Gotowość do zadośćuczynienia a poczucie własnej skuteczności sprawców przestępstw z użyciem przemocy

• Authors: Ewa Trojanowska

Abstracts

EN

Introduction: According to the purpose of the completion of penalty it is important to foster a sense of responsibility in convicted persons. The assumption of the responsibility for the committed act is the basis for participation in mediation, one important aspect of which is redress. Therefore, it is essential to identify determinants of readiness for redress so as to be able to design social rehabilitation programmes aimed at the development of a sense of self-efficacy. One of these factors, which is subject to empirical verification, is a sense of self-efficacy. Research Aim: The aim of research consists in analysing the relationship between readiness for redress and a sense of self-efficacy of the persons who committed violent offences. Research Method: In author’s own research the diagnostic survey method was used in addition to the following tools: Readiness for Restitution Scale and Generalized Self-Efficacy Scale. Results: It was found that there is a positive correlation between the readiness for undertaking corrective measures and a sense of self-efficacy of the persons serving the penalty of deprivation of liberty for the committed violent offences. A sense of self-efficacy explains variance in the readiness for redress. Nonetheless, factors other than self-efficacy make a greater contribution into explaining the variance in the dependent variable. Conclusions: The conducted research is of an exploratory nature and needs to be repeated on a larger sample of prisoners. However, the obtained results already allow to draw the conclusion that by developing one of these variables – readiness for redress or a sense of self-efficacy, the level of the other one increases at the same time. It means that these aspects can be taken into account while designing social rehabilitation programmes aimed at the social readaptation of convicts.

PL

Wprowadzenie: Zgodnie z celem wykonywania kary pozbawienia wolności ważne jest kształtowanie poczucia odpowiedzialności u skazanych. Przejęcie odpowiedzialności za popełniony czyn stanowi podstawę do udziału w mediacji, której jednym z ważnych aspektów jest zadośćuczynienie. W związku z tym istotne jest określenie uwarunkowań gotowości do zadośćuczynienia, aby móc projektować programy resocjalizacyjne ukierunkowane na rozwijanie poczucia odpowiedzialności. Jednym z tych czynników poddanych weryfikacji empirycznej jest poczucie własnej skuteczności. Cel badań: Celem badań jest analiza związku pomiędzy gotowością do zadośćuczynienia a poczuciem własnej skuteczności osób, które dokonały przestępstw z użyciem przemocy. Metoda badań: W badaniach własnych wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego oraz narzędzia w postaci: Skali Gotowości do Zadośćuczynienia oraz Skali Uogólnionej Własnej Skuteczności. Wyniki: Stwierdzono, że istnieje dodatnia korelacja pomiędzy gotowością do podjęcia działań naprawczych a poczuciem własnej skuteczności osób odbywających karę pozbawienia wolności za dokonanie przestępstwa z użyciem przemocy. Poczucie własnej skuteczności wyjaśnia zmienność gotowości do zadośćuczynienia. Jednakże większy wkład w wyjaśnienie wariancji zmiennej zależnej mają inne czynniki niż poczucie własnej skuteczności. Wnioski: Przeprowadzone badania mają charakter eksploracyjny i wymagają powtórzenia w większej próbie więźniów. Jednakże uzyskane wyniki badań pozwalają już wysunąć wniosek, że rozwijając jedną z tych zmiennych – gotowość do zadośćuczynienia lub poczucie własnej skuteczności, poziom drugiej również wzrośnie. Co oznacza, że można uwzględniać te aspekty w projektowaniu programów resocjalizacyjnych ukierunkowanych na społeczną readaptację skazanych.

Keywords

EN

readiness for redress; a sense of self-efficacy; persons serving the penalty of deprivation of liberty; penal institution; perpetrators of violent offences

PL

gotowość do zadośćuczynienia; poczucie własnej skuteczności; osoby odbywające karę pozbawienia wolności; zakład karny; sprawcy przestępstw z użyciem przemocy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2023
• Volume: 42
• Issue: 4
• Pages: 207-221

Dates

published

2023

Contributors

author

Ewa Trojanowska

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Ambrozik, W. (2007). Czynniki społecznej readaptacji byłych przestępców. W B. Urban, J. M. Stanik (Red.), Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna (T. 2, s. 184–196). PWN.
• Augustynowicz, W., Bartczuk, R. P., Chwaszcz, J., Niewiadomska, I. (2014). Readaptacja społeczno-zawodowa więźniów: Narzędzia do diagnozowania potencjału readaptacyjnego i kapitału wspierającego. Instytut Psychoprofilaktyki i Psychoterapii Stowarzyszenie Natanaelum : Drukarnia Tekst Emilia Zonik i Wspólnicy.
• Bańka, A. (2013). Zaufanie do siebie w procesie konsolidacji statusu dorosłości. Struktura psychometryczna Skali Samoskuteczności w Karierze (SSK). Czasopismo Psychologiczne, 19(2), 281–301. https://doi.org/10.14691/CPPJ.19.2.281
• Belniak, K. (2014). Poczucie kontroli u sprawców przestępstw agresywnych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 18, 31–44.
• Błachut, J., Gaberle, A., Krajewski, K. (2007). Kryminologia. Arche.
• Chwaszcz, J., Fel, S., Niewiadomska, I., Palacz-Chrisidis, A., Wiechetek, M. (2015). Innowacyjne narzędzia do diagnozy potencjału readaptacyjnego osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym. Wyd. Naukowe PWN ; Fundacja Rozwoju Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Dolińska-Zygmunt, G., Mokrzyńska, K. (2013). Personal quality of life factors among imprisoned repeat offenders. Polish Journal of Applied Psychology, 11(4), 109–122.
• Friškovec, R. (2010). Mediation in Prisons and Restorative Justice in the Republic of Slovenia. W A. Ltd., M. Gyökös, K. Lányi (Red.), European Best Practices of Restorative Justice in the Criminal Procedure. Conference Publication (s. 236–238). Ministry of Justice and Law Enforcement of the Republic of Hungary.
• Grudziecka, M., Książek, J. (2010). Mediacja jako instytucja dla osoby pokrzywdzonej. W P. Stosio (Red.), Międzynarodowa konferencja Mediacja w sprawach karnych jako instytucja dla pokrzydzonego Warszawa, 7-8 grudnia 2009 roku (s. 14–27). Ministerstwo Sprawiedliwości.
• Gyökös, M. (2010). „Restorative Prison” Projects In Hungary. W A. Ltd., M. Gyökös, K. Lányi (Red.), European Best Practices of Restorative Justice in the Criminal Procedure. Conference Publication (s. 243–251). Ministry of Justice and Law Enforcement of the Republic of Hungary.
• Johnstone, G. (2014). Restorative Justice in Prisons: Methods, Approaches and Effectiveness. Council of Europe.
• Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności. Teoria i pomiar. Acta Universitatis Lodziensis (Folia Psychologica), 4, 11–23.
• Karbarz-Górka, J. (2009). Rozważania na temat pozytywnych aspektów mediacji po wyroku. W ks. A. Gretkowski, D. Karbarz (Red.), Mediacja w teorii i w praktyce (s. 167–174). Drukarnia Offsetowa Marlex.
• Kieszkowska, A. (2012). Inkluzyjno-katalaktyczny model reintegracji społecznej skazanych. Konteksty resocjalizacyjne. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Lewicka-Zelent, A. (2015). Uwarunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Wyd. UMCS.
• Lewicka-Zelent, A. (2017). Gotowość osób pozbawionych wolności do zadośćuczynienia osobom pokrzywdzonym. Wyd. UMCS.
• Lewicka-Zelent, A. (Red.). (2022). Implementacja modelu mediacji po wyroku na przykładzie pilotażowego programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie. Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości.
• Lewicka-Zelent, A., Trojanowska, E. (2022). Skuteczność autorskiego programu mediacyjnego w zakresie zwiększania gotowości do zadośćuczynienia u skazanych mężczyzn. Resocjalizacja Polska, 24, 275–288. https://doi.org/10.22432/pjsr.2022.24.48
• Machel, H. (2010). Resocjalizacja penitencjarna: Istota, dylematy terminologiczne, społeczny sens, kilka uwag teoretycznych i kadrowych. Resocjalizacja Polska, 1, 174–192.
• Majcherczyk, A. (2011). Wybrane programy resocjalizacyjne – perspektywa teoretyczna i praktyczna. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 70, 5-30.
• Mariën, K. (2010). Restorative Justice in Belgian Prisons. W A. Ltd., M. Gyökös, K. Lányi (Red.), European Best Practices of Restorative Justice in the Criminal Procedure. Conference Publication (s. 225–229). Ministry of Justice and Law Enforcement of the Republic of Hungary.
• McNeill, F., Farrall, S., Lightowler, C., Maruna, S. (2012). How and why people top offending: Discovering desistance, Institute for Research and Innovation in Social Services. University of Glasgow.
• Michel, M. (2010). Rola mediacji pomiędzy pokrzywdzonym sprawcą czynu karalnego lub przestępstwa w procesie karnym w kontekście idei sprawiedliwości naprawczej. W S. Przybyliński (Red.), Niebanalny wymiar resocjalizacji. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji (s. 45–57). Wyd. Edukacyjne Akapit.
• Niewiadomska, I. (2007). Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Wyd. KUL.
• Niewiadomska, I., Chwaszcz, J. (2010). Jak skutecznie zapobiegać karierze przestępczej? Drukarnia Tekst.
• Nowak, K. (2022). Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej byłych więźniów na rynku pracy. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3, 73–190. https://doi.org/10.34866/M06V-JH15
• Opora, R. (2015). Efektywność oddziaływań resocjalizacyjnych. Wyd. Akademickie Żak.
• Osińska, M., Wojnarska, A. (2020). Poziom poczucia własnej skuteczności a zasoby osobiste i społeczne osób skazanych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, XXXIX(z. 4), 172–195. https://doi.org/10.17951/lrp.2020.39.4.173-192
• Pervin, L. A. (2002). Psychologia osobowości. GWP.
• Rode, D., Dukała, K., Kabzińska, J., Zalewska-Łunkiewicz, K. (2020). Kliniczna psychologia sądowa. PWN.
• Sasse, A.-K. (2010). Einbindung der Mediation in die Gerichtsbarkeit: Gerichtliche Mediation in Strafvollzugssachen - ein Projekt. Kovač.
• Szczepaniak, P. (2009). Wybrane problemy mediacji po wyroku. W M. Leśniak (Red.), Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów wieku adolescencji (s. 69–95). Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
• Szczepaniak, P. (2016). Sprawiedliwość naprawcza w resocjalizacji więźniów. Wyd. UW. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji.
• Szczygieł, G. B. (2002). Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym. Temida 2.
• Trojanowska, E. (2017). Gotowość do zadośćuczynienia a empatia u osób odbywających karę pozbawienia wolności-Komunikat z badań. Kultura i Wychowanie, 12, 11-22.
• Trojanowska, E. (2020). Gotowość do zadośćuczynienia sprawców przemocy w rodzinie jako podstawa do udziału w mediacjach po wyroku. Probacja, 1, 119-140. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3044
• Urban, B. (2007). Ocena rezultatów resocjalizacji. W B. Urban, J. M. Stanik (Red.), Resocjalizacja: Teoria i praktyka pedagogiczna. T. 1 (s. 312–317). Wyd. Naukowe PWN : Pedagogium Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy Dz. U. 2023 poz. 127, 2022 poz. 2600.
• Waltoś, S. (2002). Między odpłatą a racjonalizmem prawa karnego. Refleksje na tle polityki karnej w Polsce. W J. Czapska, H. Kury (Red.), Mit represyjności albo o znaczeniu prewencji kryminalnej (s. 63–89). Zakamycze.
• Waluk, J. (2002). Mediacja jako instytucja dla pokrzywdzonego. Mediator, 20(1), 19-32.
• Wright, M. (1999). The development of restorative justice. W B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wójcik (Red.), Mediation. Juvenile Offender-Victim (s. 15–35). Oficyna Naukowa.
• Wrona, G., Płatek, M. (2005). Kilka przykładów zastosowania sprawiedliwości naprawczej. W M. Płatek, M. Fajsta (Red.), Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. (s. 147–169). Wyd. Liber.
• Zalewski, W. (2017). Sprawiedliwość naprawcza jako forma diversion w perspektywie penitencjarnej w poszukiwaniu racjonalności. Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka, 20(1), 243-256.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2023.42.4.207-221

Biblioteka Nauki

31804148