Mediacja w sprawach nieletnich – wymiar wychowawczy

• Authors: Magda Urbańska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wprowadzenie: Jednym ze sposobów rozwiązywania konfliktów są mediacje, w trakcie których strony dążą, przy  pomocy mediatora, do osiągnięcia obopólnie korzystnego porozumienia. Mediacja znajduje swoje zastosowanie także w kontekście spraw karnych, których sprawcami są nieletni. W wyniku mediacji mogą zostać wypracowane satysfakcjonujące obie strony warunki zadośćuczynienia i naprawienia wyrządzonej szkody. Stwarza to szanse na wychowawcze oddziaływanie na młodzież łamiącą normy prawne.Cel badań: W artykule dokonano analizy literatury przedmiotu z zakresu mediacji karnych oraz aktów prawnych dotyczących mediacji w sprawach nieletnich, skupiając się na ukazaniu specyfiki mediacji z udziałem nieletnich sprawców czynów karalnych  oraz korzyściach wychowawczych związanych z prowadzeniem postępowania mediacyjnego w tego rodzaju sprawach.Stan wiedzy: Literatura przedmiotu zwraca uwagę na liczne korzyści związane z prowadzeniem mediacji w sprawach nieletnich, podkreślając zwłaszcza jej wymiar wychowawczy i pozytywny wpływ na rozwój osobowości młodego człowieka. Udział w spotkaniu mediacyjnym pozwala bowiem osiągnąć nie tylko wzajemnie satysfakcjonujące porozumienie, ale także dzięki dobrowolnym i samodzielnym decyzjom podejmowanym przez młodego sprawcę w trakcie mediacji ma on szansę na zmianę swojego postępowania w kierunku pożądanym społecznie. Podsumowanie: Mediacja jako sposób rozwiązywania sporów będących wynikiem czynu karalnego pozwala na wypracowanie porozumienia w kwestii zadośćuczynienia i naprawienia przez sprawcę wyrządzanych przez niego krzywd. Ze względu na wychowawczy potencjał mediacji warto byłoby propagować jej szersze wykorzystanie w pracy z młodzieżą, w tym z nieletnimi sprawcami czynów karalnych.

EN

Introduction: One way of resolving conflicts is through mediation, in which the parties seek a mutually beneficial agreement reached with the help of a mediator. Mediation may also be used in criminal cases involving minors as perpetrators. Mediation can lead to agreeing conditions of the compensation and redress for the harm done which are satisfactory to both parties. This creates opportunities for educating young people who violate legal standards.Research purpose: This article provides an analysis of the literature dealing with criminal mediation and legal acts concerning mediation in cases involving minor perpetrators. It focuses on showing the specifics of mediation targeted to minor law offenders and the educational benefits of mediation in such cases.State of knowledge: Professional literature concerning the subject matter draws attention to numerous benefits of mediation in cases involving minor offenders, emphasising in particular its educational aspect and its positive impact on the development of the personality of the young person. It is so because participation in a mediation meeting allows not only to reach a mutually satisfactory agreement, but also thanks to voluntary and independent decisions made by young offenders during such meetings, they have a chance to change their behaviour as desired by the society. Summary: Mediation as disputes resolution method applied to disputes arising from a criminal act makes it possible to reach an agreement concerning the compensation and redress for the harm done by the perpetrator. Due to the educational potential of mediation, its wider use in work with young people, including minor law offenders, would be worth propagating.

Keywords

PL

mediacja, nieletni sprawca, porozumienie, zadośćuczynienie

EN

agreement, compensation, juvenile offender, mediation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2021
• Volume: 40
• Issue: 1

Dates

published

2021

online

2021-04-16

Contributors

author

Magda Urbańska

• Uniwersytet Rzeszowski Instytut Pedagogiki

References

• Bieńkowska, E. (2011). Mediacja w sprawach nieletnich. Stan prawny na 1 września 2011 r. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
• Consedine, J. (2004). Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej.
• Czarnecka-Dzialuk, B. (2014). Profilaktyczne aspekty sprawiedliwości naprawczej – prezentacja wyników badań nieletnich uczestników mediacji. W: M. Plucińska (red.). Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 275-284). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.
• Gruca-Miąsik, U. (2011). Negocjacje i mediacje w kręgu pomocy, wychowania i prawa. Rzeszów: Wyd. UR.
• Kalisz, A., Zienkiewicz, A. (2009). Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska SA.
• Lewicka, A., Grudziewska, E. (2010). Mediacja sądowa. Alternatywna metoda resocjalizacyjna?. Lublin: Wyd. UMCS.
• Lewicka-Zelent, A. (2013). Uwarunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Lublin: Wyd. UMCS.
• Meier, B-M. (1999). Sprawiedliwość naprawcza – zarys koncepcji. W: B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wójcik (red.). Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary (s. 39-65). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Ministerstwo Sprawiedliwości (a), Informacja o postępowaniu mediacyjnym w sprawach nieletnich. Retrieved on from: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/postepowanie-mediacyjne-w-sprawach-nieletnich3 (19.11.2020).
• Ministerstwo Sprawiedliwości (b), Mediacje w sprawach nieletnich w latach 2004-2015. Retrieved on from: www.gov.pl/web/sprawiedlwosc/dane-statystyczne-dotyczace-mediacji (19.11.2020).
• Ministerstwo Sprawiedliwości (2019). Postępowania w sprawach nieletnich (rodzinnych) w sądach powszechnych zakończone w wyniku postępowania mediacyjnego w latach 2004-I półrocze 2019 r. Retrieved on from: https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (03.12.2020).
• Nadzieja-Maziarz, A. (2015) Aspekt wychowawczy mediacji z sprawach z nieletnim sprawcą czynu karalnego. W: T. Rakoczy (red.). Przyszłość mediacji w polskim systemie prawa (s. 61-69). Lublin: Wyd. KUL.
• Pawlak, B. (2014). Mediacja w sprawach z nieletnim sprawcą czynu karalnego na przykładzie praktyki w Apelacji łódzkiej. W: M. Plucińska (red.). Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 365-373). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza
• Rekomendacja Nr R (99) 19 Komitetu Ministrów [Rady Europy] dla Państw Członkowskich o mediacji w sprawach karnych (przyjęta przez Komitet Ministrów 15 września 1999 r. na 679 posiedzeniu przedstawicieli Ministrów i Komentarz). Retrieved on from: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/miedzynarodowe-i-polskie-standardy-dotyczace-mediacji (15.11.2020).
• Rękas, A. (2009). Rozwój mediacji w Polsce – zagadnienia prawne i praktyczne. W: D. Czura-Kalinowska (red.). Mediacja i arbitraż jako sposoby polubownego rozstrzygania sporów (s. 55-68). Poznań: Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji;
• Rogozińska, A. (2019). Praktyczne aspekty zawodu mediatora. Poradnik. Warszawa: Difin SA.
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego (Dz.U. Nr 56, poz. 591).
• Rudolf, A., Cichowicz-Major, M., Matysiak, M., Pałka, S., Pieniążek W., Przybył, C. (brw). Diagnoza stanu stosowania mediacji oraz przyczyn zbyt niskiej w stosunku do oczekiwanej popularności mediacji. Raport końcowy (brw). Retrieved on from: http://docplayer.pl/18813209-Raport-koncowy-diagnoza-stanu-stosowania-mediacji-oraz-przyczyn-zbyt-niskiej-w-stosunku-do-oczekiwanej-popularnosci-mediacji.html (20.11.2020).
• Sitarz, O. (2015a). Mediacja w sprawach karnych. W: O. Sitarz (red.). Metodyka pracy mediatorów w sprawach karnych (s. 79-175). Warszawa: Difin SA.
• Sitarz, O. (2015b). O mediacji w ogólności. W: O. Sitarz (red.). Metodyka pracy mediatorów w sprawach karnych (s. 25-38). Warszawa: Difin SA.
• Skorupski, W. (2009). Racjonalnie o mediacji. W: M. Leśniak (red.). Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów wieku adolescencji (s. 51-67). Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
• Suchorska, A. (2015). Mediacja w postępowaniu z nieletnimi jako niewykorzystany środek wychowawczy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. W: P. Malinowski, H. Duszka-Jakimko, A. Suchorska (red.). Wokół praktycznych i teoretycznych aspektów mediacji (s. 153-166). Kraków: Uniwersytet Opolski.
• Szczepanik, R., Jaros, A., Staniaszek, M. (2018). Sąd nad demoralizacją nieletnich. Konteksty wychowawcze. Łódź: Wyd. UŁ.
• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 1982, Nr 35, poz. 228 z późn. zm.).
• Wajerowska-Oniszczuk, B. (2012). Mediacja w polskim prawie nieletnich. Stan prawny na 1 grudnia 2012 r. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.
• Waszkiewicz P. (2009a). Mediacja w sprawach nieletnich. W: E. Gmurzyńska, R. Morek (red.). Mediacje. Teoria i praktyka (s. 219-229). Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
• Waszkiewicz P. (2009b). Zasady mediacji. W: E. Gmurzyńska, R. Morek (red.). Mediacje. Teoria i praktyka (s. 91-105). Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
• Wright M. (1999), Geneza i rozwój sprawiedliwości naprawczej. W: B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wójcik (red.). Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary (s. 14-38). Warszawa: Oficyna Naukowa.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2021.40.1.129-142