Wychowawczy udział rodziny w kształtowaniu motywacji altruistycznej młodzieży. Komunikat z badań

• Authors: Patrycja Leśniak-Walczuk

Abstracts

EN

Introduction: The problem of the educational participation of the family in the formation of altruistic motivation has a broad pedagogical context. The dissertation was written at the interface between family pedagogy and educational theory. Research Aim: The main objective of the research was to find answers to the question of the relationship between family upbringing and the nature of motivation for altruism among high school youth. This article compares two groups of young people with different altruistic (endocentric and exocentric) motivations with regard to selected factors. Method: In the empirical studies presented, a diagnostic survey method was used. The following tools were used to obtain detailed answers to the research questions asked: A-N questionnaire, Karyłowski’s KEEM questionnaire, RVS Milton Rokeach Value Scale version G adapted by Brzozowski and self-made survey. Results: Analysis of the results of her own research revealed a correlation between selected factors of family upbringing and the type of motivation of young people towards altruism. It turned out that there are statistically significant differences in the value system depending on the endocentric or exocentric motivation. Detailed analyses have shown a statistically significant correlation between the adaptive function of the father’s upbringing and the endocentric motivation for altruism. Conclusion: The research results obtained and the attempt to interpret them provide an opportunity to formulate suggestions to facilitate the education and motivation of altruistic young people, addressed to parents and teachers.

PL

Wprowadzenie: Problematyka wychowawczego udziału rodziny w kształtowaniu motywacji altruistycznej posiada swój szeroki kontekst pedagogiczny. Rozprawa powstała na styku pedagogiki rodziny i teorii wychowania. Warto jednak zaznaczyć, że tematyka wychowania w rodzinie mimo bogatej tradycji pedagogicznej wymaga odwołania się do innych nauk, takich jak socjologia oraz psychologia. Przykładem mogą być takie zagadnienia, jak altruizm oraz motywacje. Cel badań: Głównym celem badań było poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o związek między wychowaniem w rodzinie a rodzajem motywacji do altruizmu młodzieży licealnej. Artykuł prezentuje porównanie, pod względem wybranych czynników wychowania w rodzinie dwóch grup młodzieży o różnym typie motywacji altruistycznej (endocentrycznej i egzocentrycznej). Metoda badań: W przedstawionych badaniach empirycznych zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. W celu uzyskania szczegółowych odpowiedzi na postawione pytania badawcze zastosowano następujące narzędzia: Kwestionariusz A-N, Kwestionariusz KEEM Karyłowskiego, RVS Skala Wartości Miltona Rokeacha wersja G w adaptacji Brzozowskiego oraz ankietę własnego autorstwa. Wyniki: Analiza wyników badań własnych wskazała na związek pomiędzy wybranymi czynnikami wychowania w rodzinie a rodzajem motywacji młodzieży do altruizmu. Okazało się, że istnieją różnice istotne statystycznie w systemie wartości w zależności od endocentrycznej lub egzocentrycznej motywacji. Szczegółowe analizy wykazały istotną statystycznie współzależność pomiędzy adaptacyjną funkcją wychowania ojca a endocentryczną motywacją do altruizmu. Wnioski: Zależność pomiędzy czynnikami wychowania a kształtowaniem motywacji altruistycznej u młodzieży ma przełożenie na implikacje pedagogiczne. Otrzymane wyniki badań oraz próba ich interpretacji daje możliwość na sformułowanie wskazówek ułatwiających wychowywanie i kształtowanie motywacji altruistycznej młodzieży, skierowanych zarówno do rodziców, jak i nauczycieli.

Keywords

EN

altruistic motivations; family education; value system; function of education; models of parenthood

PL

motywacje altruistyczne; altruizm; wychowanie w rodzinie; system wartości; adaptacyjna i emancypacyjna funkcja wychowania; modele rodzicielstwa

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2022
• Volume: 41
• Issue: 3
• Pages: 161-178

Dates

published

2022

Contributors

author

Patrycja Leśniak-Walczuk

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Społecznych

References

• Adamkiewicz, J. (2004). Dylematy aksjologii rodziny i jej sens życia. E. Białek (Red.) Materiały konferencyjne. Pedagogika we współczesnym dyskursie, V Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny: przetrwanie i rozwój – niezbywalne powinności wychowania (s. 6-15). Tom I, Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji TWP.
• Brzezińska, A (2000). Psychologia wychowania. J. Strelau (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 227-257). Tom 3, GWP.
• Brzezinska, A. (2003). Dzieci z układu ryzyka. A. Brzezinska, S. Jabłonski, M. Marchow (Red.), Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa (s. 11-37). Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Hajduk, E., Hajduk, B. (2001). Pomoc i opieka – różne postacie. Oficyna Wydawnicza IMPULS.
• Harwas-Napierała B. (2003). Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców. B. Harwas-Napierała (Red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 12-23.
• Isen, A. M. (1970). Success, failure, attention and reaction to others: the warm glow of success. Journal of Personality and Social Psychology, 4, s. 294-300.
• Izdebska, J. (2015). Dziecko-dzieciństwo-rodzina-wychowanie rodzinne. Kategorie pedagogiki rodziny w perspektywie pedagogiki personalistycznej. Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Karyłowski, J. (1977). Rozwój i kształtowanie zachowań prospołecznych u dzieci i młodzieży. NURT.
• Karyłowski, J., (1982). O dwóch typach altruizmu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kawula, S. (2006). Kształty rodziny współczesnej. Szkice familiologiczne. Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Janke, A. W, Kawula, S., Brągiel, J. (2009). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kwaśnica, R. (2007). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Latane, B., Darley, J. M. (1970). Unresponsive Bystander: Why Doesn’t He Help?. Appeleton-Century-Crofts.
• Miller N., Calrson M., Charlin V. (1987). Positive mood and helpin behawior: A test of six hypotheses, Journal of Personality and Social Psychology, nr 55, s. 211-229.
• Nowak, M. (2000). Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. KUL.
• Olbrycht, K. (2012). Wychowanie do wartości - w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji. „Pedagogia Christiana”,1, s. 89-104.
• Opozda, D. (2012). Kryteria opisu orientacji wychowawczych z indywidualizmem i kolektywizmem w tle. Roczniki Pedagogiczne, 4, s. 5-30.
• Opozda, D., Jeziorański, M., Rynio, A. (2012). Rodzina przestrzenią rozwoju osoby: perspektywa pedagogiczna. TN KUL.
• Reykowski, J. (1979). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. PWN.
• Różańska-Kowal, J. (2010). Motywacja zachowań prospołecznych i antyspołecznych nieletnich, Impuls.
• Szuster, A. (2005). W poszukiwaniu źródeł i uwarunkowań ludzkiego altruizmu. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Śliwak, J. (2001). Osobowość altruistyczna – osobowościowe korelaty altruizmu. KUL.
• Wilk, J. (2016). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. Wydanie drugie. Episteme.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2022.41.3.161-178

Biblioteka Nauki

31804052