The personal aspect of the moral and axiological upbringing of children and adolescents

• Authors: Teresa Zubrzycka-Maciąg , Piotr Goliszek
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The deficit of value in social life causes concern for the fate of the future generations. Upbringing, defined as preparing a human for life and shaping their personality in the particular social and civilizational reality is the main vector of value. Timeless, universal values, determining the existence of the world guard life and its quality. Thus, one of the most important goals of upbringing is to help children and adolescents in shaping a value system which will be the cornerstone of their life. Taking into account the meaning of value in shaping a young person’s personality, this paper deals with how upbringing for value is carried out by teacher and educators. Assuming that moral shaping has purpose only when it serves a particular human as an individual seeking fulfillment, we present the essence of personalized moral upbringing, i.e. as a process connected to presenting the rules of a moral existence, with raising people to freedom and responsibility, with shaping consciousness and character, acting morally and truly becoming a person.

PL

Deficyt wartości w życiu społecznym powoduje niepokój o przyszłość kolejnych pokoleń. Głównym przekaźnikiem wartości jest wychowanie, rozumiane jako przygotowanie człowieka do życia i kształtowanie jego osobowości w warunkach konkretnej rzeczywistości społecznej i cywilizacyjnej. Na straży życia i jego jakości stoją wartości ponadczasowe, uniwersalne, które warunkują trwanie świata. Jednym z najważniejszych celów wychowania jest zatem pomoc dzieciom i młodzieży w kształtowaniu systemu wartości, który będzie stanowił fundament ich życia. W artykule poruszono problematykę wartości w kontekście ich znaczenia dla kształtowania osobowości dzieci i młodzieży. Przyjmując, że formacja moralna ma sens tylko wówczas, kiedy służy człowiekowi jako spełniającej się osobie, ukazano istotę wychowania moralnego ukierunkowanego personalistycznie, tj. jako proces związany z ukazywaniem zasad życia moralnego, z wychowaniem do wolności i odpowiedzialności, z formacją sumienia i kształtowania charakteru oraz urzeczywistniania wartości moralnych i stawania się w pełni osobą.

Keywords

EN

person, personalism, moral values, education

PL

osoba, personalizm, wartości moralne, wychowanie

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2020
• Volume: 39
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-06-03

Contributors

author

Teresa Zubrzycka-Maciąg

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, Polska

author

Piotr Goliszek

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, Polska

References

• Chałas K., 2003, Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki. T. I. Lublin–Kielce. Wydawnictwo Jedność.
• Chudy W., 2009, Pedagogia godności. Elementy etyki pedagogicznej. Lublin, TN KUL.
• Cichoń W., 1996, Wartości. Człowiek. Wychowanie. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 15.
• Coles R., 2004, Inteligencja moralna dzieci. Poznań, Wydawnictwo Rebis.
• Czyżowska D., 2008, O celu i granicach rozwoju moralnego. „Analiza i egzystencja”, nr 8, 85–101.
• Denek K., 2015, Wartości w kontekście edukacji i nauk o niej. In: W. Furmanek, A. Długosz (eds.), Wartości w pedagogice. Urzeczywistnianie wartości. Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Dudziak U., 2016, Wychowanie moralne. In: K. Chałas, A. Maj (eds.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 1431–1436.
• Goliszek P.T., 2016, Personalistyczny wymiar katechezy. Lublin, KUL.
• Goliszek P.T., 2017, Personalistic Moral Education in Catechesis. „Roczniki Teologiczne” T. 64, z. 11, 132.
• Górniewicz J., 2005, Teoria wychowania (wybrane problemy). Olsztyn, Wydawnictwo OSW.
• Hołub G., 2014, Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków, Wydawnictwo Św. Stanisława BM.
• Jan Paweł II (6.08.1993, nr 35), Encyklika Veritatis splendor o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła.
• Jan Paweł II (6.08.1993, nr 60), Encyklika Veritatis splendor o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła.
• Jan Paweł II , 1988, Przemówienie w UNESCO . W imię przyszłości kultury. Paryż 2.06.1980, nr 11. In: M. Radwan, S. Wylężek, T. Gorzkula (eds.), Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie. RW KUL.
• Jan Paweł II , 2003, Naród trzeba budować na trwałych wartościach. Ceremonia powitalna na lotnisku. Wyspa Krk (Chorwacja), 5.06.2003, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/krk_05062003.html [access from: 16.02.2020].
• Kostur M.A., 2012, Osoba a wychowanie. Ujęcie z perspektywy personalistycznej. In: W kręgu inspiracji personalizmu etycznego. Kraków, „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, 301–317.
• Kowalczyk S., 2006, Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementy aksjologii personalistycznej. Lublin, 165, 181–184.
• Krąpiec A., 1993, Odzyskać świat realny. Lublin, RW KUL.
• Łobocki M., 2002, Wychowanie moralne w zarysie, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Marek Z., 2013, Wychowanie religijno-moralne. In: A. Rynio, K. Braun, A. Lendzion,
• D. Opozda (eds.), Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania. Lublin, Wydawnictwo KU L, 21–38.
• Nowak M., 2000, Podstawy pedagogiki otwartej. Lublin, KUL.
• Nowak M., 2007, Charakter w pedagogice. In: Leksykon Pedagogiki Religii. Warszawa, Verbinum, 39–45.
• Nowak M., 2008, Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Pilch T., 1999, Spory o szkołę. Pomiędzy tradycją a wyzwaniami współczesności. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Szudra A., 2009, Dialogiczna etyka wychowawcza. In: W. Chudy, Pedagogia godności. Elementy etyki pedagogicznej. Lublin, TN KUL, 219–222.
• Trempała J., 1989, Niedyrektywna edukacja moralna: strategie prowadzenia dyskusji i klasyfikowania wartości. „Edukacja”, nr 2, 20–23.
• Wrońska K., 2000, Osoba i wychowanie. Wokół personalistycznej filozofii wychowania Karola Wojtyły Jana Pawła II. Kraków, Wydawnictwo UJ.
• Zubrzycka-Maciąg T., 2015, Szacunek – wartość zaniechana w pedagogice. In: W. Furmanek, A. Długosz (eds.), Wartości w pedagogice. Urzeczywistnianie wartości.
• Rzeszów, Wydawnictwo UR, 115–130.
• Zubrzycka-Maciąg T., 2017, Wychowanie moralne we współczesnej szkole. In: J. Górniewicz (ed.), Edukacja – w stronę kluczowych wartości. Olsztyn–Białystok, Centrum
• Badań Społecznych UW-M, 9–20.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2020.39.2.23-37