Dobro wspólne jako kategoria pedagogiczna

• Authors: Kazimierz Czerwiński
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The common good is a category from the area of political philosophy, underestimated by liberalism, and very important for the republican tradition. This category is problematic because there are difficulties with defining it and setting the scope. The author puts forward the thesis that the common good – regardless of the controversy that arouses in political philosophy –is a category important for pedagogical reflection, and at the same time is an absent category. The rationale behind this thesis focuses on two issues: 1) the aims of education are neoliberally oriented and the category of the common good is almost absent in them, which is very undesirable in the context of shaping the citizens of a democratic community; 2) processes taking place inside the education are also not conducive to thinking in terms of the common good, mainly due to the advantage of rivalry over cooperation and faulty interpersonal communication.

PL

Dobro wspólne jest kategorią z obszaru filozofii politycznej, niedocenianą przez liberalizm, bardzo ważną zaś dla tradycji republikańskiej. Ta kategoria jest problematyczna, ponieważ są trudności z jej zdefiniowaniem i ustaleniem zakresu. Autor stawia tezę, że dobro wspólne – niezależnie od kontrowersji, jakie wzbudza w filozofii politycznej – jest kategorią ważną dla refleksji pedagogicznej, a jednocześnie kategorią nieobecną. Uzasadnienia tej tezy skupiają się na dwu zagadnieniach: 1) cele edukacji są zorientowane neoliberalnie i kategoria dobra wspólnego jest w nich prawie nieobecna, co jest bardzo niepożądane w kontekście kształtowania obywateli demokratycznej wspólnoty; 2) procesy zachodzące we wnętrzu edukacji również nie sprzyjają myśleniu w kategoriach dobra wspólnego, głównie z powodu przewagi rywalizacji nad kooperacją oraz wadliwej komunikacji międzyludzkiej.

Keywords

EN

common good, democracy, education, communication

PL

dobro wspólne, demokracja, edukacja, komunikacja

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2020
• Volume: 39
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-06-03

Contributors

author

Kazimierz Czerwiński

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Albińska E., 2009, Dobro. W: S. Jedynak, J. Kojkoł (red.), Encyklopedia filozofii wychowania. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta, 54–57.
• Buksiński T., 2006, Współczesne filozofie polityki. Poznań, Wydawnictwo UAM.
• Czapiński J., 2015, Stan społeczeństwa obywatelskiego. W: J. Czapiński, T. Panek (red.), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. „Contemporary Economics”, nr 9/4, 332–372, opublikowano: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2015.pdf [dostęp: 16.07.2018].
• Dziubka K., Szlachta B., Nijakowski L.N., 2008, Idee i ideologie we współczesnym świecie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Koperek J., 2004, Dobro wspólne. W: B. Szlachta (red.), Słownik społeczny. Kraków, Wydawnictwo WAM , 139–147.
• Kubiak-Szymborska E., 2005, Nauczyciele akademiccy – studenci. Między partnerstwem a pozorną stycznością. Bydgoszcz, Wydawnictwo Wers.
• Kwieciński Z., 1996, Demokracja w edukacji czy edukacja dla demokracji? W: K. Przyszczypkowski, A. Zandecki (red.), Edukacja i młodzież wobec społeczeństwa obywatelskiego. Poznań–Toruń, Wydawnictwo Edytor, 11–20.
• Kwieciński Z., 1998, Demokracja jako wyzwania i zadania edukacyjne. W: Z. Melosik, K. Przyszczypkowski (red.), Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne. Poznań–Toruń, Wydawnictwo Edytor, 9–33.
• Kwieciński Z., 2017, Edukacja publiczna w chybotliwej demokracji: perspektywa pedagogiki krytycznej. „Nauka”, nr 3, 57–70.
• Lewandowska-Kidoń T., 2009, Język nietolerancji w polskich szkołach. W: W.J. Maliszewski, I. Nowosad, R. Uździcki (red.), Zarządzanie i komunikacja w sytuacjach szkolnych. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 208–217.
• Napiontek O., 2013, Szkoła – przestrzeń obywatelskiego uczestnictwa. W: A. Kordasiewicz, P. Sadura (red.), Edukacja obywatelska w działaniu. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 104–127.
• O nieufności i zaufaniu. Komunikat CBOS nr 35/2018, 2018, A. Cybulska, K. Pankowski (oprac.), opublikowano: https://www.cbos.pl/SPISKOM .PO L/2018/K_035_18.PD F
• [dostęp: 17.07.2018].
• Olubiński A., 2016, Podmiotowa aktywność własna jako szansa samorealizacji i rozwoju (w świetle założeń edukacji humanistycznej i krytycznej). „Przegląd Pedagogiczny”,
• nr 2, 33–47.
• Opozda D., 2010, Narracje – przemoc – negocjacje: trzy wymiary trójpodmiotowej komunikacji szkolnej w spojrzeniu fenomenologiczno-hermeneutycznym. W: K. Czerwiński, M. Fiedor, J. Kubiczek (red.), Komunikowanie społeczne w edukacji. Zagrożenia podmiotowe i psychospołeczne. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 145–156.
• Potulicka E., Rutkowiak J., 2012, Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Przybyszewski K., 2013, Kultura publiczna. Refleksje wokół kondycji społeczeństwa i państwa polskiego. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM .
• Sandel M.J., 2013, Sprawiedliwość. Jak postępować słusznie?, tłum. O. Siara. Warszawa, Wydawnictwo Kurhaus.
• Słownik socjologii i nauk społecznych, 2005, G. Marshall (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szymczyk J., 2012, Rudymentarne wartości republikańskie. Zarys problematyki. W: J. Szymczyk (red.), Segmenty aktywności społecznej a wartości. Idee i praktyka. Lublin, Wydawnictwo KUL, 111–152.
• Śpiewak P., 1998, W stronę wspólnego dobra. Warszawa,
• Fundacja Aletheia.
• Tischner J., 2000, Myślenie według wartości. Kraków, Wydawnictwo Znak.
• Wawrzak-Chodaczek M., 2007, Kompetencje komunikacyjne nauczycieli akademickich w kontaktach interpersonalnych ze studentami. W: W.J. Maliszewski (red.), Kompetencja w porozumiewaniu się nauczyciela akademickiego. Wielorakie perspektywy. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 215–223.
• Zaangażowanie Polaków na rzecz społeczności lokalnej. Komunikat CBOS nr 74/2018, 2018, R. Boguszewski (oprac.), opublikowano: https://www.cbos.pl/SPISKOM. PO L/2018/K_074_18.PD F [dostęp: 16.07.2018].

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2020.39.2.39-50