Motywy wyboru zawodu a zadowolenie z pracy nauczycieli

• Authors: Katarzyna Nowosad

Abstracts

EN

Introduction: Job satisfaction is a function of meeting the employee’s needs and depends on his individual professional expectations and motives for choosing a profession and the extent to which they have been fulfilled in a specific work situation. Thus, individual needs motivating the choice of the teaching profession are an important factor determining the extent to which the current work is beneficial for them. Thus, it is a typical psychological reaction to a professional situation, expressed through affective reactions and cognitive assessments. Job satisfaction plays an important role in the professional development of teachers, their effective performance and gives them a sense of quality of life. Research Aim: The aim of the research was to determine the relationship between the motives for choosing a profession and teachers’ job satisfaction. Method: The study used the method of diagnostic survey, survey technique and questionnaire. Elements of descriptive and correlation statistics (rho-Spearman linear correlation coefficient) were used for the analysis of the research material. Results: The issue of the dependence of job satisfaction on the motives for choosing a profession is the subject of these empirical analyses. The obtained research results confirm the fully adopted assumption of a significant relationship between these variables. Conclusions: When choosing the profession of a teacher, people are guided mainly by internal motivation, i.e. personal interests, willingness to work with children and youth, a specific pedagogical vocation. For a significant number of teachers, an important motive is also the teacher’s convenient working time and job security guaranteed by law. The structure of internal motives shaped in this way fundamentally determines teachers’ satisfaction with their profession.

PL

Wprowadzenie: Zadowolenie z pracy stanowi funkcję zaspokojenia potrzeb pracownika i zależy od jego indywidualnych oczekiwań zawodowych i motywów wyboru zawodu oraz stopnia, w jakim zostały one zrealizowane w określonej sytuacji pracy (Bera, 2008). Indywidualne potrzeby motywujące do wyboru zawodu nauczyciela stanowią więc istotny czynnik określający, w jakim stopniu obecnie wykonywana praca jest dla nich korzystna. Jest to typowa reakcja psychiczna na sytuację zawodową, wyrażona poprzez afektywne reakcje i oceny poznawcze (Bańka, 2000). Satysfakcja z pracy odgrywa dużą rolę w rozwoju zawodowym nauczycieli, ich efektywnym działaniu oraz daje im poczucie jakości życia. Cel badań: Celem badań było określenie zależności między motywami wyboru zawodu a zadowoleniem z pracy nauczycieli. Metoda badań: W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety oraz kwestionariuszem ankiety. Do analizy materiału badawczego zastosowano elementy statystyki opisowej i korelacyjnej (współczynnik korelacji liniowej rho-Spearmana). Wyniki: Problematyka zależności zadowolenia z pracy od motywów wyboru zawodu stanowi przedmiot niniejszych analiz empirycznych. Uzyskane wyniki badań potwierdzają w pełni przyjęte założenie o istotnej zależności między tymi zmiennymi. Wnioski: Wybierając zawód nauczyciela, osoby kierują się głównie motywacją wewnętrzną, a więc osobistymi zainteresowaniami, chęcią pracy z dziećmi i młodzieżą, swoistym powołaniem pedagogicznym. Dla znacznej części nauczycieli istotnym motywem jest też dogodny czas pracy nauczyciela oraz pewność zatrudnienia gwarantowana prawem. Tak ukształtowana struktura motywów wewnętrznych w zasadniczy sposób określa obecnie satysfakcję nauczycieli z wykonywanego zawodu.

Keywords

EN

teacher; job satisfaction; motives for choosing a profession

PL

nauczyciel; zadowolenie z pracy; motywy wyboru zawodu

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2023
• Volume: 42
• Issue: 2
• Pages: 153-167

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Nowosad

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Pedagogiki i Psychologii

References

• Bańka, A. (2000). Psychologia organizacji. W J. Strelau (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 321–351). T. 3. GWP.
• Bańka, A. (2007). Psychologiczne doradztwo karier. PRINT-B.
• Bera, R. (2008). Aksjologiczny sens pracy a poczucie jakości życia młodych emigrantów polskich. Wyd. UMCS.
• Cudak, H. (1998). Czynniki motywujące wybór zawodu nauczyciela. W T. Wróblewska (Red.), Adaptacja młodego nauczyciela w zawodzie. Wyd. MWSHP.
• Dróżka, W. (1997). Młode pokolenie nauczycieli: studium autobiografii młodych nauczycieli lat dziewięćdziesiątych. WSP.
• Dróżka, W.M. (2017). Współzależność jako kategoria funkcjonowania zawodowego nauczyciela (wprowadzenie do dyskusji). W J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła, K. Białożyt (Red.), Edukacja i praca nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty (s. 13–28). Scriptum.
• Gladding, S. (1994). Poradnictwo zawodowe zajęcie wszechstronne. Elipsa.
• Gliszczyńska, X. (1981). Psychologiczny model efektywności pracy. PWN.
• Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Wyd. UWM.
• Gurycka, A. (1989). Podmiotowość – postulat dla wychowania. W E. Kubiak-Szymborska (Red.), Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością. Wers.
• Holland, J.L. (1996). Exploring Careers with a Typology. What We Have Learned and Some New Directions. American Psychologist, 51, 397–406.
• Jakimiuk, B. (2018). Wybrane czynniki kształtujące satysfakcję z pracy nauczyciela. Ruch Pedagogiczny, 2, 73–79.
• Jezior, J. (2005). Wartość pracy. Studium socjologiczne na podstawie badań w regionie środkowo-wschodniej Polski. Wyd. UMCS.
• Jezior, J., Rostowski, T. (2009). Psychologiczne uwarunkowania zadowolenia z pracy i życia osób aktywnych zawodowo. W H. Gajdamowicz (Red.), Nauczyciel wobec szans i zagrożeń edukacyjnych XXI wieku (s. 12–34). T. 1. Impuls.
• Kosiba, G., Madejski, E., Jaworski, J. (2014). Motywy wyboru zawodu a pełnienie roli nauczyciela. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 67(3), 75–87.
• Krawczyk, R. (2017). Młodzi emigranci Polscy pracujący w Wielkiej Brytanii. Adaptacja zawodowa a poczucie szczęścia. Difin.
• Kwiatkowska-Kowal, B. (1995). Zadania zawodowe nauczycieli i ich wartościowanie. W G. Koć-Seniuch (Red.), Nauczyciele i uczniowie w sytuacjach szkolnych (s. 17–33), Trans Humana.
• Madalińska-Michalak, J. (2016), Pasja w pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych. Rozprawy. Studia z teorii wychowania, T. VII, 4(17), 13–35.
• Marciszewski, E. (1983). Zarys socjologii pracy. WSP.
• Milerski, B., Śliwerski, B. (2000). Leksykon Pedagogika. PWN.
• Nalaskowski, A. (1995). Szanse szkoły z wyboru. Adam Marszałek.
• Polak, K. (1997). Nauczyciel, twórczość, promocja. Wybrane uwarunkowania modernizacji oświaty. Wyd. UJ.
• Reykowski, J. (1973). Zadowolenie i niezadowolenie a wyniki pracy. W A. Sarapata (Red.), Problematyka i metody badań nad zadowoleniem z pracy. Materiały z konferencji z 24–26 III 1972 (s. 21–42). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Roe, A. (1956). The Psychology of Occupations. Wiley.
• Sosnowska-Bielicz, E. (2021). „Marzyłam, aby zostać nauczycielką”. O motywach wyboru zawodu nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej- doniesienia z badań. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(4), 75–88.
• Suchodolski, B. (Red.). (1980). Pedagogika. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli. PWN.
• Super, D. (1972). Psychologia zainteresowań. PWN.
• Sztumski, J. (1998). Nauczyciel – zawód czy powołanie? W T. Wróblewska (Red.), Adaptacja młodego nauczyciela w zawodzie (s. 32–50). Wyd. MWSHP.
• Taraszkiewicz, T. (1998). Nowa szkoła. Wspieranie kariery ucznia. Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
• Wierzejska, J. (2014). Absolwenci studiów pedagogicznych UMCS na rynku pracy. Wyd. UMCS.
• Wiłkomirska, A. (1999). Postawy nauczycieli wobec swojego zawodu. W E. Putkiewicz, K.E. Siellawa-Kolbowska, A. Wiłkomirska, M. Zahorska (Red.), Nauczyciele wobec reform i edukacji (s. 44–62). Żak.
• Wiłkomirska, A. (2002). Zawodowe i społeczno-polityczne orientacje nauczycieli. Żak.
• Zalewska, A. (2003). Dwa światy. Emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o wysokiej i niskiej reaktywności. SWPS Academica.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2023.42.2.153-167

Biblioteka Nauki

31823923