Niektóre uwarunkowania aktywności edukacyjnej dorosłych

• Authors: Janusz Piotr Tomiło
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The low rate of adult educational activity, observed for years, prompts reflection on the causes of this phenomenon - making a diagnosis that could become a canvas for actions aimed at eliminating these causes.The article focuses on the attempt to show the determinants of educational activity of adults.Two types of factors were considered to play a significant role here related to the sense of security: personal, work or educational and related to the cultural capital of the individualThe sense of security is identified through the prism of the state of the security environment, status and social situation as well as the competences of the individual and a sense of control over one's life and fate, as well as the personality of an adult.The state of the security environment has been shown in a social perspective through an increasing poverty zone, social stratification and polarization, marginalization and social exclusion, as well as discriminatory forms of employment, violating labor rights and decreasing natural growth, forcing employees to extend the employment period, especially in the situation of increasing inefficiency social security system.It was proposed to look at the educational activity of adults through the prism of the dominance of the needs of the labor market, but also the longer life of Polish women.In contrast, the importance of cultural capital is manifested in social stratification: in post-communist societies, the acquisition of cultural capital is seen as a way to social advancement, because social stratification is not determined by inherited capital as well as objectified.In this situation, institutionalized capital is the most important, mainly in the form of formal education confirmed by university diplomas.The promotion path formed in the People's Republic of Poland, embedded in education, was based on antinomy: physical labor versus intellectual work, the latter of which ennobled.Obtaining education, preferably higher, was a substitute for ennoblement based on the so-called old money or a professional position built over generations.

PL

Obserwowany od lat niski wskaźnik aktywności edukacyjnej dorosłych skłania do podjęcia refleksji nad przyczynami tego zjawiska – postawienia diagnozy, która mogłaby stać się kanwą działań zmierzających do likwidacji tych przyczyn. W artykule skoncentrowano się na próbie ukazania uwarunkowań aktywności edukacyjnej dorosłych. Uznano, że znaczącą rolę odgrywają tu dwa rodzaje czynników: (1) związane z poczuciem bezpieczeństwa: osobistego, pracy czy edukacyjnego oraz (2) związane z kapitałem kulturowym jednostki. Poczucie bezpieczeństwa identyfikowane jest przez pryzmat stanu środowiska bezpieczeństwa, statusu i sytuacji społecznej oraz kompetencji jednostki i poczucia kontroli na własnym życiem i losem, a także osobowości dorosłego. Stan środowiska bezpieczeństwa został ukazany w perspektywie społecznej poprzez powiększającą się strefę ubóstwa, rozwarstwienie i polaryzację społeczną, marginalizację i wykluczenie społeczne oraz dyskryminacyjne formy zatrudnienia, naruszające prawa pracownicze i malejący przyrost naturalny, zmuszający pracowników do przedłużania okresu zatrudnienia, szczególnie w sytuacji coraz większej niewydolności systemu zabezpieczeń społecznych. Zaproponowano spojrzenie na aktywność edukacyjną dorosłych przez pryzmat dominacji potrzeb rynku pracy, ale także wydłużającego się życia Polek i Polaków. Natomiast znaczenie kapitału kulturowego przejawia się w stratyfikacji społecznej: w społeczeństwach postkomunistycznych nabywanie kapitału kulturowego jest bowiem postrzegane jako droga do awansu społecznego, ponieważ o stratyfikacji społecznej nie decyduje zarówno odziedziczony kapitał ucieleśniony (inkorporowany), jak i uprzedmiotowiony (zobiektywizowany). W tej sytuacji największe znaczenie ma kapitał zinstytucjonalizowany, głównie w postaci sformalizowanego wykształcenia, potwierdzonego dyplomami uczelni. Ukształtowana w PRL ścieżka awansu, osadzona w wykształceniu, opierała się na antynomii: praca fizyczna versus praca umysłowa, z których to ta druga nobilitowała. Zdobycie wykształcenia, najlepiej wyższego, było substytutem nobilitacji opartej na tzw. starych pieniądzach czy budowanej przez pokolenia pozycji zawodowej.

Keywords

EN

adult education; sense of security; cultural capital; adult educational activity

PL

edukacja dorosłych; poczucie bezpieczeństwa; kapitał kulturowy; aktywność edukacyjna dorosłych

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2019
• Volume: 38
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-28

Contributors

author

Janusz Piotr Tomiło

References

• Booth K., Security and Emancipation. „Review of International Studies”, vol. 17.
• Bourdieu P., Passeron J.-C., 1990, Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania. Warszawa, PWN.
• Bourdieu P., 1986, The forms of capital. W: J.G. Richardson (red.), Handbook of theory and research for sociology of education. New York, Westport, Connecticut, London: Greenwood Press.
• Buzan B., 1983, Poeple States and Fear. The National Security Problem in International Relations, Brighen.
• Fatyga B., 2010, Kapitał kulturowy. W: A. Matuchniak-Krasuska, Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu. Warszawa, Oficyna Naukowa.
• Gardocki L., 1999, Obrona konieczna, czyli triumf prawa nad bezprawiem. „Rzeczpospolita”, nr 142.
• Human Development Report 1994, Publishet for the United Nations Development Programme (UNDP). New York Oxford, Oxford University Press.
• Jarosz M., 2008, Obszary wykluczenia w Polsce. W: Wykluczeni, wymiar społeczny, materialny i etniczny. Warszawa, Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Klamut R., 2012, Bezpieczeństwo jako pojecie psychologiczne. „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne”, nr 286, z. 19 (4/2012).
• Komisja Europejska /EACEA/Eurydice, 2015. Adult Education and Training in Europe: Widening Access to Learning Opportunities. (Edukacja i szkolenia dorosłych w Europie: zwiększanie dostępu do możliwości uczenia się) Raport Eurydice. Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej. Korzeniowski L.F., 2008, Securitologia. Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych. Kraków.
• GUS, 2013, Kształcenie dorosłych. Warszawa.
• Marciniak E.M., 2009, Psychologiczne aspekty poczucia bezpieczeństwa. W: S. Sulowski, M. Brzeziński, Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia. Warszawa.
• Maslow A., 2009, Motywacja i osobowość. Warszawa.
• Monitor kształcenia i szkolenia, 2015, Polska, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg.
• Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski, 2003, Warszawa.
• Pokruszyński W., 2010, Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa. Józefów.
• Sillamy N., 1996, Słownik psychologii. Katowice.
• Standing G., 2017, Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tomiło J., 2015, Edukacja dla bezpieczeństwa w perspektywie antropocentrycznej. Piotrków Trybunalski, NWP.
• Uchnast Z., 1990, Metoda pomiaru bezpieczeństwa. W: A. Januszewski, Z. Uchnast, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL, t. 5, Lublin.
• Urbanek A., 2013, Wybrane problemy bezpieczeństwa. Dziedziny bezpieczeństwa. Słupsk.
• Wójcik Z., 2003, Poczucie bezpieczeństwa a niepokój u młodzieży. „Prace naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie” seria: Psychologia, z. X.
• NETOGRAFIA:
• http://epp.eurostat.ec.europa.eu

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2019.38.3.237-253