Wpływ systemu wychowawczego św. Jana Bosko na działalność opiekuńczo-wychowawczą zgromadzeń zakonnych w Polsce

• Authors: Alicja Puszka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Święty ksiądz Jan Bosko (1815–1888) był wybitnym wychowawcą młodzieży, twórcą oryginalnego systemu wychowawczego zwanego prewencyjnym (zapobiegawczym). Założył nowe zgromadzenia zakonne – salezjanów – zajmujących się opieką i wychowaniem byłych małoletnich więźniów, opuszczonych i osieroconych chłopców z okolic Turynu. W roku 1872 opiekę nad ubogimi i osieroconymi dziewczętami powierzył nowemu zgromadzeniu Córek Maryi Wspomożycielki (salezjanki). Program opieki nad podopiecznymi był oparty na zasadach wychowania chrześcijańskiego, życiu eucharystycznym wychowanków, których w zakładach i oratoriach otaczano rozumną miłością, przyjaźnią i dobrocią. Podopieczni uczęszczali do zorganizowanych dla nich szkół zawodowych i warsztatów, które w przyszłości dawały im szansę na lepsze życie. Końcem XIX wieku zakon ten został sprowadzony na ziemie polskie, gdzie prężnie się rozwijał. Z salezjańskich wzorców wychowawczych współcześnie czerpią także inne zgromadzenia zakonne zajmujące się wychowaniem dzieci i młodzieży na ziemiach polskich, tj.: Zgromadzenie św. Michała Archanioła, Zgromadzenie Sióstr św. Michała Archanioła (michalitki), Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, a także stowarzyszenia świeckie działające w tzw. Rodzinie Salezjańskiej.

EN

The priest Saint Jan Bosco (1815–1888) was an eminent educator of the youth and the creator of an original educational system called a preventive one. John Bosco established a new congregation of Salesian brothers who took care of and educated the former juvenile prisoners as well as abandoned and orphaned boys from the neighbourhood of Turin. He entrusted a new congregation of Daughters of Mary Help of Christians (Salesian Sisters) with the task of taking care of poor and orphaned girls. The system was based on the principles of Christian education, on the Eucharistic life of the youth who were given wise love, friendship and goodness in the institutions and oratories. The youth attended vocational schools and workshops organized specially for them and those gave them a chance for a better life. Other religious orders concerned with educating children and youth in the Polish territories also draw from the Salesian educational models. These include Male and Female Congregations of Saint Michael the Archangel, Congregation of Sisters Shepherdesses of Divine Providence as well as lay associations within the so-called Salesian Family.

Keywords

PL

salezjanie, system prewencyjny, zakony, opieka, wychowanie chrześcijańskie, sieroctwo i opuszczenie

EN

Salesians, preventive system, religious orders, care, Christian education, orphanhood and abandonment

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 4

Dates

published

2016

online

2017-06-22

Contributors

author

Alicja Puszka

References

• 25-lecie działalności salezjańskiej w Polsce, 1923, Mikołów.
• 75-lat działalności salezjanów w Polsce. Księga Pamiątkowa, 1974, R. Popowski, S. Wilk, M. Lewko (red.).Łódź–Kraków, Towarzystwo Salezjańskie.
• Bosco H., Matt Von L., 2000, Ksiądz Bosko. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Bosco T., 1990, Ksiądz Bosko wychowawca. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Bosco T., 2002, Złote myśli Księdza Bosko. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Bosko J., 2002, Wspomnienia Oratorium. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Cian L., 2001, Wychowanie w duchu ks. Bosko. Warszawa, Wydawnictwo Sale¬zjańskie.
• Głowacki M., 1964, Markiewicz – wychowawca. „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 7, 3(27), 39–52.
• Gorys E., 2007, Leksykon świętych. Warszawa, Klub dla Ciebie.
• Grassiano M. D., 2007, W kraju brzóz. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Jakubiec J., 2011, Poemat dobroci. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Karłowska M., 2012, Pisma. Św. Marii Magdaleny miłość i pokuta, t. 4: Notatki z rekolekcji, W. Rozenkowski, G. Dobrska (oprac.).Pelplin, Wydawnictwo „Bernardinum”.
• Konieczny M., 2008, Michalitki, Congregatio Sororum Sancti Michaeli Archanieli (CSSMA).W: Encyklopedia katolicka, t. 12. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 797–798.
• Konieczny M., 2010, Ochotniczki Księdza Bosco, Volontaire di Don Bosco (VDB).W: Encyklopedia katolicka, t. 14. Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 274.
• Krawiec J., 2006, Działalność religijno-patriotyczna salezjanów w Oświęcimiu. Kra¬ków, Wydawnictwo Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
• Kustra Cz., 2012, Pedagogia michalitów [Zgromadzenie Świętego Michała Archanio¬ła].W: Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, t. 1. Kraków, Wydawnictwo Impuls, 499–536.
• Łobocki M., 2004, Teoria wychowania w zarysie. Kraków Wydawnictwo Impuls, 87.
• Łoziński B., 2009, Leksykon zakonów w Polsce. Warszawa, Katolicka Agencja In¬formacyjna.
• Łuczyński A., 2012, System prewencyjny w działalności wychowawczej św. Jana Bosko. W: S. Wilk, A. Kicinski i in.(red.), Drogowskazy wychowania. Lublin, Wydawnictwo KUL, 241–262.
• Mirek A., 2007, Atlas żeńskiego ruchu zakonnego na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Lublin, Wydawnictwo Petit.
• Misiaszek K., 2010, Salezjańska metoda wychowawcza. W: Encyklopedia pedago¬giczna XXI wieku (suplement).Warszawa, Wydawnictwo Żak, 455–458.
• Misiaszek K., 2012, Pedagogia salezjanów [Towarzystwa św. Franciszka Salezego].W: J. Kostkiewicz (red.), Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, t. 1. Kraków, Wydawnictwo Impuls, 229–269.
• Myszka A., 2012, Pedagogia sióstr pasterek [Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrz¬ności Bożej]. W: J. Kostkiewicz (red.), Pedagogie katolickich zgromadzeń zakon¬nych. Historia i współczesność, t. 1. Kraków, Wydawnictwo Impuls, 405–443.
• Pietrzykowski J., 2012, Salezjanie, Towarzystwo św. Franciszka Salezego. 1. Geneza i dzieje. W: Encyklopedia katolicka, t. 17. Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, 920–922.
• Proński M., 1934, Zakony żeńskie w Polsce. Kraków, Wydawnictwo „Powściągli¬wość i Praca”.
• Różański M., 2005, 2009, CSMA, Historia wspólnot michalickich. Towarzystwo Powściągliwość i Praca (1898–1921). Michalici do 1951 roku. Michalitki do roku 1956, t. 1, 2. Marki, Wydawnictwo Michalineum.
• Różański M., 2008, Michalici, Zgromadzenie św. Michała Archanioła, Congregatio Sancti Michaeli Archanieli (CSMA).W: Encyklopedia katolicka, t.12.Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, 795–796.
• Styrna S., 1974, Zgromadzenie Salezjańskie w Polsce w poszukiwaniu form odpowie¬dzi na potrzeby wychowawcze i duszpasterskie w latach 1898–1974.W: R. Popo¬wski, S. Wilk, M. Lewko (red.), 75 lat działalności Salezjanów w Polsce. Księga Pamiątkowa. Łódź–Kraków, Towarzystwo Salezjańskie.
• Szewc I., 2012, Koncepcja wychowawcza bł. Bronisława Markiewicza jako drogo¬wskaz wychowania na dzisiejsze czasy. W: S. Wilk i in.(red.), Drogowskazy wychowania. Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, 291–306.
• Szmidt S., 2006, Święci, błogosławieni, słudzy Boży Rodziny Salezjańskiej. Warszawa, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Świda A., 1984, Towarzystwo Salezjańskie (Rys historyczny).Kraków, Inspektorat Towarzystwa Salezjańskiego.
• Villanueva P. Ch., 2009, Rodzina Salezjańska wczoraj i dziś: nasienie stało się drze¬wem a drzewo lasem. Kraków, Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.
• „Wiadomości Salezjańskie” 1897, R. I, nr 1, s. 9–13; 1899, t. 3, nr 10, 11, s. 291–297; 1901, R. V, nr 12, 253–258.
• Wilk S., 1997, Jan Bosco św. W: Encyklopedia katolicka, t. 7. Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, 760–762.
• Wirth M., 2009, Ksiądz Bosko i Rodzina Salezjańska, dzieje i nowe wyzwania (1815–2000). Kraków, Wydawnictwo Salezjańskie.
• Wrońska H., 2012a, Salezjanki, córki Maryi Wspomożycielki, Figlie di Maria Au¬siliatrice, zgromadzenie zakonne. W: Encyklopedia katolicka, t. 17. Lublin, Wy¬dawnictwo Naukowe KUL, 926–928.
• Wrońska H., 2012b, Pedagogia salezjanek [Zgromadzenia Córek Maryi Wspomo¬życielki]. W: J. Kostkiewicz (red.), Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, t. 1. Kraków, Wydawnictwo Impuls, 271–307.
• Wybór pism Marii Karłowskiej, 1981, J. R. Bar (oprac.).Warszawa, Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej.
• Żurek W. W., 2012, Salezjanie, Towarzystwo św. Franciszka Walezego, Societas s. Francisco Silesii, zgromadzenie zak. 2. w Polsce. W: Encyklopedia katolicka, t.17.Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, 922–925.
• http://www.michalici.pl/ [dostęp: 6.03.2016].

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.4.11