Diagnoza pozytywna w działalności pedagoga resocjalizacyjnego – założenia teoretyczne i metodologiczne identyfikacji zaburzeń w przystosowaniu

• Authors: Ewa Wysocka
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The study presented a theoretical and methodological model of a social-rehabilitation diagnosis. In further parts of the article, an analysis was made of a method of understanding the diagnosis process and social maladjustment (positive approach, concept of ‘resilience’) as well as the basic recommendations were determined for conducting the social-rehabilitation diagnosis. Main areas of diagnosis were indicated and described: individual and environmental, as well as basic elements of the diagnosis process in a positive and negative approach (the complementary model).

PL

W opracowaniu przedstawiono model teoretyczny i model metodologiczny diagnozy resocjalizacyjnej. W kolejnych akapitach dokonano analizy sposobu rozumienia procesu diagnozy, niedostosowania społecznego (w ujęciu pozytywnym i w koncepcji resilience) oraz przedstawiono zalecenia do prowadzenia diagnozy w resocjalizacji. Wskazano i opisano główne obszary diagnozy: indywidualny i środowiskowy, a także najważniejsze elementy procesu diagnozy w ujęciu pozytywnym i negatywnym (model komplementarny).

Keywords

EN

diagnosis, social-rehabilitation diagnosis, the model of diagnosis, resilience, positive diagnosis (of resources), negative diagnosis (of deficits)

PL

diagnoza; diagnoza w resocjalizacji; model diagnozy; resilience; diagnoza pozytywna (zasobów); diagnoza negatywna (deficytów)

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-05-10

Contributors

author

Ewa Wysocka

References

• Aksman J., Wysocka E., 2011, Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas VI-VI. Kraków, MEN.
• Andrews D. A., Bonta J., 2003, The psychology of criminal conduct. Cincinnati, Ohio, Anderson Publishing.
• Argyle M., 2004, Psychologia szczęścia. Wrocław, Wydawnictwo Astrum.
• Baacke D., 1999, Jugend und Jugendkulturen. Weinheim-München, Juventa-Verlag.
• Baacke D., 2003, Die 13- bis 18-jährigen. Einführung in die Probleme des Jugendalters. Weinheim und Basel, Beltz-Taschenbuch-Verlag.
• Biel K., 2010, Zła resocjalizacja czy resocjalizacja zła. W: K. Biel, M. Sztuka (red.), Resocjalizacja wobec tajemnicy zła. Kraków, Wydawnictwo WAM, 133–160.
• Block J., Kremen A. M., 1996, IQ and ego-resiliency: conceptual and empirical connections and separateness. “Journal of Personality and Social Psychology”, nr 2(70), 349–361.
• Borucka A., 2011, Koncepcja resilience. Podstawowe założenia i nurty badań. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria – Badania – Praktyka. Warszawa, PARPAMEDIA, 11–28.
• Borucka A., Ostaszewski K., 2008, Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. „Medycyna Wieku Rozwojowego”, nr 2(12), 587–597.
• Borys B., 2010, Zasoby zdrowotne w psychice człowieka. „Forum Medycyny Rodzinnej”, nr 4(1), 44–52.
• Brzezińska A. I., 2005, Jak trafnie rozpoznawać problemy rozwojowe? W: A. I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk, GWP, 665–681.
• Carr A., 2009, Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Poznań, Zysk i S-ka.
• Christiansen E. J., Evans W. P., 2005, Adolescent Victimization. Testing Models of Resiliency by Gender. “Journal of Early Adolescence”, nr 3(25), 298–316.
• Czapiński J., 2004a, Spotkanie dwóch tradycji: hedonizmu i eudajmonizmu. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa, PWN, 13–17.
• Czapiński J., 2004b, Wstęp. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa, PWN, 7–10.
• Deręgowski J. B., 1999, Spotkanie z rzeczywistością wirtualną. W: J. Kozielecki (red.), Humanistyka przełomu wieków. Warszawa, Żak, 401–417.
• Eco U., 2005, Tajemniczy płomień królowej Loany. Warszawa, Noir sur Blanc.
• Fergusson D. M., Horwood L. J., 2003, Resilience to childhood adversity: Results of a 21 year study. W: S. S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities. New York, Cambridge University Press, 130–155.
• Garmezy N., 1991a, Resilience in children’s adaptation to negative life events and stressed environments. “Pediatric Annals” nr 9(20), 459–460, 463–466.
• Garmezy N., 1991b, Resiliency and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty. “American Behavioral Scientist”, nr 34, 416–430.
• Gołek B., Wysocka E., 2011, Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły gimnazjalnej. Kraków, MEN.
• Griese H. M., 1996, Socjologiczne teorie młodzieży. Wprowadzenie. Kraków, Impuls.
• Hammarskjöld D., 1981, Drogowskazy. Kraków, Znak.
• Harris M. K., 2005, In search for common ground: the importance of theoretical orientations in criminology and criminal justice. “Criminology and Public Policy”, nr 2(4), 311–328.
• Heszen I., Sęk H., 2007, Psychologia zdrowia. Warszawa, PWN.
• Junik W., 2011, Zjawisko rezyliencji – wybrane problemy metodologiczne. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria – badania – praktyka. Warszawa, PARPAMESIA, 47–65.
• Kaufmann J-C., 2004, Ego: socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu. Warszawa, Oficyna Naukowa.
• Kępiński A., 1989, Poznanie chorego. Warszawa, PZWL.
• Konopczyński M., 1996, Twórcza resocjalizacja: wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa, MEN, Editions Spotkania.
• Konopczyński M., 2006, Metody twórczej resocjalizacji: teoria i praktyka wychowawcza. Warszawa, PWN, Pedagogium.
• Kozielecki J., 1988, O człowieku wielowymiarowym: eseje psychologiczne. Warszawa, PWN.
• Kulesza M., 2009, Rodzinne zasoby. Nowe możliwości w diagnozie i terapii rodziny. „Pedagogika Społeczna”, nr 3–4, 25–38.
• Letzring T. D., Block J., Funder D. C., 2005, Ego-control and ego-resiliency: Generalization of self-report scales based on personality descriptions from acquaintances, clinicians, and the self. “Journal of Research in Personality”, nr 4(39), 395–422.
• Luthar S. S., Cicchetti D., 2000, The construct of resilience: Implication for intervention and social policies. “Development and Psychopathology”, nr 12, 857–885.
• Luthar S. S., Cicchetti D., Becker B., 2000a, Research on resilience: Reply to commentaries. “Child Development”, nr 71, 573–575.
• Luthar S. S., Cicchetti D., Becker B., 2000b, The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. “Child Development”, nr 71, 543–562.
• Luthar S. S., Zelazo L. B., 2003, Research on resilience: An integrative review. W: S. S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities. New York, Cambridge University Press, 510–550.
• Marynowicz-Hetka E., 2006, Pedagogika społeczna, t. 1. Warszawa,PWN.
• Masten A. S., 2001, Ordinary magic: Resilience processes in development. “American Psychologist”, nr 3(56), 227–238.
• Masten A. S., 2007, Resilience in developing systems: Progress and promise as the fourth wave rises. “Development and Psychopathology”, nr 19, 921–930.
• Masten A. S., 2011, Resilience in children threatened by extreme adversity: Frameworks for research, practice, and translational synergy. “Development and Psychopathology”, nr 23, 141–154.
• Mazur J., 2007, Czynniki chroniące młodzież przed niekorzystnym wpływem środowiska. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, t. XLVII, 33–38.
• Mazur J., Tabak I., 2008, Koncepcja resilience. Od teorii do badań empirycznych. W: J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska, Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBCS 2006. Warszawa, IMiD, 599–605.
• Obuchowska I., 1997, Diagnoza psychologiczna w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. „Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego”, nr 2, 5–15.
• Obuchowska I., 1983, Dynamika nerwic. Psychologiczne problemy zaburzeń nerwicowych u dzieci i młodzieży. Warszawa, PWN.
• Opora R., 2011, Nieletni niedostosowani społecznie, lecz odporni psychicznie. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria – badania – praktyka. Warszawa, PARPAMEDIA, 29–43.
• Ostaszewski K., 2008, Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży. W: J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska, Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBCS 2006. Warszawa, IMiD, 19–45.
• Ostaszewski K., Zimmerman M. A., 2006, The effects of cumulative risks and promotive factors on urban adolescent alcohol and other drug use: A longitudinal study of resiliency, “American Journal of Community Psychology”, nr 3(38), 237–249.
• Ostrowska K., 1998, Wokół rozwoju osobowości i systemu wartości. Warszawa, CMPP-P MEN.
• Ostrowska K., 2002, Kwestionariusz A-R. Podręcznik. Warszawa, CMPP-P MEN.
• Ostrowska K., 2008, Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii. Warszawa, Fraszka Edukacyjna.
• Ostrowska K., 2010, Warunki pozytywnej resocjalizacji. W: K. Biel, M. Sztuka (red.), Resocjalizacja wobec tajemnicy zła. Kraków, Wydawnictwo WAM, 115–131.
• Rutter M., 2003, Genetic influences on risk and protection: implications for understanding resilience. W: S. S. Luthar (red.), Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities. New York, Cambridge University Press, 489–509.
• Schulz R., 2004, Pedagogika jako nauka o człowieku: próba dookreślenia idei. W: T. Lewowicki (red.), Pedagogika we współczesnym dyskursie humanistycznym. Warszawa-Kraków, Impuls, 113–124.
• Schütz A., 1967, The phenomenology of the social world. Evanston, Northwestern University Press.
• Schütz A., 2005, Świat społeczny i teoria działania społecznego. W: P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury. Kraków, Znak, 64–70.
• Seligman M. E. P., 1975, Helplessness. San Francisco, Freeman.
• Seligman M. E. P., 1996, Optymizmu można się nauczyć. Poznań, Media Rodzina.
• Seligman M. E. P., 2002, Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York, Free Press.
• Seligman M. E. P., 2004, Psychologia pozytywna. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa, PWN, 18–32.
• Świda H.,1974, Osobowość jako system ustosunkowań wobec świata. „Studia Pedagogiczne”, t. 30. Wrocław, Ossolineum, 151–201.
• Taylor R. D., Wang M. C. (red.), 2000, Resilience across contexts: family, work, culture, and community. Mahwah, New Jersey and London, Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Ward T., Maruna S., 2007, Rehabilitation. Beyond the risk paradigm. London-New York, New York University Press.
• Wysocka E., 2007, Człowiek a środowisko życia – wybrane aspekty teoretyczno-metodologiczne diagnozy. Warszawa, Żak.
• Wysocka E., 2008, Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym. Warszawa, PWN.
• Wysocka E., 2011, Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Kraków, MEN.
• Wysocka E., 2013, Diagnostyka pedagogiczna: nowe obszary i rozwiązania. Kraków, Impuls.
• Wysocka E., 2015, Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny. Katowice, UŚ.
• Wysocka E., Góźdź J., 2011, Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I-III. Kraków, MEN.
• Wysocka E., Ostafińska-Molik B., 2014, Nastawienia życiowe młodzieży niedostosowanej społecznie i prawidłowo przystosowanej – analiza porównawcza. „Przegląd Naukowo-Metodyczny, Edukacja dla Bezpieczeństwa”, nr 22(1), 233–254.
• Zimmerman M. A., Arunkumar R., 1994, Resiliency research: Implications for schools and policy. “Social Policy Report. Society for Research in Child Development”, nr 4(8), 1–18.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.2.195