Inteligencja społeczna w ujęciu D. Golemana a resocjalizacja

• Authors: Anna Wojnarska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Social intelligence (SI) is a construct distinguished for the first time by E. Thorndike in 1920; however, it was only its popularization by D. Goleman that directed attention to its possibilities to apply theoretical assumptions in practice. SI is the ability to understand the behaviors and feelings of other people and also a skill to perceive subtle signs indicating the sense and importance of a given social situation. This skill is developed very early in the relationships between the child and his/her parents/guardians and constitutes a component of an emotional-social attachment. These first experiences are of decisive importance for correct social development whereas the experiences of the adolescent age and of mature age can, to some extent, modify it. The paradox of resocialization is that the suggested influences have a lowering effect on SI. On the other hand, positive changes can be observed as a result of the creation of healing ties through small, family juvenile custody centers, interpersonal trainings, individual care after leaving the facility, strengthening the social ties of local communities, and restorative justice. The aim of the article is to draw attention to the possibility of utilizing the concept of SI in explaining the phenomenon of social maladjustment and in planning the process of resocialization (social rehabilitation).

PL

Inteligencja społeczna (IS) jest konstruktem stworzonym przez Edwarda Thorndike’a w 1920 roku, jednak dopiero popularyzacja tego pojęcia przez Daniela Golemana zwróciła uwagę na możliwości zastosowania założeń teoretycznych w praktyce. IS jest zdolnością rozumienia zachowań i uczuć innych ludzi, a także umiejętnością dostrzegania subtelnych wskazówek informujących o sensie i znaczeniu danej sytuacji społecznej. Umiejętność ta rozwija się bardzo wcześnie w relacjach dziecka z rodzicami/opiekunami i stanowi składową przywiązania emocjonalno-społecznego. Te pierwsze doświadczenia mają decydujące znaczenie dla prawidłowego rozwoju społecznego, natomiast doświadczenia w wieku adolescencji i wieku dojrzałym mogą go w pewnym stopniu modyfikować. Paradoksem resocjalizacji jest to, że proponowane w jej ramach oddziaływania wpływają na obniżenie IS. Korzystne zmiany są natomiast obserwowalne w efekcie tworzenia uzdrawiających więzi przez: małe rodzinne domy poprawcze dla nieletnich, treningi interpersonalne, opiekę indywidualną po opuszczeniu placówki, wzmacnianie więzi społeczności lokalnych i sprawiedliwość naprawczą. Niniejsze opracowanie ma na celu zwrócenie uwagi na możliwości wykorzystania koncepcji IS w wyjaśnianiu zjawiska nieprzystosowania społecznego oraz planowaniu procesu resocjalizacji.

Keywords

EN

social intelligence, delinquency, attachment, social neurobiology

PL

inteligencja społeczna; przestępczość; przywiązanie; neurobiologia społeczna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-05-10

Contributors

author

Anna Wojnarska

References

• Albrecht K., 2007, Inteligencja społeczna. Nowa nauka sukcesu. Warszawa, Sensus.
• Amatya P. J., Barzman D. H., 2012, The Missing Link between Juvenile Delinquency and Pediatric Postraumatic Stress Disorder: An Attachement Theory Lens. “International Scholary Research Network”, vol. 2012, Article ID 134541.
• Argyle M., 1999, Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa, PWN.
• Argyle M., 1998, Zdolności społeczne. W: S. Moscovici (red.), Psychologia społeczna w relacji ja− inni. Warszawa, WSiP, 77−105.
• Aronson E.,Wilson T. D., Akert R. M., 1997, Psychologia społeczna. Poznań, Zysk i S-ka.
• Bartkowicz Z., 1996, Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach resocjalizacyjnych. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Bernasiewicz M., 2011, Interakcjonizm symboliczny w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Kraków, Impuls.
• Camras L. A., Ribordy S., Hill S., Martino S., Sachs S., Spaccarelli S., Stefani R., 1990, Maternal facial behavior and the recognition and production of emotional expression by maltreated and no maltreated children. “Developmental Psychology”, 26, 304−312.
• Choi J. J., Green D. L., Gilbert M. J., 2011, Putting a Human Face on Crimes: A Qualitative Study on Restorative Processes for Youth. “Journal of Child Adolescence Social Work”, 28, 335−355.
• Davis M. H., 1999, Empatia. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Ekman P., 2006, Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie. Warszawa, PWN.
• Elgar F. J., Knight J., Worrall G. J., Sherman G., 2003, Attachement Characteristics and Behavioural Problems in Rural and Urban Juvenile Deliquents. “Child Psychiatry and Human Development”, vol. 36(1), 35−48.
• Fluck S. A., Harrigan J. A., Brindley J., 2001, Children and young adults recognition of anxiety. “Journal of Nonverbal Behavior”, vol. 25, no 1, 127−145.
• Gardner H., 2002, Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Poznań, Media Rodzina.
• Goldstein A. P., Glick B., Gibbs J. C., 2004, ART. Program zastępowania agresji. Warszawa, Amity.
• Goleman D., 1997, Inteligencja emocjonalna. Poznań, Media Rodzina.
• Goleman D., 1999, Inteligencja emocjonalna w praktyce. Poznań, Media Rodzina.
• Goleman D., 2007, Inteligencja społeczna. Poznań, Dom Wydawniczy REBIS.
• Hall C. S., Lindzey G., 2008, Teorie osobowości. Warszawa, PWN.
• Harbolt T., Ward T. H., 2001, Teaming Incarcerated Youth with Shelter Dogs For a Second Chance. “Society & Animals”, no 1–2, 177–181.
• Henggeler S. C., McKee E., Bourduin Ch.M., 1989, Is there a Link Between Maternal Neglect and Adolescent Delinquency? “Journal of Clinical Psychology”, vol. 18, no 3, 242−246.
• Katz R., 1999, Buliding the Foundation for a Side-by-Side Explanatory Model: A General Theory of Crime, The Age –Graded Life Course Theory, and Attachement Theory. “Western Criminology Review”, opublikowano: http://www.wersterncriminology.org [dostęp: 19.02.2016].
• LeDoux J., 2000, Emotion circuits in the brain. “Annual Review of Neuroscience”, 23, 155–184.
• Markham R., Adams K., 1992, The effect of type of task on children’s identification of facial expression. “Journal of Nonverbal Behaviour”, 16, 21−39.
• Marszał M., 2015, Mentalizacja w Kontekście przywiązania. Zdolność do rozumienia siebie i innych u osób z osobowością borderline. Warszawa, Diffin.
• Matczak A., 2001, Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Podręcznik. Warszawa, LTD.
• Mayer J. D., Salovey P., 1999, Czym jest inteligencja emocjonalna. W: P. Salovey, D. J. Sluyer, Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań, Dom Wydawniczy REBIS, 21−70.
• McClure E. B., Nowicki S.Jr., 2001, Associations between Social Anxiety and Nonverbal Processing Skill in Preadolescent Boys and Girls. “Journal of Nonverbal Behavior”, vol. 25, n.1, 3−19.
• Overbeek G., Vollebergh W., Engels R., Meeus W., 2005, Juvenile delinquency as acting out: Emotional disturbance mediating the effects of parental attachement and life events. “European Journal of Developmental Psychology”, 2(1), 39−46.
• Pollak S. D., Sinha P., 2002, Effects of early experience of facial displays of emotions. “Developmental Psychology”, 38, 679−688.
• Rembowski J., 1989, Empatia: studium psychologiczne. Warszawa, PWN.
• Scott S., Briskman J., Woolgar M., Humayun S., O’Connor Th., 2011, Attachement in adolescence: Overlap with parenting and unique prediction of behavioural adjustment. “Journal of Child Psychology and Psychiatry”, 52(11), 1052−1062.
• Scrimin S., Moscardino U., Capello F., Altoe G., Axia G., 2009, Recognition of Facial Expressions of Mixed Emotions in School – Age Children Exposed to Terrorism, “Developmental Psychology”, vol. 45, no 5, 1341−1352.
• Shears J., Robinson J., Emde R., 2002, Fathering Relationships and Their associations with Juvenile Delinquency. “Infant Mental Health Journal”, 23(1-2), 79−87.
• Shochet I. M., Smyth T., Homel R., 2007, The Impact of Parental Attachment an Adolescent Pedrception of the School Environmetn and School Connectedness. “Australian and New Zealand Journal of Family Theraphy”, vol. 28, 109−118.
• Sinha P., Sharan P., 2007, Attachement and Personality Disorders. “Journal Assoc. Child Adolescent Mental Health”, 3(4), 105−112.
• Strelau J., 1995, Temperament i Inteligencja. Warszawa, PWN.
• Surzykiewicz J., 2008, Profilaktyczna pomoc wychowawcza w szkole w zapobieganiu agresji: Znaczenie kompetncji społecznych. W: M. Libiszowska-Żółkowska, K. Ostrowska (red.), Agresja w szkole. Warszawa, Difin, 188−252.
• Wechsler D., 1993, Definicja i natura inteligencji. W: J. Brzeziński, E. Hornowska (red.), Skala inteligencji Wechslera WAIS-R. Warszawa, PWN, 15−20.
• Węgliński A., 1983, Poziom empatii a zachowanie nieletnich w zakładzie poprawczym. „Psychologia Wychowawcza”, nr 3, 317−326.
• Węgliński A.,1989, Rozwój wybranych zdolności adaptacyjnych od okresu niemowlęctwa do młodzieńczości. „Chowanna” , nr 4.
• Węgliński A., 2011, Zrewidowana wersja Kwestionariusza Rozumienia Empatycznego. W: A. Wojnarska (red.), Diagnostyka resocjalizacyjna – Wybrane zagadnienia. Lublin, Wydawnictwo UMCS, 67−90.
• Vasta R., Haith M. M., Miller S. A., 1995, Psychologia dziecka. Warszawa, WSiP.
• Zazzo R., 1978, Przywiązanie − ujęcie interdyscyplinarne. Warszawa, PWN.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.2.223