Wychowawcze implikacje czarownicy - niezwykłej kobiety - w świetle założeń pedagogiki emancypacyjnej

• Authors: Izabela Symonowicz-Jabłońska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Contemplations on a woman-witch inscribed in the foundations of emancipatory pedagogy is to show modification of her current image, open up a new research opportunity that allows for a broader view of the witch as an interpreter of culture that does not fit into the main centralist trend of thinking about the world. So does the woman witch In basic mental – stereotypical human constructions seen as a destructive and malicious figure, always represent the opposite of all positive values, or can she be perceived as a positive character ? Or maybe [does she] “work in two ways: while being a myth she is both true and illusion” (Rella 2003, p. 295)? Does the image of a witch change because of adolescence? The article presents the results of the research carried out among the youth of the secondary school in Toruń. Thanks to the used focus method a catalogue of features defining the witch was created. The study involved 26 people (13 from the humanities class and 13 from the mathematics and IT class) and aimed at identifying differences in terms of verbalized values between the two groups.

PL

Rozważania nad czarownicą-kobietą, wpisujące się w myśl założeń pedagogiki emancypacyjnej, mają ukazać modyfikację jej dotychczasowego wizerunku, otworzyć nową możliwość badawczą, która pozwoli na szersze spojrzenie na czarownicę – jako tłumaczkę kultury, niewpisującą się w główny, centralistyczny nurt myślenia o świecie. Zatem czy postać czarownicy-kobiety, widziana w podstawowych, stereotypowych konstrukcjach myślowych człowieka, jako postać destrukcyjna i złośliwa, która zawsze reprezentuje przeciwieństwo wszystkich pozytywnych wartości, może być postacią pozytywną? Czy „działa dwojako, będąc mitem, jest zarazem prawdą i złudzeniem” (Rella 2003, s. 295)? Czy obraz czarownicy zmienia się wraz z wiekiem dorastającego człowieka? Wartością dodaną artykułu są wyniki badań przeprowadzonych wśród młodzieży liceum ogólnokształcącego w Toruniu. Dzięki zastosowaniu badania wyjaśniającego powstał inwentarz cech definiujących czarownicę. Badaniem objęto 26 osób (13 z klasy o profilu humanistycznym i 13 z klasy o profilu matematyczno-informatycznym), aby określić różnice w zakresie werbalizowanych wartości między dwiema grupami profilowymi.

Keywords

EN

witch, emancipation pedagogy, fable/fairy tale

PL

czarownica, pedagogika emancypacyjna, baśń/bajka

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2020
• Volume: 39
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-06-03

Contributors

author

Izabela Symonowicz-Jabłońska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Wydział Filozofii i Nauk Społecznych. Instytut Nauk Pedagogicznych. Katedra Pedagogiki Szkolnej.

References

• Bechtel G., 2015, Cztery kobiety Boga: ladacznica, czarownica, święta, głupia gęś. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Bettelheim B., 1989, Rany symboliczne. Rytuały inicjacji i zazdrość męska. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.
• Bolińska M., 2008, Właściwości ludyczne opowiadań i bajek terapeutycznych (na wybranych przykładach). „Napis”, seria XIV.
• Briggs R., 1998, Witches and Neighbors. New York, Penguin Books.
• Cawihorne N., 2006, Wiedźmy i czarownice. Historia prześladowań. Warszawa, Bellona.
• Chollet M., 2019, Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet. Kraków, Wydawnictwo Karakter.
• Czerepaniak-Walczak M., 2003, Pułapki izonomii rozwojowej w baśniowym świecie (o potrzebie krytycznej refleksji nad bajkami jako środkiem wychowawczym). W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Czerepaniak-Walczak M., 2006, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Eliade M., 1997, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne (Narodziny mistyczne). Kraków, Wydawnictwo Znak.
• Frankfort-Nachmias C., Nachmias D., 2001, Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Girard R., 1991, Kozioł ofiarny. Łódź, Wydawnictwo Łódzkie.
• Gripe M., 1983, Dzieci szklarza. Warszawa, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”.
• Koczanowicz-Dehnel I., 2011, Hermeneutyka a narracja. „Teraźniejszość, Człowiek, Edukacja”, nr 3 (55), 33.
• Kostyło H., 2019, Pedagogika emancypacyjna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kwieciński Z., 1995, Dziesięciościan edukacji (składniki i aspekty – potrzeba całościowego ujęcia). W: Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji. Olecko, Mazurska Wszechnica Nauczycielska, 13–20.
• Levack P., 2009, Polowanie na czarownice w Europie wczesno nowożytnej. Wrocław, Ossolineum.
• Michelet J., 1961, Czarownica. Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.
• Miłosz C., 1953, Zniewolony umysł. Paryż, Instytut Literacki, Libella.
• Molicka M., 1999, Bajki terapeutyczne. Poznań, Media Rodzina.
• Niesporek-Szamburska B., 2013, Stereotyp czarownicy i jego modyfikowanie. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Nowakowski P.T., 2004, Modele człowieka propagowane w wybranych czasopismach młodzieżowych. Analiza antropologiczno-etyczna. Tychy, Maternus Media.
• Olek-Redlarska Z., 2015, Rozumienie pojęć moralnych w wychowaniu moralnym dzieci młodszych. Empatia i motywacja do zachowań moralnych. „Rocznik Teologii Katolickiej”, t. XIV/2.
• Palka S., 2006, Metodologia badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Pilaszek M., 2008, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII. Kraków, Universitas.
• Procesy czarownic w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, opublikowano: https://www.rp.pl/Rzecz-o-historii/310149995 [dostęp: 7.11.2019].
• Propp W., 2000, Nie tylko bajka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rella A., 2003, Czy to tylko bajka? Czyli perswazja poprzez bajkę. W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Rzepa T., 2003, Po co potrzebny nam diabeł? W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Sallmann J.M., 1994, Czarownice. Oblubienice szatana. Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Słownik polskiej bajki ludowej, Tom 1 a-c, 2018, V. Wróblewska (red.), Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Smogorzewska J., Rozpoznawanie twórczości werbalnej dziecka w wieku przedszkolnym – problemy i rozwiązania. W: M. Karwowski (red.), Identyfikacja potencjału twórczego. Teoria, metodologia, diagnostyka. Warszawa, Akademia Pedagogiki Specjalnej.
• Stark R., 2018, Nie mów fałszywego świadectwa. Odkłamywanie wieków antykatolickiej narracji. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Symonowicz-Jabłońska I., 2018, Czarownica w ujęciu pedagogiki emancypacyjnej – na przykładzie analizy literatury dziecięcej. W: I. Glatzel (red.), Jak dorobić się skrzydeł? 20-lecie Zespołu Szkół Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Gimnazjum i Liceum Akademickiego w Toruniu. Toruń, ZS UMK Gimnazjum i Liceum Akademickie.
• Śliwerski B., 2015, Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Weigl B., 1999, Stereotypy i uprzedzenia etniczne u dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN .
• Wojciechowska D., 2003, Psychoterapeutyczne znaczenie baśni. W: U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2020.39.2.73-89