Słowa tworzące obraz współczesnego świata dzieci na podstawie badań techniką „abecadła” Stefana Baleya

• Authors: Kinga Kuszak

Abstracts

EN

Introduction: The article presents a linguistic image of the modern world based on a study on children performed using Stefan Baley’s method. The article follows up with a discussion of the theses of the author’s own research. The article presents selected research results. Research Aim: The research aims to understand better children’s and youth’s experiences using the abecadło method and to compare results with those published in 1947 by Stefan Baley’s research team. Method: The research was proceeded by the abecadło method suggested by Stefan Baley and used by his research team in 1945 and 1947. Results: The presented results respond to three elements: words-associations most commonly recalled by children (taking differences between younger and older groups into consideration); words-associations reflecting ongoing social-cultural changes (taking differences between younger and older groups into consideration); words considered as universal and independent from the political, cultural, social and economic context and separated from the age of researched groups. Conclusion: The research show that present-day children’s experiences can be grouped and presented as four types of associations: 1) the first one is created by mass media and modern technology; 2) the second one is created by geographic names and connected with nature ones: animals, plants etc.; 3) the third one is created by words related to human and animal proper nouns; 4) the fourth one is created by universal words.

PL

Wprowadzenie: W artykule przedstawiono językowy obraz współczesnego świata na podstawie badań dzieci przeprowadzonych techniką abecadła, zaproponowaną przez Stefana Baleya. Przedstawiono założenia tej techniki i jej kluczowe rezultaty. Następnie omówiono założenia badań własnych. W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań. Cel badań: Celem badań było poznanie doświadczeń dzieci i młodzieży dzięki wykorzystaniu techniki abecadła i porównanie wyników z wynikami badań opublikowanymi przez zespół Stefana Baleya w 1947 roku. Metoda badań: Badania przeprowadzono techniką abecadła zaproponowaną przez Stefana Baleya i wykorzystaną przez jego zespół podczas badań prowadzonych w latach 1945 i 1947. Wyniki: Zaprezentowane wyniki odnoszą się do trzech elementów: skojarzeń-wyrazów najczęściej przywoływanych przez dzieci (z uwzględnieniem różnic między grupą młodszą i starszą); skojarzeń-wyrazów odzwierciedlających aktualne zmiany w rzeczywistości społeczno-kulturowej (z uwzględnieniem różnic między grupą młodszą i starszą); słów, które można uznać za uniwersalne niezależnie od kontekstu politycznego, kulturowego, społecznego, gospodarczego itp. oraz wieku badanych. Wnioski: Z badań wynika, że doświadczenia współczesnych dzieci można pogrupować w cztery typy kompleksów skojarzeń: 1) słowa ze świata mediów i nowoczesnych technologii; 2) nazwy geograficzne, nazwy obiektów przyrodniczych, nazwy roślin i zwierząt itp.; 3) słowa odnoszące się do nazw własnych osób i zwierząt; 4) słowa uniwersalne.

Keywords

EN

linguistic image of the world; research on linguistic image of the world changes in linguistic image of the world; research using Stefan Baley’s “alphabet” method

PL

językowy obraz świata; badania językowego obrazu świata; zmiany w językowym obrazie świata; badania techniką „abecadła” Stefana Baleya

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2023
• Volume: 42
• Issue: 1
• Pages: 65-77

Dates

published

2023

Contributors

author

Kinga Kuszak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Baley S. i wsp. (1947). Wpływ wojny na psychikę młodzieży i dorosłych w Polsce, Psychologia Wychowawcza, t. XII, 4, 6-10.
• Baley, S. (1948). Psychiczne wpływy drugiej wojny światowej. Psychologia Wychowawcza, 1/2, 12-21.
• Borowiec, H. (2014). Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne). Wyd. UMCS.
• Bartmiński, J. (2012). Językowe podstawy obrazu świata. Wyd. UMCS.
• Długosz-Kurczabowa, K. (2008). PWN.
• Drabik, L., Kubiak-Sokół, A., Sobol, E., Wiśniakowska, L. (2011). Słownik Języka Polskiego PWN. PWN.
• Kopaliński, W. (2007). Przygody słów i przysłów. Leksykon. Oficyna Wydawnicza Rytm.
• Kopaliński, W. (2007). Słownik symboli. Oficyna Wydawnicza Rytm.
• Kwieciński, Z. (2022). Ślady psychiczne wojny w badaniach Ludwika Bandury. Studio Kropka.
• Kuszak, K. (2018). Dziecko w przestrzeniach języka. W K. Kuszak K. (Red.), Dziecko w przestrzeniach języka. Wybrane konteksty teoretyczne- wybrane perspektywy praktyczne (95-121). Wyd. UAM.
• Kuszak, K. (2021). Interpretacja pojęcia wojny według uczniów starszych klas szkoły podstawowej. W E. Kochanowska (Red.), (Z)rozumieć świat dziecka. Od kontekstów nadawania znaczeń po dziecięce znaczenia (s. 131-143). Impuls,
• Kuszak, K.(2022). Uchwycić zmianę w językowym obrazie świata. Poszukiwania inspirowane badaniami Stefana Baleya. W M. Buk-Cegiełka (Red.), Wybrane problemy pedagogiki wczesnoszkolnej (s. 65-76). Polihymnia.
• Radomska-Strzemecka, H. (1958). Wpływ wojny na stosunek młodzieży do rodziny. Przegląd Socjologiczny Rodziny, 12, 164-189.
• Saint-Exupery, A. (2002). Ziemia planeta ludzi. Siedmioróg.
• Tokarski, R. (2014). Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Wyd. UMCS.
• Wiśniewska-Kin, M. (2007). Chcieć, pragnąć, myśleć, wiedzieć, - rozumienie pojęć przez dzieci. Impuls.
• Zaremba, M. (2008). Trauma wielkiej wojny Psychospołeczne konsekwencje drugiej wojny światowej. Kultura i Społeczeństwo, 2, 3-42. http://doi.org/10.35757/KiS.2008.52.2.1.
• Zgółkowa, H. (2016). Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015. Wyd.UAM.
• Żuk, G. (2010). Językowy obraz świata w polskiej lingwistyce przełomu wieków W M. Karwatowska, A. Siwiec (Red.), Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku (s. 239-257). Best Print.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2023.42.1.65-77

Biblioteka Nauki

31832393