Reforma systemu pieczy zastępczej. Założenia, rzeczywistość, perspektywy

• Authors: Andrzej Chudnicki
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of the article is to present changes that underwent in the twenty-first century in the Polish institutional child care system. The author discusses changes in educational care facilities in respect of worldwide tendencies in the field of transformation from institutional care to the care provided at a local community level. The article shows the effects of current legal and organizational solutions. Lack of effective solutions in the sphere of social policy which causes the increasing numbers of the juveniles in the custody of the courts is shown as a cause of the constant (not diminishing) need for institutional care. The article also suggests a different organization of the institutional foster care system which includes, first of all, the needs of children placed in it.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zmian, które zaszły w XXI wieku w polskim systemie instytucjonalnej opieki nad dzieckiem. Omówione  w kontekście ogólnoświatowych tendencji w zakresie przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności. Wskazane zostały skutki dotychczasowych rozwiązań prawnych i organizacyjnych. Jako przyczynę niezmniejszającego się zapotrzebowania na opiekę instytucjonalną wskazano brak skutecznych rozwiązań w zakresie polityki społecznej, powodujący wzrost liczby małoletnich pod opieką sądów. Zaproponowana została również inna niż dotychczasowa organizacja instytucjonalnej pieczy zastępczej, uwzględniająca przede wszystkim potrzeby dzieci.

Keywords

EN

juvenile, foster care, educational care facilities

PL

małoletni; piecza zastępcza; placówki opiekuńczo-wychowawcze

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-05-10

Contributors

author

Andrzej Chudnicki

References

• Aderibigbe Y. A., 1997, Deinstitutionalization and criminalization: tinkering in the interstices. “Forensic Science International”, 85(2), 127−134.
• Andrzejewski M., 2009, O (nie)zamykaniu domów dziecka. „Archiwum Kryminologii”, t. XXIX–XXX.
• Bonta J., Andrews D. A., 2007, Risk-need-responsivity model for offender assessment and rehabilitation. “Rehabilitation” 6, 1−22.
• Baldry E., 2009, Prisons and vulnerable persons: Institutions and patriarchy. Australia and New Zealand Critical Criminology Conference 2009: Conference Proceedings, s. 18−30, opublikowano: https://www.researchgate.net/profile/Alex_Steel/publication/43128227_Bail_in_Australia_legislative_introduction_and_amendment_since_1970/links/0deec5267bca9afa80000000.pdf#page=18 [dostęp: 11.10.2015].
• Browne K., Hamilton-Giachritsis C., Johnson R., Ostergren M., 2006, Overuse of institutional care for children in Europe. “British Medical Journal” 332(7539), 485–487.
• Browne K. D., Hamilton-Giachritsis C. E., Johnson R., Ostergren M., Leth I., Agathonos H., Anaut M., Herczog M., Keller-Hamela M., Klimackova A., Stan V., Zeytinoglu S., 2005, A European Survey of the number and characteristics of children less than three in residential care at risk of harm. “Adoption and Fostering”, 29(4), 1−12.
• Chudnicki A., Maciejewska R., 2013, Analiza funkcjonowania placówek opiekuńczo--wychowawczych na terenie województwa podkarpackiego w ramach projektu „Nawigator zdobywców przyszłości”. Lublin.
• Czeredrecka B., 1997, Dom dziecka. W: J. Brągiel, S. Badora (red.), Formy pracy opiekuńczo-wychowawczej. Częstochowa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
• Czyż E., 2000, Stan przestrzegania prawa wychowanków domów dziecka. Warszawa.
• Decision of the European Parliament and of the Council of 24 January 2000 adopting a programme of Community action (the Daphne programme) (2000 to 2003) on preventive measures to fight violence against children, young persons and women, No 293/2000/EC.
• Durasiewicz A., 2013, Rola flexicurity w godzeniu życia zawodowego z rodzinnym. „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 15, 18−37.
• Europejska Grupa Ekspertów ds. Przejścia od Opieki Instytucjonalnej do Opieki świadczonej na poziomie Lokalnych Społeczności, 2012, Ogólnoeuropejskie wytyczne dotyczące przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności. Bruksela.
• Grobel S., 2014, Władza rodzicielska. W: J. M. Łukasiewicz, S. Grobel, R. Łukasiewicz, J. Wiktor (red.), Instytucje prawa rodzinnego. Warszawa, Wolters Kluwer.
• Gudbrandsson B., 2006, Dzieci w instytucjach opiekuńczych: zapobieganie instytucjonalizacji i alternatywne formy opieki w krajach europejskich, tłum. A. Nowak. „Dziecko Krzywdzone”, nr 17.
• GUS, 2014, Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2013. Warszawa.
• Hrynkiewicz J., 2006, Odrzuceni. Analiza procesu umieszczania dzieci w placówkach opieki. Warszawa, Fundacja Instytutu Spraw Publicznych.
• Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2012 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2013, poz. 135, z późn. zm.).
• Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2013 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2014, poz. 135, z późn. zm.).
• Kaniowska T., 2011, Analiza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii. Warszawa, ORE, opublikowano: https://www.ore.edu.pl/materiay-do-pobrania-28973/category/30-analizy-i-raporty?download=389:analiza-zasadnoci-umieszczanianieletnich-w-mow-i-mos. [dostęp: 13.09.2014].
• Kelm A., 2000, Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej. Warszawa, Żak.
• Kolankiewicz M., Rożen M., 2011, Dzieci poza rodziną. „Dziecko Krzywdzone”, t. 10, nr 3, opublikowane: http://fdn.pl/nr-3362011-dzieci-sie-licza-informacje-o-stanie-zagrozenia-bezpieczenstwa-i-rozwoju-dzieci-w-polsce [dostęp: 13.09.2014].
• Kotowska I., 2014, Uwarunkowania zachowań prokreacyjnych. W: I. Kotowska (red.), Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013. Warszawa, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, opublikowano: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty_tematyczne/Niska_dzietnosc_w_Polsce.pdf [dostęp: 10.09.2015].
• Kozdrowicz E., 1998, System opieki nad dzieckiem opuszczonym. W: M. Kolankiewicz (red.), Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki. Warszawa, WSiP.
• Kudlińska I., 2011, Społeczne konstruowanie roli (złej) matki – na przykładzie badań nad bezradnością opiekuńczo-wychowawczą. „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, nr 39.
• Laskowski A., 2007, Centralny system kierowania nieletnich do placówek resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 2.
• Looman J., Abracen J., 2013, The Risk Need Responsivity Model of Offender Rehabilitation: Is There Really a Need For a Paradigm Shift?. “International Journal of Behavioral Consultation & Therapy”, 8(3).
• Marzec Holka K., 1999, Nieletni przestępcy czynów karalnych przeciwko zdrowiu i życiu. W: H. Machel, K. Wszeborowki (red.), Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk dewiacyjnych wśród młodzieży w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Ministerstwo Sprawiedliwości, 2014, Rocznik statystyczny sądownictwa powszechnego i wojskowego 2009–2013, Warszawa.
• Najwyższa Izba Kontroli, 2012, Funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz ich współdziałanie z innymi instytucjami na rzecz powrotu dzieci do wychowania w rodzinie. Warszawa.
• Polkowski T., 1999, Standardy usług opiekuńczo-wychowawczych. Warszawa.
• Power A., 2011, Active Citizenship & Disability: Learning Lessons in Transforming Support for Persons with Disabilities. Galway, National University of Ireland Galway.
• Rejzner A., 2013, Polityka społeczna wobec dziecka i rodziny problemowej. W: B. Jezierska, A. Rejzner, P. Szczepaniak, A. Szecówka (red.), Profilaktyka społeczna i resocjalizacja w nurtach inkluzji. Doświadczenia, problemy, perspektywy międzynarodowe. Warszawa, Uniwersytet Warszawski. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, 17−31.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 września 2000 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. 2000 Nr 80, poz. 900).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. 2007 Nr 201, poz. 1455).
• Stańdo-Kawecka B., 2007, Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności. Warszawa, Wolters Kluwer.
• Stańdo-Kawecka B., 2009, Przestępczość nieletnich w latach 1990–2007 i problemy resocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw. W: J. Szymańczak (red.), Dzieci z grup ryzyka. „Studia Biura Analiz Sejmowych”, nr 1 (17).
• Stańdo-Kawecka B., 2010, O koncepcji resocjalizacji w polskiej literaturze naukowej polemicznie. „Probacja”, nr 1.
• Stańdo-Kawecka B., 2013, Wykonywanie kary pozbawienia wolności z perspektywy współczesnej penologii. W: P. Szczepaniak (red.), Polski system penitencjarny: ujęcie integralno-kulturowe. Warszawa, Centralny Zarząd Służby Więziennej Ministerstwa Sprawiedliwości.
• Szarfenberg R., 2011, Interwencja rodzinna i piecza zastępcza – pomiędzy mediami, polityką i dowodami. W: D. Trawkowska (red.), Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę. Toruń, Wydawnictwo Akapit.
• Trawkowska D., 2010, Dokąd zmierzamy? Socjologiczna analiza działań podejmowanych wobec rodzin wieloproblemowych przez pomoc społeczną. „Teologia i Moralność”, t. 7, 33−44.
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2005 Nr 180, poz. 1493).
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2011 Nr 149, poz. 887).
• Wagner I., 1997, Sieroctwo społeczne – przyczyny, następstwa, formy kompensacji. Częstochowa.
• Założenia projektu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nad dzieckiem, 2009, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, opublikowano: http://www.mpips.gov.pl/userfiles/File/Departament%20Swiadczen%20Rodzinnych/A%20opieka%20zastepcza/zalozenia%20po%20RM%2030.06.pdf [dostęp 04.11.2015].

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.2.177