Doświadczenia edukacyjne głuchoniewidomych uczniów w codzienności szkolnej: komunikat z badań

• Authors: Tomasz Kasprzak

Abstracts

EN

Introduction: In the field of social sciences and humanities in Poland, academic research on the problem of deafblindness is undertaken sporadically. Deafblindness is regarded as a difficult subject of scientific research. Research aim: The main aim of the research is to bring closer and understand how deafblindness affects the educational experience of people affected by it. The article describes the experiences of the implementation of the obligation to educate in segregated and non-segregated institutions. Research method: The narrative interview technique was used, which seemed to me to be the best way to get to know the social world of deafblind people. The purpose of the interview was to obtain information on the basis of conversations with people with varying degrees of simultaneous hearing and sight damage, which would provide a basis for the reconstruction of the temporal order, as well as the sequence of events that make up the individual stages of a deafblind person's biography. Results and conclusions: The educational experiences of the respondents are neither clearly positive nor exclusively negative. In this research, it is deafblind people who rediscover their own educational experiences, reporting what has changed in them as persons, methods of evaluation, relations with others.

PL

Wprowadzenie: Na gruncie nauk społecznych oraz humanistycznych w Polsce badania akademickie nad problemem głuchoślepoty podejmowane są sporadycznie. Głuchoślepota traktowana jest jako trudny przedmiot badań naukowych. Cel badań: Zasadniczym celem badań przybliżenie oraz zrozumienie jak głuchoślepota wpływa na doświadczenia edukacyjne osób nią dotkniętych. Artykuł opisuje doświadczenia płynące z realizacji obowiązku kształcenia w placówkach segregacyjnych, jak i niesegregacyjnych. Metoda badań: Wykorzystano technikę wywiadu narracyjnego, która wydawała mi się najlepszym sposobem na poznanie świata społecznego osób głuchoniewidomych. Celem wywiadu było, aby na podstawie rozmów z osobami o różnym stopniu jednoczesnego uszkodzenia słuchu i wzroku, zdobyć informacje dające podstawę do rekonstrukcji czasowego porządku, a także sekwencji zdarzeń składających się na poszczególne etapy biografii osoby głuchoniewidomej.   Wyniki i wnioski: Doświadczenia edukacyjne badanych, nie posiadają ani jednoznacznie pozytywnego, ani wyłącznie negatywnego charakteru. W niniejszych badaniach to osoby głuchoniewidome odkrywały „na nowo” własne doświadczenia edukacyjne, relacjonując to, co zmieniło się w nich jako osobach, sposobach wartościowania, relacjach z innymi.

Keywords

EN

deafblind child; educational experience; special education

PL

dziecko głuchoniewidome; doświadczenie edukacyjne; edukacja specjalna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2022
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 109-132

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Kasprzak

• Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Nauk o Edukacji

References

• Ahmetoğlu, E., Aral, N. (2004). Zihinsel engelli çocukların kardeş ilişkilerinin anne ve kardeş algılarına göre değerlendirilmesi (Evaluation of mentally disabled children’s sibling relationships with respect to mother and sibling perceptions). Ankara University School of Home Economics Scientific Research and Studies.
• Bartnikowska, U., Ćwirynkało, K. (2016). Wyznaczniki kształtujące sytuację ucznia z niepełnosprawnością w klasie ogólnodostępnej i integracyjnej – analiza dostępnych badań. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 13, 29–48. http://doi.org/10.14746/ikps.2016.13.02
• Bąbka, J. (2015). Edukacja osób z niepełnosprawnością w systemie niesegregacyjnym – wykluczające czy dopełniające się formy kształcenia. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 11, 9–33. http://doi.org/10.14746/ikps.2015.11.01
• Bruce, S.M. (2002). Impact of a communication intervention model on teachers practice with children who are congenitally deafblind. Journal of Visual Impairment and Blindness, 96, 154–168. http://doi.org/10.1177/0145482X0209600304
• Bruce, S.M. (2003). The importance of shared communication forms. Journal of Visual Impairment and Blindness, 97, 106–109. http://doi.org/10.1177/0145482X0309700206
• Bruce, S.M., Janssen, M., Bashinski, S.M. (2016). Individualizing and personalizing communication and literacy instruction for children who are deafblind. Journal of Deafblind Studies on Communication, 2, 73–87.
• Ćwirynkało, K. (2010). Pełnosprawni uczniowie wobec swoich rówieśników z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność, 3, 93–106. http://doi.org/10.15633/9788374385077.12
• Giermanowska, E., Racław, M. (2014). Pomiędzy polityką, życiem, emancypacją i jej pozorowaniem. Pytania o nowy model polityki społecznej wobec zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Studia Socjologiczne, 2(213), 107–127.
• Jakoniuk-Diallo, A. (2020). Formy komunikacji wykorzystywane w porozumiewaniu się osób głuchoniewidomych. Studia Edukacyjne, 57, 67–75. http://doi.org/10.14746/se.2020.57.5
• Kamenopoulou, L. (2012). A study on the inclusion of deaf blind young people in mainstream schools: key findings and implications for research and practice. British Journal of Special Education, 39, 137–145. http://doi.org/10.1111/j.1467-8578.2012.00546.x
• Kaufmann, J.C. (2010). Wywiad rozumiejący. Oficyna Naukowa.
• Kirenko, J. (2006). Oblicza niepełnosprawności. Wyd. Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej.
• Kozłowski, G. (2011). Głuchoślepota – głos praktyka i osoby doświadczonej niepełnosprawnością. Niepełnosprawność, 7, 177–184.
• Krzymowska, E. (2014). Student z niepełnosprawnością w Polsce. Niepełnosprawność, 15, 100–110.
• Książek, M. (2003). Dziecko głuchoniewidome od urodzenia. Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Książek, M. (2009). Wszystko co powinieneś wiedzieć o głuchoślepocie. W M. Białek (Red.), Małymi krokami do wielkich celów (s. 7–23). Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Książek, M., Paradowska, E. (2012). Edukacja włączająca w kontekście dzieci głuchoniewidomych – założenia a rzeczywistość. Niepełnosprawność, 7, 67–75.
• Lachowicz, A., Sul, B. (2002). Rys historyczny wychowania i kształcenia osób z równoczesnym upośledzeniem słuchu i wzroku. W C. Kosakowski, M. Zaorska (Red.), Edukacja i rehabilitacja osób głuchoniewidomych (modelowe rozwiązania) (s. 15–22). Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Majewski, T. (1995). Edukacja i rehabilitacja osób głuchoniewidomych. Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
• Mieszczeriakow, A.I. (1978). Dzieci głuchoniewidome. Kształtowanie zachowania a rozwój psychiczny. PWN.
• Nosarzewska, S. (2002). Opieka, kształcenie i wychowanie dzieci i dorosłych z równoczesnym uszkodzeniem słuchu i wzroku. W C. Kosakowski, M. Zaorska (Red.), Edukacja i rehabilitacja osób głuchoniewidomych (modelowe rozwiązania) (s. 153–158). Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Paradowska, E. (2016). Sytuacja rozwojowa dzieci głuchoniewidomych w świetle badań. Niepełnosprawność, 21, 132–150.
• Paradowska E., Książek, M. (2017). Dostęp dzieci głuchoniewidomych do różnych form edukacji – szanse i zagrożenia. W E. Domagała-Zyśk, G. Wiącek, M. Książek (Red.), Świat osób głuchoniewidomych. Wyzwania współczesności (s. 53–78). Lublin: Episteme.
• Parchomiuk, M. (2014). „Nic o nas bez nas”. Udział osób z niepełnosprawnością intelektualną w badaniach. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 25, 35–54. http://doi.org/10.5604/17345537.1133171
• Parys, K. (2009). Problemy integracji szkolnej w badaniach empirycznych – przegląd materiałów pokonferencyjnych. W Z. Janiszewska-Nieścioruk (Red.), Problemy edukacji integracyjnej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną (s. 233–278). Impuls.
• Racław, M. (2018). Sprawny badacz wśród niepełnosprawnych badanych. Wybrane etyczne i polityczne ograniczenia i upowszechnienia danych. Societas/Communitas, 26, 161–180.
• Rowland, Ch., Schweiget, P. (1989). Tangible Symbols: Symbolic Communication for individuals with Multisensory Impairments. Augmentative and Alternative Communication, 5, 226–234. http://doi.org/10.1080/07434618912331275276
• Sporek, P. (2013). Doświadczenie jako kategoria wyznaczająca podstawy edukacyjnego dialogu: zarys koncepcji kształcenia wyrastającej z myśli filozoficznej Józefa Tischnera. Podstawy Edukacji, 6, 99–117.
• Szczesiul, A. (2017). Doświadczenia edukacyjne uczniów z niepełnosprawnością ruchową w codzienności szkolnej. Perspektywa biograficzna. W I. Paszenda. M. Humeniuk (Red.), Codzienność jako wyzwanie edukacyjne (tom I). (s. 312–325). Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Szumski, G. (2014). Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Wyd. APS.
• Szymański, M.J. (2013). Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Impuls.
• Ünal, N., Baran, G. (2011). Behaviors and attitudes of normally developing children toward their intellectually disabled siblings. Psychological Reports, 108, 553–562. http://doi.org/10.2466/07.10.21.PR0.108.2.553-562
• Zamkowska, A. (2009). Wsparcie edukacyjne uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w różnych formach kształcenia na I etapie edukacji. Wyd. Politechniki Radomskiej.
• Wiącek, G. (2017). Psychospołeczne problemy w percepcji dorosłych osób głuchoniewidomych. W E. Domagała-Zyśk. G. Wiącek. M. Książek (Red.), Świat osób głuchoniewidomych. Wyzwania współczesności (s. 173–192). Episteme.
• Zaorska, M. (2002). Głuchoniewidomi w Polsce, specjalna pomoc, edukacja i rehabilitacja. Wyd. UWM.
• Zaorska, M. (2007). Edukacja osób głuchoniewidomych – rzeczywistości praktyki pedagogicznej (refleksje krytyczne) (s. 81–86). W T. Żółkowska (Red.), Konteksty Pedagogiki Specjalnej, t. 2. Print Group.
• Zaorska, M. (2008). Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością sprzężoną w kontekście historycznym i stan aktualny. W J.J. Błeszyński. D. Baczała. J. Binnebesel (Red.), Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną – w ujęciu pedagogicznym. (s. 79–104). Wyd. Naukowe Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej.
• Zaorska, M. (2010). Edukacja i rehabilitacja osób głuchoniewidomych w Polsce i Rosji (rozwój i stan obecny). Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Zaorska, M. (2014). Organizacja oraz realizacja badań naukowych osób dorosłych z niepełnosprawnością sprzężoną (na przykładzie osób głuchoniewidomych) za granicą – możliwości i ograniczenia. Przegląd Badań Edukacyjnych, 18, 91–102. http://doi.org/10.12775/PBE.2014.007

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2022.41.1.109-132

Biblioteka Nauki

31804093