Wywiadówka jako przestrzeń procedur i rytuałów. O oficjalności i obligatoryjności

• Authors: Barbara Lulek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wprowadzenie Relacje rodziców i nauczycieli ujęte są w wielu szkołach w ramy grupowych i indywidualnych form współpracy. Jednym z elementarnych, utrwalonych tradycją sposobów komunikowania się wymienionych osób jest wywiadówka, prowadzona według stałej formuły obejmującej przywitanie, sprawy organizacyjne, podanie wykazu ocen, wolne wnioski. Wywiadówka przebiega zatem według określonej społecznej praktyki, złożonej z sekwencji działań uczestników. Charakteryzuje ją oficjalność, obligatoryjność i często jednokierunkowy przepływ informacji. Dostrzec należy także wyraźny podział kompetencji oparty na rozgraniczeniu „my-oni”.Cel badańW niniejszym artykule przedstawiono grupowe spotkania rodziców i nauczycieli w kategoriach powtarzających się, stereotypowych zachowań o przewidywalnej formie, łączących się z realizacją wartości. Celem badań jest opisanie wywiadówki w kategoriach zidentyfikowania i nazwania rytuałów występujących podczas spotkań grupowych.Metoda badańProwadzono badania zorientowane na ujawnianie typowych praktyk społecznych, w postaci procedur i rytuałów. Zgromadzono dane empiryczne w oparciu o obserwację uczestniczącą oraz wywiad. W toku badań skoncentrowano się na doświadczeniach rodziców związanych z tłokiem, oczekiwaniem, walką na argumenty oraz władzą nad mową.WynikiNa podstawie zebranych danych dokonano kategoryzacji zachowań uczestników wywiadówek szkolnych i wyodrębniono: zagubienie w nadmiarze wydarzeń i informacji, rutynę, nawyk, brak refleksji oraz pomniejszanie poczucia efektywności działania innych osób.WnioskiPodkreślono, że sztywność, powtarzalność i rytmiczność zachowań oraz odwoływanie się do autorytarnego porządku sprzyja podporzadkowaniu, a tym samym utrudnia, niekiedy uniemożliwia budowanie bliskości pomiędzy współpracującymi dla dobra dziecka stronami.  

EN

IntroductionMany schools associate parents and teachers’ relations with group and individual forms of cooperation. One of the basic ways of communicating is a parent-teacher meeting conducted according to a permanent approach which covers greeting, organisational matter, grade reports and free conclusions. The meeting then  follows a specific social pattern with actions sequenced by its participants. It is formal, mandatory and often with one-way flow of information. Furthermore, there is a clear division of competences based on ‘we-them’ demarcation.Research objectivesThis article presents parents and teachers’ meetings in terms of repetitive, stereotypical and predictable behaviour connected to realisation of the value. By describing these meetings, the author made an attempt to identify and name rituals encountered during group meetings.Research method The study was oriented towards revealing  typical social procedures and rituals. Empirical data was obtained through participatory observation and interview. The study focused on parents’ experience with crowding, waiting, fighting for arguments and holding power over the speech.ResultsCollected data enabled categorising participants’ behaviour during school meetings as follows: being lost in events and information overflow, routine, habit, lack of reflection and reducing other people’ sense of operational efficiency.ConclusionRigid attitude, repeatability, behaviour rhythmicity as well as referring to an authoritarian order favours submission, thus making it difficult or even impossible to build proximity between parties that work together for the benefit of a child.

Keywords

PL

nauczyciele, rodzice, rytuały, wywiadówka

EN

a parent-teacher meeting, parents, rituals, teachers

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2021
• Volume: 40
• Issue: 1

Dates

published

2021

online

2021-04-16

Contributors

author

Barbara Lulek

• Uniwersytet Rzeszowski Kolegium Nauk Społecznych Instytut Pedagogiki

References

• Babbie, E. (2007). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: PWN.
• Collins, P. (2005). Thirteen Ways of Looking at a „Ritual”. Journal of Contemporary Religion, 3, s. 323-342.
• Dąsal, M. (2018). Rytuały, obrzędy, ceremonie. Kraków: Nomos.
• Domagała-Kręcioch, A. (2014). Nauczyciel źródłem szkolnego nieporozumienia. Odbicie w krzywym zwierciadle? W: A. Domagała-Kręcioch. B. Majerek (red.). Szkoła jako przestrzeń edukacyjnego (nie)porozumienia (s. 13-25). Kraków: Impuls.
• Dudzikowa, M., Czerepaniak-Walczak, M. (2010). Codzienność w szkole. Szkoła w codzienności. W: M. Dudzikowa. M. Czerepaniak-Walczak (red.). Wychowanie: pojęcia-procesy-konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. T.5 (s. 9-26). Gdańsk: GWP.
• Dziuban, Z. (2008). Wytwarzanie przestrzeni. Między przestrzenią teorii a przestrzenią praktyki. W: Z. Rykiel (red.). Nowa przestrzeń społeczna w badaniach socjologicznych (s. 61-70). Rzeszów: Wyd. UR.
• Flick, U. (2011). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: PWN.
• Grochowalska, M. (2014). Codzienność świata społecznego szkoły kontekstem doświadczania napięć przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej. W: A. Domagała-Kręcioch. B. Majerek (red.). Szkoła jako przestrzeń edukacyjnego (nie)porozumienia (s. 61-76). Kraków: Impuls.
• Jałowiecki, B., Szczepański, M.S. (2002). Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Scholar.
• Jankowski, A. (1998). Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa: WSiP.
• Kawecki, I. (1996). Etnografia i szkoła. Kraków: Impuls.
• Kawecki, I. (2018). Szkice z metodologii jakościowych badań edukacyjnych. Rzeszów: Wyd. UR.
• Kluz-Stańska, D. (2015). Szkolna klasa – miejsce (nie)przyjazne dziecku. W: T. Sadoń-Osowiecka (red.). Miejsce, przestrzeń, krajobraz. Edukacyjne znaki (s. 39-62). Gdańsk: Wyd. UG.
• Lulek, B. (2014). O miejscu wyznaczanym rodzicom w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. Ujęcie porównawcze. W: B. Lulek. K. Szmyd (red.). Edukacja wobec wyzwań współczesności. Rodzina – szkoła – region – kultura (s. 155-174). Krosno: Wyd. PWSZ.
• Lulek, B. (2015). W poszukiwaniu dróg urzeczywistniania dobra dziecka. Pomiędzy współpracą a rywalizacją. W: W. Furmanek. A. Długosz (red.) Rodzina i szkoła środowiskami urzeczywistniania wartości (s. 137-145). Rzeszów: Wyd. UR.
• Lulek, B., Reczek-Zymróz, Ł. (2014). Rodzina i szkoła w zmieniającej się przestrzeni edukacyjnej. Dylematy czasu przemian. Rzeszów: Bonus Liber.
• Łobocki, M. (2007). W trosce o wychowanie w szkole. Kraków: Impuls.
• Marynowicz-Hetka, E. (2007). Pedagogika społeczna. Warszawa: PWN.
• Mastalski, J. (2007). Samotność globalnego nastolatka. Kraków: PAT.
• Nalaskowski, A. (2002). Przestrzenie i miejsca szkoły. Kraków: Impuls.
• Nalaskowski, A. (1999). Szkoła jako zorganizowane zaprzeczenie przekonania o niepowtarzalności człowieka. W: F. Adamski (red.). Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania (s. 35-42). Kraków: Wyd. UJ.
• Palka, S. (2006). Metodologia, badania, praktyka pedagogiczna. Gdańsk: GWP.
• Polak, K. (2012). Bezradność nauczyciela. Kraków: Wyd. UJ.
• Szewczyk, J. (2002). Szkolne obrzędy i rytuały w kontekście mitycznej podróży bohatera. Kraków: Impuls.
• Sztompka, P. (2009). Przestrzeń życia codziennego. W: M. Bogunia-Borowska (red.). Barwy codzienności: analiza socjologiczna (s. 29-50). Warszawa: Scholar.
• Ujma, M. (1999). „Site”: miejsce, gdzie znajdują się ruiny. W: M. Kitowska-Łysiak. E. Wolicka (red.). Miejsce rzeczywiste. Miejsce wyobrażone. Studia nad kategorią miejsca w przestrzeni kultury (s. 179-203). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2021.40.1.71-85