Naruszenie kontraktu psychologicznego a stres w miejscu pracy

• Authors: Agata Wołowska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Background: The main objective of this research was examine how breach of psychological contract, dimensions of psychological climate (psychological safety and psychological meaningfulness) and work – family conflict affect emotional exhaustion. Materials and metods: The data for this study were collected from 154 women and 53 men – Polish white-collar workers. To verify the hypothezis four instruments which measured emotional exhaustion, work – family conflict, breach of psychological contract and psychological climate, were used. Results: The research has shown that: breach of psychological contract, psychological climate and work – family conflict have a significant influence on emotional exhaustion in the group of women, but for men a significant predictor of the emotional exhaustion is only work – family conflict. Conclusion: Positive assessment of the psychological climate in the workplace can counteract emotional exhaustion for women.

PL

Głównym celem badania było sprawdzenie, w jakim stopniu wyczerpanie emocjonalne wyznaczane jest przez naruszenie kontraktu psychologicznego, wymiary klimatu psychologicznego (bezpieczeństwo psychiczne i znaczenie pracy) oraz konflikt praca – rodzina. Materiał i metody: Badaniem objęto 154 kobiety i 53 mężczyzn – polskich urzędników. Do weryfikacji hipotez zastosowano 4 narzędzia mierzące wyczerpanie emocjonalne, konflikt praca – rodzina, naruszenie kontraktu psychologicznego i klimat psychologiczny. Wyniki: Badanie ujawniło, że naruszenie kontraktu psychologicznego, klimat psychologiczny oraz konflikt praca – rodzina w istotny sposób wyznaczają wyczerpanie emocjonalne w grupie kobiet, natomiast w grupie mężczyzn istotnym predyktorem wyczerpania emocjonalnego jest tylko konflikt praca – rodzina. Wnioski: Pozytywna ocena klimatu psychologicznego w miejscu pracy może – w przypadku kobiet – przeciwdziałać ich wyczerpaniu emocjonalnemu.

Keywords

EN

emotional exhaustion; breach of psychological contract; psychological climate; work – family conflict

PL

wyczerpanie emocjonalne; naruszenie umowy psychologicznej; klimat psychologiczny; praca – konflikt rodzinny

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2019
• Volume: 38
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-28

Contributors

author

Agata Wołowska

References

• Baka Ł., 2013, Zależności między konfliktami praca –rodzina i rodzina – praca a zdrowiem pielęgniarek – buforujący efekt wsparcia społecznego. „Medycyna Pracy”, z. 6, t. 64, 775–784. DOI: https://doi.org/10.13075/mp.5893.2013.0068.
• Brown S.P., Leigh T.W., 1996, A new look at psychological climate and its relationship to job involvement, effort, and performance. „Journal of Applied Psychology”, z. 4, t. 81, 358–368. DOI: 10.1037/0021-9010.81.4.358.
• Derbis R., 2003, Jakość życia z pracą i bez pracy. W: R. Derbis (red.), Niepokoje i nadzieje współczesnego człowieka. Człowiek w sytuacji przełomu. Częstochowa, Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Eisenberger R., Fasolo P., Davis-LaMastro V., 1990, Perceived organizational suport and employee diligence, commitment, and innovation. „Journal of Applied Psychology”, t. 75, 51–59.
• Freese C., Schalk R., 2008, How to measure the psychological contract? A critical criteria-based review of measures. „South African Journal of Psychology”, z. 2, t. 38, 269–286. DOI: 10.1177/008124630803800202.
• Frone M.R., 2000, Work-family conflict and employee psychiatric disorders: The National Comorbidity Survey. „Journal of Applied Psychology”, z. 6, t. 85, 888–895. DOI: 10.1037//0021-9010.85.6.888.
• Gacovic A., Tetric L.E., 2003, Psychological contract breach as a source of strain for employees. „Journal of Business and Psychology”, z. 2, t. 18, 235–246. DOI: 10.1023/A:1027301232116.
• Greenglass E., 2004, Różnice wynikające z ról płciowych, wsparcie społeczne i radzenie sobie ze stresem. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa, PWN.
• Greenhaus J.H., Beutell N.J., 1985, Sources of conflict between work and family roles. „The Academy of Management Review”, z. 1, t. 10, 76–88. DOI:10.2307/258214.
• Howard J.L., Frink D.D., 1996, The effects of organizational restructure on employee satisfaction. „Group & Organization Management”, t. 21, 278–303.
• James L.A., James L.R., 1989, Integrating work environment perceptions: Explorations into the measurement of meaning. „Journal of Applied Psychology”, t. 74, 739–751.
• Kahn W.A., 1990, Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. „Academy of Management Journal”, t. 33, 692–724.
• Lester S.W., Turnley W.H., Bloodgood J.M., Bolino M., 2002, Not eyeing eye to eye: Differences in supervisors and subordinate perceptions of an attributions for psychological contract. „Journal of Organizational Psychology”, t. 23, 39– 56.
• Machol-Zajda L., 2008, Rozwiązania ułatwiające godzenie pracy z życiem pozazawodowym – elastyczne formy pracy przyjazne rodzinie. W: C. Sadowska-Snarska (red.), Elastyczne formy pracy. Szanse i zagrożenia. Białystok, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej.
• Maslach C., 1982, Burnout: The cost of caring. New York, Prentice Hall Press.
• Maslach C., Schaufeli W.B., Leiter M.P, 2001, Job burnout. „Annual Review of Psychology”, t. 52, 397–422. DOI: 10.1146/annurev.psych.52.1.397.
• Morrison E.W., Robinson S.L., 1997, When employees feel betrayed: A model of how psychological contract violation develops. „Academy of Management Review”, t. 22, 226–256, opublikowano: https://www.jstor.org/stable/259230.
• Netemeyer R.G., Boles J.S., McMurrian R., 1996, Development and validation of workfamily conflict and family-work conflict scales. „Jurnal of Applied Psycholology”, z. 4, t. 81, 400–410. DOI: 10.1037/0021-9010.81.4.400.
• Robinson S.L., Rousseau D.M., 1994, Violating the psychological contract: Not the exception but the norm. „Journal of Organizational Behavior”, t. 15, 245–259. DOI: 10.1002/job.4030150306.
• Rousseau D.M., 1995, Psychological contracts in organizations. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Rousseau D.M., Parks J.M., 1993, The contracts of individuals and organizations. W: L.L. Cummings, B.M. Staw (red.), „Research in Organizational Behavior”, t. 15, 1–43. Greenwich, CT: JAI Press.
• Shaw J.B., Fields M.W., Thacker J.W., Fisher C.D, 1993, The availability of personal and external coping resources: Their impact on job stress and employee attitudes during organizational restructuring. „Work & Stress”, t. 7, 229–246.
• Shore L.M., Tetrick L.E., 1994, The psychological contract as an explanatory framework in the employment relationship. W: C. Cooper, D. Rousseau (red.), „Trends in Organizational Behavior”, t. 1, 91–109, Wiley: New York.
• Sutton R.I., 1990, Organizational decline process: A social psychological perspective. „Research in Organizational Behavior”, t. 12, 205–253.
• Turnley W.H., Feldman D.C., 1999, Psychological contract violations during organizational restructuring. „Human Resource Management”, t. 37, 71–83.
• Wołowska A., Bańka A., Bazińska R, 2010, Wpływ naruszenia kontrakt psychologicznego na zaangażowanie w pracę. Mediacyjna rola klimatu psychologicznego. „Czasopismo Psychologiczne”, z. 2, t. 16, 225–236.
• Wołowska A., 2013, Przywiązanie do organizacji a kontrakt psychologiczny. Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Wołowska A., 2013a, Satysfakcja z pracy i jej wyznaczniki a poczucie jakości życia urzędników. „Rocznik Andragogiczny”, t. 20, 119–132.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2019.38.3.33-46