Socjodemograficzne uwarunkowania sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych przez personel pielęgniarski

• Authors: Janusz Kirenko , Ewa Sienkiewicz , Jolanta Szymańska , Anna Malm
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rezultaty radzenia sobie w sytuacjach problemowych można ocenić, analizując reakcje fizjologiczne, czynności motoryczne i objawy emocjonalne. Im efektywniej człowiek radzi sobie w sytuacji problemowej, tym lepsze jest jego funkcjonowanie psychospołeczne. Adekwatność wybranego profilu radzenia sobie wpływa na stan zdrowia somatycznego i psychicznego. Najistotniejszą cechą radzenia sobie powinna być elastyczność – dopasowanie do zmieniających się warunków. Celem badań była ocena socjodemograficznych czynników warunkujących radzenie sobie w sytuacjach trudnych przez personel pielęgniarski. Badaniami objęto 81‒osobową grupę pielęgniarek i pielęgniarzy. Wykorzystano autorską metryczkę dotyczącą socjodemograficznej charakterystyki badanych osób oraz Kwestionariusz radzenia sobie z problemami (WCQ Lazarus i Folkman). Na podstawie wyników badań stwierdzono, że istnieje zależność pomiędzy radzeniem sobie w sytuacjach trudnych przez personel pielęgniarski a miejscem zamieszkania, wiekiem i stażem pracy w zawodzie. Poszczególne strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych badanych osób nie korelują z płcią i wykształceniem.

EN

The results of coping with problematic situations can be assessed by analyzing physiological responses, motor activities and emotional symptoms. The more effectively a person copes in a problematic situation, the better his/her psychosocial functioning. The adequacy of the selected coping profile affects the state of somatic and mental health. The most important feature of coping should be flexibility – adaptation to changing conditions. The aim of the study was to assess the sociodemographic factors conditioning coping with difficult situations by nursing staff. The study included an 81-member group of nurses. The original “certificate of origin” was used for the sociodemographic characteristics of the subjects studied and the Questionnaire for coping with problems (WCQ Lazarus and Folkman) was provided. The study showed that there is a relationship between dealing with difficult situations by nursing staff and the place of residence, age and professional experience. Individual strategies of coping with difficult situations by respondents do not correlate with gender and education. The respondents most often choose the coping profile described as a positive attitude. Concentration on the problem and a positive attitude have the greatest impact on the psychosocial functioning of the respondents. The skills of coping with problems in difficult situations by nursing staff are partially conditioned by sociodemographic analysis. Interpersonal skills in the field of social communication and immune resources are of great importance. It is necessary to extend the research with the determinants of personality dispositions of nursing staff in order to determine their intra-personal resources, psychosocial – sense of coherence, self-esteem and social support. Obtained information on occupational predispositions may be useful in vocational education and training of nursing staff.

Keywords

PL

personel pielęgniarski, sytuacje problemowe, stres, radzenie sobie

EN

nursing staff, problematic situations, stress, coping

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2018
• Volume: 37
• Issue: 3

Dates

published

2018

online

2019-04-19

Contributors

author

Janusz Kirenko

author

Ewa Sienkiewicz

author

Jolanta Szymańska

author

Anna Malm

References

• Basińska M., Andruszkiewicz A., 2008, Poczucie koherencji jako predykator zdrowego funkcjonowania w pracy – badania pracowników socjalnych. W: H. Wrona-Polańska (red.), Zdrowie – stres – choroba w wymiarze psychologicznym. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Bielawska J., 2014, Interdyscyplinarny charakter pielęgniarstwa. „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”,11(2).
• Buyuk E.T., Rizalar S., Güdek E., Güney Z., 2015, Evaluation of empathetic skills of nurses working in oncology units in Samsun. „International Journal Caring Sciences”, Turkey, 8.
• Frąckowiak A., 2010, Zagrożenia w pracy pielęgniarki środowiskowej. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach”, 1(6).
• Gaweł A., 2003, Obciążenie pracą pielęgniarek pracujących w systemie zmianowym 12-godzinnym. „Pielęgniarstwo XXI wieku”, 3.
• Guido L.A., Linch G.F.C, Pitthan L.O., Umann J., 2011, Stress, coping and health conditions of hospital nurses. ,,Revista da Escola de Enfermagem da USP”, 45.
• Jachimowicz-Wołoszynek D., Jakubowska M., Leźnicka M., 2011. Analiza zachowań i przeżyć związanych z pracą na przykładzie pielęgniarek. „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 92(4).
• Juczyński Z., Ogińska-Bulik N., 2008, Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa, Wydawnictwo Difin.
• Kato T., 2014. Coping with interpersonal stress and psychological distress at work: comparison of hospital nurse and salespeople. ,,Journal of Psychology Research and Behavior Management”, 7.
• Kowalczuk K., Krajewska-Kułak E., Jankowiak B., Klimaszewska K., Rolka H., Kondzior D., Kowalewska B., 2008, Zagrożenia zawodowe pielęgniarek, położnych i lekarzy w środowisku pracy. ,,Problemy Higieny i Epidemiologii”, 89(2).
• Kuriata E., Felińczak A., Grzebiluch J., Szachniewicz M., 2011, Czynniki szkodliwe oraz obciążenie pracą pielęgniarek zatrudnionych w szpitalu, część II. ,,Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne”, 1(3).
• Kurowska K., Zuza-Witkowska A., 2011, Empatia a wypalenie zawodowe u pielęgniarek onkologicznych. „Nowiny Lekarskie”, 80(4).
• Lazarus R.S., Folkman S., 1984, Stress, appraisal and coping. New York, Springer Publishing Company.
• Łoboda M., 1990, Czynniki stresogenne w organizacji. W: A. Biela (red.), Stres w pracy zawodowej. Wybrane zagadnienia. Lublin, Wydawnictwo KUL.
• Marcysiak M., Dąbrowska O., Marcysiak M., 2014, Wypalenie zawodowe a radzenie sobie ze stresem pielęgniarek. „Problemy Pielęgniarstwa”, 22(3).
• Nitsuma M., Katsuki T., Sakuma Y., Sato C., 2012, The relationship between social skills and early resignation in Japanese novice nurses. „Journal of Nursing Management”, 20(5).
• Nyklewicz W., Krajewska-Kułak E., 2008, Śmierć a emocje pielęgniarek – doniesienie wstępne. „Problemy Pielęgniarstwa”, 16(3).
• Ogińska-Bulik N., 2005, Emotional intelligence in the workplace: exploring its effects on occupational stress and health outcomes in human service workers. ,,International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health”, 18(2).
• Perek M., Kózka M., Twarduś K., 2007, Sytuacje trudne w pracy pielęgniarek pediatrycznych i sposoby radzenia sobie z nimi. „Problemy Pielęgniarstwa”, 15(4).
• Ratajczak Z., 1994, Wsparcie społeczne w środowisku pracy a stres i jego skutki zdrowotne. W: Z. Ratajczak (red.), Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy. Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy. Katowice, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego”, 11(20).
• Rodrigues A.B., Chaves E.C., 2008, Stressing factors and coping strategies used by oncology nurses. „Revista Latino-Americana de Enfermagem”, 16.
• Sęk H. (2005), Poznawcze i kompetencyjne uwarunkowania wypalenia w pracy z chorymi. „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 14(2).
• Smółka, P., 2008, Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków, Wydawnictwo Wolters Kluwer S.A.
• Strelau J., 2000, Temperament a stres: Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Sygit E., 2009, Długoletni staż zawodowy pielęgniarek – droga ku wypaleniu zawodowemu? „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, 55(2).
• Tartas M., Derewicz G., Walkiewicz M., Budziński W., 2009, Źródła stresu zawodowego w pracy pielęgniarek zatrudnionych w oddziałach o dużym obciążeniu fizycznym i psychicznym. „Roczniki Akademii Medycznej w Gdańsku”, 39.
• Terelak J., 2001, Psychologia stresu. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta.
• Uren S.A, Graham T.M., 2013, Subjective experiences of coping among caregivers in palliative care. „Online Journal of Issues in Nursing”, 18(2).
• Wrońska I., Krajewska-Kułak E., 2007, Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa europejskiego. Lublin, Wydawnictwo Czelej.
• Żuralska R., Majkowicz M., Gaworska-Krzemińska A., 2012, Psychologiczna ocena stylów radzenia sobie ze stresem a cechy osobowości studentów pielęgniarstwa i położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. ,,Problemy Pielęgniarstwa”, 20(2).

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2018.37.3.93-106