamp J. (1990). Le statut de la femme à Byzance (4e-7e s.), t. 1. Paris.
• Cardman F. (2001). Whose Life Is It? The Vita Vita Macrinae of Gregory of Nyssa. „Studia Patristica” 37, s. 33–50.
• Clark E. A., Hatch D. F. (1981). Jesus as Hero is the Vergilian „Cento” of Faltonia, Betitia Proba. „Vergilius”, 27, s. 31–39.
• Dybała J. (2012). Ideał kobiety w pismach kapadockich Ojców Kościoła i Jana Chryzostoma. Łódź (Byzantina Lodziensia 14).
• Dybała J. Makryna Młodsza, czyli kto? Postać świętej w pismach Grzegorza z Nyssy. „Przegląd Nauk Humanistycznych” 10, s. 24–50.
• Giannarelli E. (1989). La tipologia femminile nella biografia e nell’autobiografia cristiana del IVo. Roma.
• Starowieyski M. (1999). Kobieta w starożytności chrześcijańskiej. W: A. Gąsiorowski (red.). Kobieta w kulturze średniowiecznej Europy. Poznań, s. 23–39.
• Longosz S. (2007). Hieronim jako duchowy moderator klubu chrześcijańskich arystokratek na Awentynie. W: S. Sojka, J. Stali (red.). Przebóstwiać to co ludzkie. Tarnów, s. 505–525.
• Mara M. G. (1989). La donna nella tradizione patristica: fra ideologia e storia. „Scala” 43, s. 162–175.
• Myszor W. (1999/2000). Europa pierwotne chrześcijaństwo. Idee i życie społeczne chrześcijan (II i III wiek). Warszawa.
• Osiek C. (2012). The Education of Girls in Early Christian Ascetic Taditions. „Studies in Religion” 41, s. 401–407.
• Ostrowska D. (1997). Wizerunek kobiety w pismach Ojców Kościoła. W: J. Brach-Cajna. Białystok (red.). Od kobiety do mężczyzny i z powrotem. Rozważania o płci w kulturze, s. 53–75.
• Peterson J. M. (1994). The Education of Girls in Fourth-century Rome. W: D. Wood (red.). The Church and Childhood. Oxford, s. 29–37.
• Pettersen A. (1987). Perpetua: Prisoner of Concience, „Vigiliae Christianae” 41, s. 139–153.
• Phister J. E. (1964). A Biographical note. The Brothers and Sisters of St. Gregory of Nyssa. „Vigiliae Christianae” 13, s. 108–113.
• Skibiński T. (1999). Mniszki i egzegetki – kobieta a Pismo Święte w świetle korespondencji św. Hieronima. W: Kobieta w starożytności chrześcijańskiej. „Studia Antiquitatis Christianae” 14, s. 83–91.
• Starowieyski M. (1978). Itinerarium Egeriae. „Meander” 33, s. 93–108, 133–145.
• Stępniewska A. (2015). Żeński klub inteligencji chrześcijańskiej na rzymskim Awentynie w IV w. W: Matki Ojców Kościoła. Lublin, s. 91–136.
• Strzelczyk J. (2007). Pióro w wątłych dłoniach, t. 1: O twórczości kobiet w dawnych wiekach. Początki (od Safony do Hroswity, Poznań.
• Testard M. (1996). Les dames de l’Aventin, disciples de Saint Jérôme. „Bulletin de la société nationale des antiquaires de France”, s. 39–63.
• Twardowska K. (2009). Męczeństwo św. Cypriana autorstwa cesarzowej Atenais Eudokii. „Nowy Filomata” 13, s. 301–307.
• Wipszycka E. (1991). Prześladowanie w państwie rzymskim. W: E. Wipszycka, M. Starowieyski (red.). Męczennicy, t. 9: Ojcowie Żywi. Warszawa, s. 15–83.
• Wiśniewski R. (2000). Makryna albo o poszukiwaniu taumaturgii kobiecej. „U Schyłku Starożytności. Studia Źródłoznawcze” 3, s. 309–311.
• Wypustek A. (1997). Sen, walka, męczeństwo. Uwagi na temat interpretacji agonu w wizji Perpetuy (203 r.). „Acta Universitatis Wratislaviensis. Antiquitas” 23, s. 103–123.
• Zmorzanka A. Z. (2002). Kobieta – uczennica i nauczycielka w przekazach gnostyckich, „Vox Patrum” 22, t. 42–43.
• Zmorzanka A. Z. (2009). Wychowanie dziewcząt w nauczaniu Jana Chryzostoma. „Vox Patrum” 29, t. 53–54.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2015.34.1.47