Nieprzystosowanie społeczne osób dorosłych z ADHD – aspekty diagnostyczne

• Authors: Anna Danuta Wojnarska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie: Celem dokonanego przeglądu badań jest zwrócenie uwagi na specyficzne symptomy ADHD u osób dorosłych i związków ADHD występującego w dzieciństwie z przestępczością w wieku dojrzałym. Przedstawiono modyfikacje kryteriów diagnostycznych oraz opartych na nich metod badania. Stosowanie tylko metod przesiewowych powoduje przeszacowanie lub niedoszacowanie występowania zjawiska ADHD u dorosłych, z tego powodu wymagana jest rzetelna diagnoza psychiatryczna. Wśród dorosłych z ADHD bardzo często występują dodatkowe zaburzenia takie jak: zaburzeń zachowania, zaburzeń emocjonalnych, uzależnień od alkoholu i/lub narkotyków, zaburzeń osobowości i nasilonych trudności w codziennym funkcjonowaniu. Rezultaty badań na temat zależności między występowaniem ADHD i przestępczości sugerują, że tylko w przypadku bardzo ciężkiej postaci ADHD wymagającej leczenia farmakologicznego można uznać istnienie takiej zależności. W pozostałych przypadkach należy analizować ten problem w kontekście współwystępujących zaburzeń i doświadczeń życiowych. Konieczne jest opracowanie przewodnika diagnostycznego w zakresie ADHD u dorosłych.

EN

Abstract: The aim of the presented review is to highlight particular symptoms of ADHD in adults and the relationship between childhood ADHD and adult delinquency. It presents the modifications of diagnostic criteria and methods based upon them. The use of screening methods only causes overestimated or underestimated prevalence of ADHD in adults, therefore a reliable psychiatric diagnosis is necessary. In adults with ADHD there are often additional disorders such as: conduct disorders, emotional disorders, alcohol and/or drug addictions, personality disorders and strong difficulties in everyday functioning. Results of the research on relationship between appearance of ADHD and delinquency suggest that it exists only in the case of severe ADHD demanding pharmacological treatment. In other cases this problem should be analysed in the context of comorbidity and life experiences. It is necessary to prepare a diagnostic guidebook in the field of adult ADHD.

Keywords

PL

Słowa kluczowe: ADHD, dorośli, epidemiologia, przestępczość, zaburzenia zachowania, diagnoza

EN

Keywords: ADHD, adult, epidemiology, delinquency, conduct disorder, diagnosis

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2019
• Volume: 38
• Issue: 2

Dates

published

2019

online

2019-12-27

Contributors

author

Anna Danuta Wojnarska

References

• Literatura cytowana:
• Barkley R.A. ,2009 , ADHD Podjąć wyzwanie. Poznań, Zysk i Ska.
• Beaver K.M., Nedelec J.L., Rowland M.W., Schwartz J.A.,2012, Genetic Risk and ADHD Symptomatology: Exploring the Effects of Parental Antisocial Behaviors in an Adoption- Based Study. „Child Psychiatry and Human Development”, 43,293-305. DOI 10.1007/s10578-011-0263-0.
• Becker St.P., Mahari K.R., Langberg J.M., Evans St.W.,2017, Rates of peer victimization in young adolescents with ADHD and associations with internalizaing symptoms and self-esteem, „European Child and Adolescent Psychiatry”, 26, 201-214.DOI 10.1007/s00787-016-0881-y.
• Borkowska A., 1999, Nadpobudliwość psychoruchowa w neuropsychologicznej koncepcji Russella A.Barkleya. W: Neuropsychologia emocji. Poglądy Badania Klinika. ,163- 190. Lublin, UMCS.
• Ciosek M ., 2001, Psychologia sądowa i penitencjarna, Warszawa , Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
• Cooper P., Ideus K.,2001, Zrozumieć dziecko z nadpobudliwością psychoruchową. Warszawa, APS.
• Downey K.K., Stelson F.W.,Pomerleau O.F.,Giordani B. ,1997, Adult attention deficit hyperactivity disorder: Psychological test profils in clinical population. :Journal of Nervous and Mental Disease,1,1-7.
• Fleischmann A., Miller E.C.,2013, Online Narratives by Adult With ADHD Who Where Diagnosed in Adulthood, „Learning Disability Quartely”, 31(1), 47-60. DOI 10.1177/0731948712461448.
• Garnier- Dykstra L.M., Pinchevsky G.M., Caldeira K.M.,Vincent K.B., Arria A.M.,2010, Self- reported Adult Attention- Deficyt/ Hyperactivity Disorder Symptoms Among College Students. „Journal of American College Health”, 39,2,133-136.
• Ginsberg Y.,Hirvikoski T., Lindefros N, 2010, Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) among longer-term prison inmates is a prevalent, persistent and disabling disorder, „BMC Psychiatry”,10,112, http://www.biomedcentral.com/1471-244X/10/112.
• Goodman R., Scott S., 2000, Psychiatria dzieci i młodzieży. Wrocław, Wydawnictwo Medyczne Urban& Partner.
• Gudjonsson G.H., Sigurdsson J.F., Sigfusdottir I.D., Asgeirsdottir B.B., Gonzales R.A.,Young S. ,2016, A national epidemiological study investigation risk factors for police interrogation and false confession among juveniles and young person,. ‘Social Psychiatry and Psychiatry Epidemiology”,51,359*-367.DOI 10.1007/s00127-015-1145-8
• Hallowell E.M., Ratey J.J., 2004, W świecie ADHD. Poznań, Media Rodzina.
• Jackson B., Faruggia D.,1997, Diagnosis and Treatment of Adults with Attention Deficit Hyperactivity Disorder, „Journal of Counselling and Development”, 75,312-319.
• Karteczka K., 2012, Zespół hiperkinetyczny (ADHD) u osób dorosłych. „Edukacja Dorosłych”, 1, 113-126.
• Kooij S.JJ, Bejerot S., Blackwell A., Caci H., Casas 0-brugue M. i in.,2010, European cocnsensus statement on diagnosis and treatment of adult ADHD: The European Network Adult ADHD, „Psychiatry”, 10,67, http://www.biomedcentral.com/1471-244X/10/67
• Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A.,2007, ADHD- zespól nadpobudliwości psychoruchowej, Gdańsk GWP.
• Mordre M., Groholt B., Kjesberg E., Sandstad B.,Mythre A.M., 2011, The impact of ADHD and conduct disorder in childhood on adult deliquency: A 30 years follow-up study using official crime records, „BMC Psychiatry”,11;57, http://www.biomedcentral.com/1471-244X/11/57
• Moncrieff J., Timini S., 2011, Krytyczna analiza koncepcji nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi u dorosłych, „The Psychiatrist”, 35,334-338.
• Radochoński M., 2000, Osobowość antyspołeczna, Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
• Ranschburg J. ,1993, Lęk, gniew, agresja, Warszawa WSiP.
• Retz W., Retz-Juninger P., Hengersch G., Schneider M., Thome J., Pajonik F., Salahi- Disfan A., Rees O., Wender P.H., Rosler M.,2004, Psychometric and psychopathological characterization of young male prison inmates with or without attention deficit/ hyperactivity disorder. , „European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience”, 254,201-208.DOI10.1007/s00406-004-0470-9.
• Rosler M., Retz W., Yaqoobi K., Burg E., Retz-Juninger P.,2009, Attention deficit/ hyperactivity disorder in female offenders: prevalence, psychiatric comorbidity and psychosocial implications. „European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience” 259,98-105.DOI 10.1007/s00406-008-0841-8.
• Rosler M., Retz W., Retz-Juninger P., Hengesch G., Scneider M., Supprian T.,Schwitzgebel P., Pinhard K., Dovi –Akue N., Wender P.,Thome J.,2004, Prevalence of attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and comorbid disorders in young male prison inmates. „European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience”, 254,365-371. DOI 10.1007/s0406-004-1516-z.
• Russell S.H. ,2000, Adult ADHD: Evaluation and Treatment in Family Medicine, „American Family Physician”, 62 (9), 2077-2086.
• Sibley M.H., Pelham W.E., Gnagy E.M., Waschbusch D.A., Kuriyan A.B., , Babinski D.E., Molina B.S.G., Garefino A.C.,Karch K.M.,2012, Diagnosing ADHD in Adolescence. „Journal of Counsulting and Clinical Psychology”, 80,1,139-150.DOI 10.1037/a0026577.
• Szaniawska M.,2010, Trudna diagnoza- dylematy rzetelnej oceny ADHD u dorosłych pacjentów. Część I. Obraz kliniczny, trudności diagnostyczne, leczenie, „Psychiatria Polska”, 10(3), 205-210.
• Szewczuk- Bogusłąwska M., Flisiak- Antonijczuk H. (2013) Czy zmiana kryteriów ułatwi rozpoznanie ADHD u dorosłych?, „Psychiatria Polska”, XLVII, 2, 293-302.
• Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M., 1999, Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci. Lublin
• Young S., Adamou M., Bolea B.,Gudjonsson G., Muller U., Pitts M., Thome J.,2011, The identification and management of ADHD offenders within criminal justice system: a consensus statement from UK Adult ADHD Network and criminal justice agencies, „BMC Psychiatry”,11(32), http://www.biomedcentral.com/1471-244X/11/32.
• Young S. ,2000a, ADHD children grown up: an empirical review. „Counselling Psychology Quartely”, 3(13), 191-200,
• Young S.,2000b, Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Adults: Clinical Issues. A report from the First NHS Clinic in the UK. „Counselling Psychology Quartely”, 13,3,313-340.
• Young S.,2000c, A qualitative study exploring the life-course of young offenders with symptoms and signs of ADHD who were detained in a residential care setting, „Criminal Behaviour and Mental Health”, 19,54-63.
• Young S., Thome J. ,2011, ADHD and offenders, „The World Journal of Biological Psychiatry”,1281,124-128. DOI 10.3109/15622975.2011.600319.
• Vatz R.E., Weinberg L.S., 2001, Problems in Diagnosing and Treating ADD/ADHD, „USA Today Magazine”, 129,64-66.
• Netografia:
• http://www.dsm5.org
• http://www.adhd.com
• http://www.hcp.med.harvard.edu/ncs/asrs.php
• http://www.divacenter.eu/content
• http://www.ads-bei-erwaschsenen.de/
• Akty prawne:
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)
• Ustawa o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2016 r. poz. 922)

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2019.38.2.89-109