Próba implementacji kurateli klinicznej i menedżeryzmu w dozorach probacyjnych

• Authors: Andrzej Węgliński

Abstracts

EN

Introduction: At present in many countries the model of the work of probation officers has been subordinated to the case management method. In the Ministry of Justice started work on combining the resocialization treatment by probation officers with the assessment of recidivism risk in convicts classified into three groups of recidivism. In this manner, the probation methodology can shift from educational purposes to prevention and control. The principal goal of the proposed solutions was to turn probation officers into a professional service responsible for the protection of society and probationers themselves against next criminal acts. Research Aim: This is a review article. Its purpose to present the course of the reform of guardianship for adults after the political transformation. Evidence-based Facts: While preparing new solutions did not pay sufficient attention to the moment of implementation of the proposed recidivism risk management model into the practice of conducting probation supervisions, grading of control and adjustment of resocialization programs to different risk groups. The unprofessional implementation of the recidivism risk management model may result in the mass exclusion of the convicted persons from resocialization in an open environment. Summary: The probation officers were not prepared to recognize the criminogenic needs of the probationers. When formulating forecast, they use a very limited list of predictors of the future criminal behaviour of the probationers. This means that the probation officers must be equipped with appropriate, reliable, proven and structured recidivism risk estimation tools.

PL

Wprowadzenie: Współcześnie w wielu krajach system probacji został podporządkowany metodzie zarządzania przypadkiem. W Ministerstwie Sprawiedliwości rozpoczęto prace nad połączeniem oddziaływań resocjalizacyjnych kuratorów z oceną ryzyka przestępczości powrotnej skazanych zaklasyfikowanych do grupy ryzyka recydywy. W metodyce wykonywania dozoru może nastąpić przesunięcie akcentów z celów wychowawczych na rzecz celów prewencyjno-kontrolnych. Wiodącym kierunkiem zaproponowanych rozwiązań jest uczynienie z kuratorów profesjonalnej służby probacyjnej odpowiedzialnej za ochronę społeczeństwa i podopiecznych przed kolejnymi aktami kryminalnymi. Cel badań: Artykuł ma charakter przeglądowy. Jego celem jest ukazanie przebiegu reformy kurateli dla dorosłych po przemianie ustrojowej. Stan wiedzy: Przy opracowywaniu nowych rozwiązań w metodyce wykonywania dozorów nie zwrócono dostatecznej uwagi na moment implantacji modelu zarządzania ryzkiem recydywy do praktyki wykonywania dozorów. Nieprofesjonalne wdrażanie systemu menedżerskiego i nadmierne koncentrowanie się na poprawie jurydycznej skazanych bez dostatecznego udziału dozorowanych w programach resocjalizacyjnych może skutkować masowym wykluczaniem probantów z możliwości resocjalizacji w środowisku otwartym. Podsumowanie: Kuratorzy sądowi nie zostali przygotowani do rozpoznawania potrzeb kryminogennych. Przy formułowaniu prognozy kryminologicznej uwzględniają bardzo ograniczoną listę predyktorów przyszłej aktywności przestępczej skazanych. Oznacza to konieczność wyposażenia tych służb w rzetelne, sprawdzone, narzędzia szacowania ryzyka recydywy.

Keywords

EN

managerial-supervisory model of the court tutorage; probationers; risk groups

PL

menedżersko-nadzorczy modelu kurateli; grupy ryzyka przestępczości powrotnej

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2024
• Volume: 43
• Issue: 1
• Pages: 193-212

Dates

published

2024

Contributors

author

Andrzej Węgliński

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Andrews, D.A., Bonta, J. (2010). The Psychology of Criminal Conduct. New Providence. Andersen Publishing.
• Andrews, D., Bonta, J., Hoge, R. (1990). Classification for Effective Rehabilitation. Rediscovering Psychology. Criminal Justice and Behavior, 17, 19–52.
• Bałandynowicz, A. (1996). Raport Komisji powołanej do opracowania systemu sądowej kurateli dla dorosłych. Biuletyn Kryminologiczny, 5, 22–35. https://doi.org/10.5281/zenodo.7875465
• Bałandynowicz, A. (2009). Probacyjny model kurateli sądowej w Polsce. Probacja, 3–4, 78–111.
• Bernasiewicz, M. (2019). Teorie i narzędzia diagnostyczne w szacowaniu przestępczości powrotnej. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, XXXVIII(2), 111–124.
• Bonta, J., Andrews, D.A. (2007). Risk-Need-Responsivity Model for Offender Assessment and Rehabilitation. Public Safety Canada.
• Dowden, C., Andrews, D.A. (1999b). What Works in Young Offender Treatment: A Meta-Analysis. Forum on Corrections Research, 11(2), 21–24.
• Dowden, C., Andrews, D.A. (2004). The Importance of Staff Practice in Delivering Effective Correctional Treatment: A Meta-Analytic Review of Core Correctional Practice. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 48(2).
• Dziadkiewicz, K. (2016). Kategoryzacja skazanych oddanych pod dozór kuratora sądowego, w świetle aktualnych zmian prawa karnego wykonawczego i przesłanek praktycznych stosowania taksonomii w pracy ze skazanym pozostającym w okresie próby. W A. Karłyk-Ćwik, D. Rybczyńska-Abel (red.), Resocjalizacja – czarno na białym (s. 176–189). Akapit.
• Gromek, K. (2002). Kuratorzy sądowi: Komentarz do ustawy z 27 lipca 2001 r. LexisNexis.
• Hołyst, B. (2013a). Podstawy i zakres indywidualnej prognozy kryminologicznej. Probacja, 1, 5–28.
• Hołyst, B. (2013b). Skala prognostyczna do oceny ryzyka podjęcia zachowań przestępczych – indywidualna predykcja kryminologiczna. Probacja, 2, 39–45.
• Jedynak, T., Martuszewicz, A. (2010). Od rozporządzenia do ustawy o kuratorach sądowych. W T. Jedynak, K. Stasiak (red.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego (s. 29–83). LexisNexis.
• Jedynak, T. (2013). Remedium, które może nie zadziałać, Rzeczpospolita, 2 kwietnia.
• Jedynak, T., Stasiak, K. (2008). Komentarz do ustawy o kuratorach sądowych. LexisNexis.
• Kępka, S. (2007). Kuratela sądowa: wychowująca czy kontrolno-represyjna? Ujęcie formalnoprawne. W E. Bielecka (red.), Profilaktyka i adaptacja społeczna (s. 78–101). Wyd. Uniwersyteckie Białystok.
• Konopczyński, M. (2010). Resocjalizacyjna rola kuratora sądowego. W P. Zieliński (red.), 90 lat kurateli sądowej w Polsce. Historia – teraźniejszość – przyszłość (s. 39–44). Kancelaria Sejmu.
• Kopeć-Chrościcka, M. (1984). Kurator sądowy. Zadania profilaktyczne i resocjalizacyjne. Wyd. WSPS.Marek, A. (2003). Prawo karne. LexisNexis.
• Moczydłowski, P. (2003). Więziennictwo w okresie transformacji ustrojowej w Polsce: 1989–2003. W T. Bulenda (red.), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce (s. 77–127). Instytut Spraw Publicznych.
• Moczydłowski, P. (2004). Kariera strachu. Bezpieczeństwo publiczne w Polsce. Wszechnica Polska – Szkoła Wyższa TWP w Warszawie.
• Mycka, K. (2008). Podstawowe problemy i założenia zmian w systemie polskiej probacji. Polski system probacji, stan i kierunki rozwoju w kontekście standardów europejskich (s. 154–168). Kancelaria Senatu.
• Mycka, K. (2013). Zawód kuratora sądowego do reformy. Rzeczypospolita, 22 marca.
• Niewiadomska-Krawczyk, M. (2015). Dozór kuratora sądowego nad skazanymi warunkowo zwolnionymi z odbycia reszty kary pozbawienia wolności po nowelizacji kkw. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 89, 61–79.
• Osińska, M. (2019). Diagnoza resocjalizacyjna w praktyce kuratorów sądowych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, XXXVIII(2), 27–40.
• Ostrihanska, Z. (1996). Problemy współczesnej kurateli sądowej. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego im. Stanisława Batawii, 5, 7–11.
• Ostrihanska, Z. (2008). Diagnoza w pracy kuratora sądowego. W. T. Jedynak, K. Stasiak (red.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego (s. 171–192). LexisNexis.
• Porowski, M. (2007). Kuratela sądowa w koncepcjach polityki kryminalnej. W E. Bielecka (red.), Profilaktyka i adaptacja społeczna (s. 65–76). Wyd. Uniwersyteckie Białystok.
• Rekomendacja nr R(92)16 (2011). Rekomendacja nr R(92)16 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich Europejskie reguły dotyczące sankcji i środków alternatywnych. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 72–73, 331–359.
• Rekomendacja Rec22 (2011). Rekomendacja Rec22 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich o usprawnieniu implementacji Europejskich Reguł reguły dotyczących sankcji i środków alternatywnych. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 72–73, 361–367.
• Robinson, G. (2002). Exploring Risk Management in Probation Practice. Contemporary Developments in Englandand Wales. Punishment and Society, 4(1), 21–22.
• Stańdo-Kawcka, B. (2020). Polityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menedżeryzmem. Wolters Kluwer.
• Stańdo-Kawecka, B. (2014). Wybrane problemy profesjonalizacji organów probacyjnych i klasyfikacji sprawców oddanych pod dozór do grup ryzyka. W T. Kalisz (red.), Kary i środki wolnościowe w perspektywie praktyki orzeczniczej i wykonawczej (s. 27–43), Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego. T. XXXIII. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Stasiak, K. (2020). Czy potrzebna jest nam reforma kurateli sądowej? Gdańskie Studia Prawnicze, XXIV, 3(47), 103–123.
• Stasiorowski, S. (2018). Metody pracy resocjalizacyjnej i profilaktycznej stosowane przez kuratorów sądowych wykonujących orzeczenia w sprawach karnych. Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Prawo karne i kryminologia.
• Stępniak, P. (1992). Funkcjonowanie kurateli sądowej. Teoria a rzeczywistość. Wyd. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Stępniak, P. (2008). Kuratela sądowa – dwie propozycje modelowe a społeczne realia ich aplikacji. W W. Ambrozik, H. Machel, P. Stępniak (red.), Misja Służby Więziennej a jej zadania wobec aktualnej polityki karnej i oczekiwań społecznych (s. 160–169). UAM.
• Stępniak, P. (2009). Kontrowersje wokół rozumienia probacji. Państwo i Prawo, 12, 48–64.
• Sztuka, M. (2013). Anachronizm i aktualność. Idea resocjalizacji w sporze o nowoczesność. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Sztuka, M. (2016). Szacowanie ryzyka w pracy kuratora Polskie rozwiązania i ich odpowiedniki w rozwiniętych systemach zachodnich. W M. Konopczyński, Ł. Kwadrans (red.), Polska kuratela sądowa na przełomie wieków nadzieje, oczekiwania, dylematy (s. 79–92). Impuls.
• Szymanowski, T. (2003). Działalność kuratorów sądowych w pierwszym półroczu 2002 r. w świetle wyników badań. W J. Lipski, A. Chodyra (red.), Kurator w społeczeństwie obywatelskim (s. 9–42). Wydawnictwo Sejmowe.
• Węgliński, A. (2002). Zahamowanie modernizacji służb kuratorskich w Polsce. Opieka – Wychowanie – Terapia, 3, 27–33.
• Węgliński, A. (2004). Development of the Court Tutorage in Poland. W R. Kucha (red.), European Integration Through Education (s. 320–332). UMCS.
• Węgliński, A. (2015). Zasoby osobiste społecznych kuratorów sądowych niezbędne w przezwyciężaniu zaburzeń w przystosowaniu dozorowanych z problemem alkoholowym. W A. Bałandynowicz, E. Jówko, K. Marciniak-Paprocka (red.), Edukacja inkluzyjna. Konteksty indywidualistyczne, wspólnotowe i transpersonalne, 2 (s. 121–142). Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.
• Węgliński, A. (2019). Zastosowanie metody zarządzania ryzykiem zachowań przemocowych w metodyce wykonania dozorów kuratorskich. Probacja, 3, 31–57.
• Węgliński, A. (2021). Zapobieganie przestępczości powrotnej w dozorach probacyjnych. UMCS.
• Włodarczyk-Madejska, J. (2018). Efektywność opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów. Prawo w Działaniu, Sprawy Cywilne, 33, 242–296.
• Wójcik, D. (1999–2000). Probacja – rozwiązania prawne w niektórych krajach europejskich. Archiwum Kryminologii, XXV, 29–79.
• Wójcik, D. (2013). Stosowanie w postępowaniu karnym narzędzi diagnostyczno-prognostycznych służących oszacowaniu ryzyka powrotności do przestępstwa. Prawo w Działaniu Sprawy Karne, 16, 59–102.
• Wysocka, E (2011). Proces diagnozy w instytucji kurateli sądowej i jego główne wyznaczniki. W A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna (część I) (s. 318–342). Impuls.
• Wysocka, E. (2018). Znaczenie diagnozy osobopoznawczej i środowiskowej w polskim modelu kurateli sądowej – możliwości i ograniczenia. W K. Stasiak (red.), Kuratela sądowa w Polsce. Analiza systemu. Księga pamiątkowa dedykowana Doktorowi Tadeuszowi Jedynakowi (s. 211–236). Adam Marszałek.
• Wysocka, E. (2019). Diagnoza dysfunkcji społecznych czy indywidualnych potencjałów w pracy kuratora sądowego. Resocjalizacja Polska, 17, 49–67.
• Zagórski, J. (2008). Organizacja pracy i zadania sądowych kuratorów dla dorosłych. W J. Zagórski (red.), Wykonywanie środków probacji i readaptacji skazanych w Polsce (s. 9–30). Biuro RPO.
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości (2002).
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu praw i obowiązków podmiotów sprawujących dozór, zasad i trybu wykonywania dozoru oraz trybu wyznaczania przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje swoich przedstawicieli do sprawowania dozoru (Dz.U. Nr 91, poz. 812).
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości (2013). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 lutego 2013 r. w sprawie sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych (Dz.U. 2013, poz. 335).
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości (2016). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2016 r. w sprawie sposobu i trybu wykonywania czynności przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych, poz. 969. Ustawa – kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997 Nr 90, poz. 557).
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz.U. Nr 98, poz. 1071 ze zm.).

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2024.43.1.193-212

Biblioteka Nauki

31860936