Ryzyko dysleksji a strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym

• Authors: Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Own conducted studies complement the empirical approach to children's coping with difficult situations. Their aim was to answer the question whether and how the risk of dyslexia affects coping in socially difficult situations by younger school-aged children. The study covered 64 pupils from grades 2 and 3 of elementary schools in the lubelskie province. The core group was made up of pupils with diagnosed risk of dyslexia, and the comparative group was made up of their peers not having specific problems with learning. The studies revealed that there are statistically significant differences in the area of two scales: cooperation and avoidance. Children with a risk of dyslexia in socially difficult situations use the cooperation strategy definitely less seldom than their peers. Instead of an effective strategy of coping in stressful situations, they exhibit various defence methods not focused on resolving and overcoming the problem. An avoidance strategy predominates in this case. In comparison to their peers they definitely more frequently not take steps aimed at resolving a difficult situation. Children with a risk of dyslexia as well as children without learning difficulties use ineffective strategies of coping in difficult situations such as aggression and yielding with similar frequency.

PL

Przeprowadzone badania własne wpisują się w nurt doniesień empirycznych dotyczących radzenia sobie w sytuacjach trudnych przez dzieci. Ich celem była próba odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób ryzyko dysleksji wpływa na radzenie sobie w sytuacjach trudnych społecznie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym. Badaniami objęto 64 uczniów klas II i III szkół podstawowych województwa lubelskiego. Grupę podstawową stanowili uczniowie ze zdiagnozowanym ryzykiem dysleksji, porównawczą zaś – ich rówieśnicy niemający specyficznych trudności w uczeniu się. Badania wykazały, że między grupami zachodzą różnice istotne statystycznie w obrębie dwóch skal: współpraca i unikanie. Dzieci ryzyka dysleksji w sytuacjach trudnych społecznie zdecydowanie rzadziej niż ich rówieśnicy stosują strategię współpracy. Zamiast efektywnej strategii radzenia sobie w sytuacjach stresowych pojawiają się u nich różnorodne – nieukierunkowane na rozwiązanie i przezwyciężenie problemu – sposoby obrony. Dominuje u nich strategia unikania. W porównaniu z rówieśnikami zdecydowanie częściej nie podejmują działań zmierzających do rozwiązania sytuacji trudnej. Dzieci ryzyka dysleksji oraz dzieci bez trudności w uczeniu się z podobną częstotliwością stosują nieefektywne strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takie jak: agresja i uleganie.

Keywords

EN

younger school-aged children; risk of dyslexia; coping in socially difficult situations

PL

dzieci w młodszym wieku szkolnym; ryzyko dysleksji; radzenie sobie w sytuacjach trudnych społecznie

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2019
• Volume: 38
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-28

Contributors

author

Marzena Agnieszka Kowaluk-Romanek

References

• Alexander-Passe N., 2006, How dyslexic teenagers cope: An investigation of self-esteem, coping and depression. „Dyslexia”, 12(4), 256–275.
• Borecka-Biernat D., 2006, Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Prace Psychologiczne LVIII. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Caplan M., Bennetto L., Weissberg R.P., 1991, The role of interpersonal context in the assessment of social problem solving skills. „Journal of Applied Developmental Psychology”, 12, 103–114.
• Cichecka-Jusińska I., Pławska K., 2011, Kwestionariusz „Mały Kosmita”. Narzędzie do badania Postaw Radzenia Sobie w Sytuacjach Trudnych Społecznie RSwSTS. Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I–III. Kraków, MEN.
• Compas B., Connor-Smith J., Saltzman H., Harding Thomsen A., Wadsworth M., 2001, Coping with stress during childhood and adolescence: Problems, progress, and potential in theory and research. „Psychological Bulletin”, 127 (1), 87–127.
• Connor-Smith J., Compas B., Wadsworth M., Harding Thomsen A., Saltzman H., 2000, Responses to stress in adolescence: Measurement of coping and involuntary stress response. „Journal of Consulting and Clinical Psychology”, 68, 976–992.
• Cywińska M., 2017, Stres dzieci w młodszym wieku szkolnym. Objawy, przyczyny, możliwości przeciwdziałania. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Erikson E.H., 2000, Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
• Fawcett A.J., 1995, Case studies and some recent research. W: T.R. Miles, V. Varma (red.), Dyslexia and Stress. London, Wiley, 13–26.
• Krasowicz-Kupis G., 2008, Psychologia dysleksji. Warszawa, PWN.
• Lazarus R., Folkman S., 1984, Stress, appraisal and coping. New York, Springer Pub. Co.
• Łosiak W., 1994, Dynamika emocji i radzenia sobie w stresie psychologicznym. Badania pacjentów chirurgicznych. Kraków, UJ.
• Łosiak W., 2008, Psychologia stresu. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Łosiak W., 2009, Stres i emocje w naszym życiu. Seria „Plus 50”, Warszawa, WAiP.
• Morgan E., Klein C., 2000, The Dyslexic Adult in a Non Dyslexic World. London, Whurr Publishers.
• Pincus D.B., Friedman A.G., 2004, Improving children’s coping with everyday stress: transporting treatment interventions to the school setting. „Clinical Child and Family Psychology Review, 7(4), 223–240.
• Skinder E.A., 1995, Perceived control motivation, and coping. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Terelak J., 1995, Stres psychologiczny. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza „Branta”.
• Thomson M.E., 1990, Developmental Dyslexia. Third Edition. London-Jersey City, Whurr Publishers.
• Tomaszewski T., 1982, Człowiek w sytuacji trudnej. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia. Warszawa, PWN, 17–36.
• Tomaszewski T., 1984, Ślady i wzorce. Warszawa, WSiP.
• Tyszkowa M., 1986, Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych. Warszawa, PWN.
• Tyszkowa M., 1997, Odporność psychiczna. W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa, Fundacja Innowacja, 475–478.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2019.38.3.271-283